ABD, İran rejimine yönelik yaptırımları sıkılaştıracak

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi bugün İran'ı kınayan bir kararı tartışıyor (AP)
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi bugün İran'ı kınayan bir kararı tartışıyor (AP)
TT

ABD, İran rejimine yönelik yaptırımları sıkılaştıracak

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi bugün İran'ı kınayan bir kararı tartışıyor (AP)
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi bugün İran'ı kınayan bir kararı tartışıyor (AP)

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi çarşamba günü (bugün) göstericilere İran rejimi tarafından yapılan baskıyı kınayarak, ABD yönetimini Tahran'a yönelik yaptırımları sıkılaştırmaya çağıran bir karar taslağını müzakere edecek.
Komite Başkanı Demokrat Senatör Bob Menendez’in ortaya koyduğu karar taslağı, iki partinin de geniş desteğiyle karşılandı. Taslak, İran halkının temel haklarını savunmak için mevcut gösterilere katılan ve İran rejimi tarafından işlenen insan hakları ihlallerini protesto etmek için hayatlarını riske atan İran halkının cesaret ve kararlılığına vurgu yapıyor. Ayrıca Mahsa Amini'nin (başörtüsünden dolayı ahlak polisi tarafından durdurulduktan sonra) öldürülmesini ve gösterilere katılan erkek, kadın ve çocuk göstericilere yönelik şiddeti kınıyor ve İran'ın güvenliğini sağlama çağrısında bulunuyor.
Karar taslağında İran güvenlik güçlerini protestocuların öldürülmesinden sorumlu tutan maddeler yer alıyor. Ayrıca taslağın içeriğinde, İran’da olayları gizlemek için yapılan internet kısıtlamalarını kırmak için kullanılabilecek alternatifler sunarak sistemi atlatmaya çalışan internet özgürlüğü programları destekleniyor ve internet kısıtlamasını aşmak için programlar geliştiren özel şirketlere övgüde bulunuluyor.
Milletvekilleri, ABD yönetiminin İran'daki ‘ahlak polisine’ yönelik son gösterilere ve yaptırımlara yanıt verme çabalarını desteklemekle birlikte aynı zamanda Beyaz Saray'ın bu konuda daha fazlasını yapabileceğini düşünüyorlar. Önerilen adımlar arasında, mevcut gösterileri şiddet kullanarak bastıran yetkililere ve gruplara insan haklarıyla ilgili acil yaptırımların uygulanması ilk sırada geliyor. Ayrıca bu adımlar arasında, yüz tanıma verilerini elde edip toplu gözetleme operasyonlarında kullanan ve başörtüsü takmayı dayatan İran rejimini engellemek için bir strateji geliştirmeye ek olarak İran'da İnternet hizmetini genişletmeyi amaçlayan çabaları ilerletmek için çalışmak da yer alıyor.
Sorunsuz geçmesi beklenen bu taslak, özel sektörü protestocuların ve aktivistlerin hükümet gözetimi ve baskısını aşmak amacıyla ihtiyaç duydukları araçlara sahip olmalarını sağlamak için Biden yönetimiyle birlikte çalışmaya çağırıyor. Uluslararası toplumun İranlı göstericileri destekleme çabalarını memnuniyetle karşılıyor.
Her iki partiden milletvekilleri, uluslararası toplumu, İran rejiminin barışçıl protestoculara yönelik şiddetini kınamaya ve insan hakları, ifade özgürlüğü ve toplanma hakkı ihlallerine dikkat çekmeye çağırırken bununla birlikte mevcut gösterileri bastırmaktan ve İran halkının haklarını ihlal etmekten sorumlu yetkililere ve gruplara insan haklarıyla ilgili yaptırımlar uygulamaya davet ettiler.



The Telegraph: Trump, Netanyahu'ya yönelik yakalama kararına karşılık UCM Savcısı’na yaptırım uygulayabilir

Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Genel Merkezi (AFP)
Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Genel Merkezi (AFP)
TT

The Telegraph: Trump, Netanyahu'ya yönelik yakalama kararına karşılık UCM Savcısı’na yaptırım uygulayabilir

Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Genel Merkezi (AFP)
Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Genel Merkezi (AFP)

İngiliz The Telegraph gazetesi, ABD Başkanı seçilen Donald Trump'ın Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcısı Kerim Han'a, mahkemenin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında yakalama kararı çıkarması nedeniyle yaptırım uygulamayı düşündüğünü yazdı.

