ABD, İran rejimine yönelik yaptırımları sıkılaştıracak

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi bugün İran'ı kınayan bir kararı tartışıyor (AP)
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi bugün İran'ı kınayan bir kararı tartışıyor (AP)
TT

ABD, İran rejimine yönelik yaptırımları sıkılaştıracak

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi bugün İran'ı kınayan bir kararı tartışıyor (AP)
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi bugün İran'ı kınayan bir kararı tartışıyor (AP)

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi çarşamba günü (bugün) göstericilere İran rejimi tarafından yapılan baskıyı kınayarak, ABD yönetimini Tahran'a yönelik yaptırımları sıkılaştırmaya çağıran bir karar taslağını müzakere edecek.
Komite Başkanı Demokrat Senatör Bob Menendez’in ortaya koyduğu karar taslağı, iki partinin de geniş desteğiyle karşılandı. Taslak, İran halkının temel haklarını savunmak için mevcut gösterilere katılan ve İran rejimi tarafından işlenen insan hakları ihlallerini protesto etmek için hayatlarını riske atan İran halkının cesaret ve kararlılığına vurgu yapıyor. Ayrıca Mahsa Amini'nin (başörtüsünden dolayı ahlak polisi tarafından durdurulduktan sonra) öldürülmesini ve gösterilere katılan erkek, kadın ve çocuk göstericilere yönelik şiddeti kınıyor ve İran'ın güvenliğini sağlama çağrısında bulunuyor.
Karar taslağında İran güvenlik güçlerini protestocuların öldürülmesinden sorumlu tutan maddeler yer alıyor. Ayrıca taslağın içeriğinde, İran’da olayları gizlemek için yapılan internet kısıtlamalarını kırmak için kullanılabilecek alternatifler sunarak sistemi atlatmaya çalışan internet özgürlüğü programları destekleniyor ve internet kısıtlamasını aşmak için programlar geliştiren özel şirketlere övgüde bulunuluyor.
Milletvekilleri, ABD yönetiminin İran'daki ‘ahlak polisine’ yönelik son gösterilere ve yaptırımlara yanıt verme çabalarını desteklemekle birlikte aynı zamanda Beyaz Saray'ın bu konuda daha fazlasını yapabileceğini düşünüyorlar. Önerilen adımlar arasında, mevcut gösterileri şiddet kullanarak bastıran yetkililere ve gruplara insan haklarıyla ilgili acil yaptırımların uygulanması ilk sırada geliyor. Ayrıca bu adımlar arasında, yüz tanıma verilerini elde edip toplu gözetleme operasyonlarında kullanan ve başörtüsü takmayı dayatan İran rejimini engellemek için bir strateji geliştirmeye ek olarak İran'da İnternet hizmetini genişletmeyi amaçlayan çabaları ilerletmek için çalışmak da yer alıyor.
Sorunsuz geçmesi beklenen bu taslak, özel sektörü protestocuların ve aktivistlerin hükümet gözetimi ve baskısını aşmak amacıyla ihtiyaç duydukları araçlara sahip olmalarını sağlamak için Biden yönetimiyle birlikte çalışmaya çağırıyor. Uluslararası toplumun İranlı göstericileri destekleme çabalarını memnuniyetle karşılıyor.
Her iki partiden milletvekilleri, uluslararası toplumu, İran rejiminin barışçıl protestoculara yönelik şiddetini kınamaya ve insan hakları, ifade özgürlüğü ve toplanma hakkı ihlallerine dikkat çekmeye çağırırken bununla birlikte mevcut gösterileri bastırmaktan ve İran halkının haklarını ihlal etmekten sorumlu yetkililere ve gruplara insan haklarıyla ilgili yaptırımlar uygulamaya davet ettiler.