Gazete, Trump'ın ulusal güvenlik danışmanı olarak görev yapacak olan Mike Waltz'un UCM'nin ‘güvenilirliği olmadığını’ söylediğini ve Trump yönetimi 20 Ocak'ta göreve başladığında ‘mahkemenin anti-Semitik önyargısına güçlü bir yanıt’ sözü verdiğini bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın The Telegraph’tan aktardığına göre Kerim Han, Trump tarafından yaptırım uygulanması hedeflenen yetkililer arasında yer alıyor.

İsrail gibi ABD de Lahey merkezli mahkemenin otoritesini tanımıyor. Üst düzey Cumhuriyetçiler yakalama kararlarına tepki olarak UCM'nin üst düzey yetkililerine yaptırım uygulanması çağrısında bulundu.

Diğer yandan Han, reddettiği cinsel suiistimal iddiaları nedeniyle soruşturma geçiriyor.

Trump, görevdeki ilk döneminde, Afganistan'da ABD güçleri tarafından işlendiği iddia edilen savaş suçlarıyla ilgili bir soruşturma nedeniyle UCM'nin eski başsavcısına yaptırım uyguladı.

O dönemde Dışişleri Bakanı olan Mike Pompeo, UCM’yi ‘tamamen yozlaşmış bir kurum’ olarak tanımladı.

ABD Başkanı Joe Biden 2021'de göreve geldiğinde UCM Savcısı Fatou Bensouda'ya yönelik seyahat yasağını da içeren yaptırımları iptal etti. Ancak Trump'ın UCM'nin İsrail'e yönelik tutumuna tepki olarak aynı stratejiyi yeniden uygulayabileceği yönünde spekülasyonlar var.

dfvgb
Donald Trump (Reuters)

Trump ayrıca, Rusya'nın Ukrayna'da işlediği savaş suçlarıyla ilgili olarak UCM tarafından yürütülen soruşturmalardan ABD'nin katılımını ve kaynaklarını çekebilir.

Han ve ekibine uygulanacak herhangi bir yaptırım, İngiltere'nin yeni Başbakanı Keir Starmer'ın yakalama emirlerine uymayı seçmesi halinde İngiltere ile Trump arasındaki ilişkileri tehlikeye atabilir.

Birleşik Krallık İsrail Başbakanı’nı gözaltına alıp almama konusunda tereddüt yaşarken, ABD Lahey merkezli mahkemeye karşı uluslararası bir tepkiye öncülük ediyor. İngiltere UCM’ye saygı duyduğunu ifade ederken, Netanyahu'nun İngiltere'ye gelmesi halinde gözaltına alınıp alınmayacağını söylemeyi ise reddediyor.

İsrail'in İngiltere Büyükelçisi Tzipi Hotovely, tüm ülkeleri UCM'nin Netanyahu'yu yakalamaya yönelik ‘saçma’ kararını reddetmeye çağırdı.

Hotovely, Telegraph gazetesine yazdığı makalede UCM’yi ‘Hamas ile ortak bir zemin bulmakla’ suçladı. Makalede, “Mahkemenin saçma kararını reddeden ABD ve diğer müttefiklerine teşekkür ediyor ve diğer ülkeleri de bu adaletsizliği reddetme konusunda aynı şekilde davranmaya çağırıyoruz. UCM, halkını savunmak isteyen her demokratik liderin mahkemenin hedefi haline gelebileceğini göstermiştir” ifadeleri yer aldı.

Almanya, UCM üyesi olmasına rağmen Nazi geçmişi ve Yahudi devletiyle olan özel ilişkisi nedeniyle Netanyahu'yu gözaltına almayacağının sinyalini verdi.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise yaptığı açıklamada, Netanyahu'yu karara ‘meydan okuyarak’ Macaristan'ı ziyaret etmeye davet edeceğini söyledi.

Yakalama kararı, UCM'nin 22 yıllık tarihinde yargıçların Batı destekli bir devletin liderini ilk kez gözaltına almaya kalkışması anlamına geliyor.

Aralarında İngiltere'nin de bulunduğu UCM’ye üye 124 ülke, yakalama kararlarının uygulanmasından sorumlu.

Avrupa ülkeleri arasındaki bölünmüşlüğün bir işareti olarak İrlanda, İtalya ve Hollanda, Netanyahu'nun kendi topraklarına ulaşması halinde gözaltına alma sözü verdi. Fransa ise UCM’nin tutumunu doğruladı, ancak Netanyahu'nun sınırlarını geçmesi halinde gözaltına alınıp alınmayacağı konusunda bir açıklama yapmadı.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Almanya ve Macaristan da dahil olmak üzere 27 üye ülkenin yakalama kararlarını uygulamakla yükümlü olacağını doğruladı.