İran'daki protestolar: çarşılardan üniversitelere

Devrim Muhafızları'na bağlı Fars Haber Ajansı tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, dün Tahran üniversite öğrencilerinin düzenlediği protestolar
Devrim Muhafızları'na bağlı Fars Haber Ajansı tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, dün Tahran üniversite öğrencilerinin düzenlediği protestolar
TT

İran'daki protestolar: çarşılardan üniversitelere

Devrim Muhafızları'na bağlı Fars Haber Ajansı tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, dün Tahran üniversite öğrencilerinin düzenlediği protestolar
Devrim Muhafızları'na bağlı Fars Haber Ajansı tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, dün Tahran üniversite öğrencilerinin düzenlediği protestolar

İran'da protestolar genişleyerek Tahran'ın ticari pazarlarından üniversitelere ve diğer birçok şehre yayıldı. Bu, pazar günü başlayan hareket için dikkat çekici bir gelişme olup, kötüleşen ekonomik kriz, riyalin rekor düşük seviyelere gerilemesi, yükselen enflasyon oranları ve artan yaşam baskıları zemininde gerçekleşti.

İran medyası, başkentteki ve İsfahan'daki çeşitli üniversitelerde öğrenci gösterileri düzenlendiğini, ayrıca Kirmanşah, Şiraz, Yezd, Hamadan ve Arak'ta da gösteriler kaydedildiğini ve Meşhed'de yoğun güvenlik önlemlerinin alındığını bildirdi.

Hükümet, diyalog yoluyla sükuneti sağlamaya çağırdı ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, İçişleri Bakanı'nı protestocuların "meşru taleplerini" dinlemekle görevlendirdiğini açıkladı. Bu arada, Parlamento Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, "protestoları istismar etme" girişimlerine karşı uyardı.

Parlamento Ekonomi Komitesi sözcüsü Fatıma Maksudi, IRNA haber ajansına yaptığı açıklamada, piyasa dalgalanmalarının öncelikle siyasi iklim ve savaş söylentileriyle bağlantılı olduğunu söyledi. Maksudi, "Trump'ın Netanyahu'ya 'Hadi kahve içelim' demesi bile, döviz fiyatlarının aniden yükselmesi için yeterli" ifadesini kullandı.


İsrail ordusu, işgal altındaki Batı Şeria'da askerleri ezmeye çalışan bir adamı öldürdüğünü duyurdu

Batı Şeria'daki İsrail askerleri (Reuters)
Batı Şeria'daki İsrail askerleri (Reuters)
TT

İsrail ordusu, işgal altındaki Batı Şeria'da askerleri ezmeye çalışan bir adamı öldürdüğünü duyurdu

Batı Şeria'daki İsrail askerleri (Reuters)
Batı Şeria'daki İsrail askerleri (Reuters)

İsrail ordusu dün, işgal altındaki Batı Şeria'nın kuzeyinde bir grup askeri arabasıyla ezmeye çalışan bir adamı öldürdüğünü açıkladı.

Fransız Haber Ajansı AFP’nin aktardığına göre İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “Aynabus bölgesinde faaliyet gösteren İsrail ordusu askerlerini ezmeye çalışan bir terörist askerler tarafından vurularak etkisiz hale getirildi” denildi.

Açıklamada, işgal altındaki Batı Şeria'da bir Filistinli saldırganın bir İsrailli erkek ve kadını bıçaklayarak öldürdükten sonra öldürüldüğü olaydan birkaç gün sonra meydana gelen bu olayla ilgili daha fazla ayrıntı verilmedi.

Geçtiğimiz cuma günü meydana gelen bıçaklama olayının ardından İsrail ordusu, saldırganın geldiği Kabatiye beldesine iki gün boyunca operasyon düzenledi ve saldırganın babası ve kardeşleri de dahil olmak üzere çok sayıda Kabatiye sakinini tutukladı.

Hamas'ın 7 Ekim 2023 tarihinde İsrail’in güneyine düzenlediği saldırının ardından Gazze Şeridi'nde savaşın patlak vermesinden bu yana işgal altındaki Batı Şeria'da şiddet tırmanıyor.

Filistin Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre o tarihten bu yana Batı Şeria'da silahlı kişiler de dahil olmak üzere en az bin 28 Filistinli İsrail askerleri veya yerleşimciler tarafından öldürüldü.

AFP’nin resmi rakamlara dayalı verilerine göre Gazze'de savaşın başlamasından bu yana, ikisi yabancı uyruklu olmak üzere en az 44 kişi Filistinliler tarafından gerçekleştirilen saldırılarda veya İsrail'in askeri operasyonları sırasında öldürüldü.


Tayland, ateşkesin ardından "güven artırıcı" bir jest olarak 18 Kamboçyalı askeri serbest bıraktı

Serbest bırakıldıktan sonra Tayland sınırındaki bir kontrol noktasından geçen Kamboçyalı askerler (AFP)
Serbest bırakıldıktan sonra Tayland sınırındaki bir kontrol noktasından geçen Kamboçyalı askerler (AFP)
TT

Tayland, ateşkesin ardından "güven artırıcı" bir jest olarak 18 Kamboçyalı askeri serbest bıraktı

Serbest bırakıldıktan sonra Tayland sınırındaki bir kontrol noktasından geçen Kamboçyalı askerler (AFP)
Serbest bırakıldıktan sonra Tayland sınırındaki bir kontrol noktasından geçen Kamboçyalı askerler (AFP)

Kamboçya bu sabah, haftalarca süren kanlı sınır çatışmalarının ardından üç günden fazla süren ateşkesin ardından Tayland'ın temmuz ayında esir alınan 18 Kamboçyalı askeri serbest bıraktığını doğruladı.

sxdfrgth
Kamboçyalı bir asker, kontrol noktasından geçerken serbest bırakıldıktan sonra gülümsüyor (AFP)

AFP’nin haberine göre Phnom Penh Enformasyon Bakanı Neth Phektra, "18 kahraman askerimizin yaklaşık saat 10:00'da (03:00 GMT) Kamboçya topraklarına sağ salim ulaştığını teyit edebilirim" dedi.

Tayland Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada, askerlerin Kamboçya'ya dönüşünü "iyi niyet ve güven artırıcı bir işaret" olarak nitelendirerek doğruladı.

Tayland ve Kamboçya, cumartesi günü son haftalarda en az 47 kişinin ölümüne ve yaklaşık bir milyon kişinin yerinden edilmesine neden olan sınır çatışmalarında acil ateşkes ilan etmişti.

Ateşkes kapsamında Kamboçya ve Tayland, tartışmalı sınır boyunca ateşkes ilan etmeyi, asker hareketlerini dondurmayı ve mayın temizleme çalışmalarında iş birliği yapmayı taahhüt etti.

İki ülkenin savunma bakanları tarafından imzalanan anlaşma, Tayland'ın ateşkesin yürürlüğe girmesinden 72 saat sonra 18 Kamboçyalı mahkumu serbest bırakmasını öngörüyor.

Kamboçya, askerlerinin 29 Temmuz'da, beş gün süren kanlı çatışmaları sona erdiren ateşkesin yürürlüğe girmesinden yaklaşık sekiz saat sonra Tayland güçleri tarafından esir alındığını açıkladı.

xsdfr
Temmuz ayında esir alındıktan sonra Tayland tarafından serbest bırakılan 18 Kamboçyalı askeri taşıyan bir otobüs (Reuters)

Amerika Birleşik Devletleri, Çin ve Malezya, çatışmaları sona erdirmek için bir ateşkes anlaşmasına aracılık etti, ancak ateşkes uzun sürmedi.

ABD Başkanı Donald Trump, ekim ayında Tayland ve Kamboçya arasında imzalanan bir sonraki deklarasyonun imzalanmasına tanıklık etmek üzere Malezya'ya gitti ve iki komşu ülkenin ateşkesi uzatma konusunda anlaşmasının ardından yeni ticaret anlaşmalarının yapılmasını övdü.

Anlaşmada Tayland'ın Kamboçyalı askerleri "derhal" serbest bırakacağı ve onları "savaş esiri" olarak tanımlayacağı belirtilmişti.

Ancak Bangkok, Tayland askerlerinin sınırda devriye gezerken kara mayınlarına basarak yaralanmasının ardından ertesi ay anlaşmayı askıya aldı.

defrgt
Kamboçyalı askerler eve döndükten sonra otobüsten el sallıyor (AFP)

Bu ay topçu, tank, insansız hava aracı (İHA) ve jet uçakları kullanılarak yeniden başlayan çatışmalar, her iki taraftaki neredeyse tüm sınır illerine yayıldı.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre iki komşu ülke, Fransız sömürgeciliği döneminde çizilen 800 kilometrelik sınır nedeniyle uzun zamandır anlaşmazlık içindeler.

Ateşkesin ardından bu sınırların hâlâ net bir şekilde belirlenmesi gerekiyor.