Oxfordlu araştırmacılar asırlık gizemi çözdü: Ketçap azaldığında neden her yere sıçrar?

Araştırmacılar sıçramayı önlemenin yolunu da söylüyor

Çinlilerin icat ettiği ketçap Avrupa'ya 17. yüzyılda geldi (Unsplash)
Çinlilerin icat ettiği ketçap Avrupa'ya 17. yüzyılda geldi (Unsplash)
TT

Oxfordlu araştırmacılar asırlık gizemi çözdü: Ketçap azaldığında neden her yere sıçrar?

Çinlilerin icat ettiği ketçap Avrupa'ya 17. yüzyılda geldi (Unsplash)
Çinlilerin icat ettiği ketçap Avrupa'ya 17. yüzyılda geldi (Unsplash)

Oxford Üniversitesi'nden iki bilim insanı boşalan ketçap şişelerinin, içindekileri neden püskürttüğü sorusunu cevaplandırarak köklü bir gizemi çözdü.
Hakem onayı bekleyen makalelerin yer aldığı internet sitesi ArXiv'de yayımlanan araştırma, bu sıçramayı önlemenin yöntemlerini de ortaya koyuyor.
Ketçap, mayonez veya benzer şekilde paketlenen diğer sosları sıkmak gündelik bir hareket olsa da aslında arkasında karmaşık bir akışkan dinamiği sistemi var.
Ancak günün sonunda hepsi şişeye uygulanan kuvvetin içeriği nasıl etkilediğine bağlı.
Bu nedenle ilk başta basit bir soru gibi görünen bu sıçramanın arkasındaki tam mekanizma ortaya çıkarılmış değildi.
Oxfordlu iki bilim insanı bu mekanizmayı anlamak için çeşitli sıvılarla bir dizi deney yaptı.
Buna göre ketçap şişesini sıktığınızda şişenin ucunda birikmiş olan hava yay şeklini alıyor ve bu sırada yayın önüne doğru akmış olan ketçabı dışarıya doğru itiyor.
Oxfordlu fizikçi Callum Cuttle bunu, "Şişeyi bitirirken, içindekilerin çoğu artık havadır" diye açıklıyor:
"Yani sıktığınızda, yaptığınız şey, şişenin içindeki havayı sıkıştırmaktır, Bu da ketçabı dışarı sürükleyen bir basınç oluşturur."
Ancak ketçap viskoz bir sıvı olduğu için aşağı doğru aktığı sırada duvarlara sürtünüyor ve bu sürtünme kuvveti de yayın itiş gücüne karşı bir direnç oluşturuyor.
Normalde şişenin dolu olması, bu iki kuvvetin hassas biçimde dengelenmesini sağlıyor.
Ancak ketçap miktarı azalıp hava miktarının artmasıyla bu denge de bozuluyor. Sürtünme kuvveti azalırken şişedeki havanın miktarı ve gücü artıyor.
Bunun sonucunda da yay gibi gerilen hava ketçabı ani bir patlamayla serbest bırakıyor.
Cuttle ve meslektaşı Chris MacMinn yaptıkları deneylerin sonucunu Amerikan Fizik Derneği'nin Akışkanlar Dinamiği Bölümü'nün geçen ay düzenlenen konferansında sundu.
İkiliye göre kullanıcılar, bu sıçramayı ancak şişeyi daha hafif sıkarak önleyebilir. Cuttle, "Biraz fazla sert sıkmak bile sabit sıvı akışı yerine sıçrama üretir" ifadelerini kullanıyor.
Bunun yanı sıra ikili, kullanıcıların ağız kısmı daha geniş şişeleri tercih etmesini tavsiye ediyor.
 
Independent Türkçe, IFL Science, Oxford Üniversitesi



The Walking Dead'in yıldızı yeni aksiyonda: "O da John Wick gibi"

56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
TT

The Walking Dead'in yıldızı yeni aksiyonda: "O da John Wick gibi"

56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)

The Walking Dead serisinin yıldızı Norman Reedus, yıllardır düşmanlarla mücadeleye alışık bir oyuncu. Ancak yeni John Wick filmi Ballerina'da (From the World of John Wick: Ballerina) bu kez karşısında zombiler değil, suikastçılar ve tarikatlar var.

Reedus filmde, Ana de Armas'ın canlandırdığı Eve karakterinin, babasının ölümünden sorumlu grubu ararken karşılaştığı gizemli Daniel'ı oynuyor. 

Daniel da tehlikeli bir görev üstlenmiş durumda: Küçük kızını her ne pahasına olursa olsun korumak. Film ilerledikçe Daniel'ın geçmişi, hikayedeki yeri ve kaçmaya çalıştığı karanlık hayat biraz daha netleşiyor.

GamesRadar'a konuşan Reedus, canlandırdığı karakteri şöyle anlatıyor:

Daniel büyük ihtimalle hayatı boyunca suçluluk, cinayet ve sırlarla büyümüş biri. Artık öyle bir noktaya geliyor ki, küçük kızı bu dünyaya adım atmak üzereyken, onu bu hayattan kurtarmak için tüm dünyayla savaşmaya hazır. Ana'nın oynadığı karakterle de benzer bir yanı var. O da herkesle savaşıyor, tıpkı John Wick'te Keanu Reeves'in yaptığı gibi. Eve için intikam ne kadar önemliyse, Daniel için de kızını korumak o kadar önemli. İşte bu noktada ikisinin yolları kesişiyor.

Her ne kadar Ballerina, Daniel'in geçmişine dair bazı ipuçları verse de film sonunda hâlâ cevaplanmamış pek çok soru kalıyor. Peki Reedus, karakterinin seriye geri dönmesi ihtimali hakkında ne düşünüyor?

"Böyle bir şey olmasını gerçekten çok isterim" diyen Reedus ekliyor: 

Onu bu noktaya neyin getirdiğini, nasıl bu hale geldiğini izlemeyi çok isterim. Zaten bir oyuncu için John Wick evreninde olmak başlı başına bir hayal. Bu iş fazla havalı. O yüzden umarım olur. Ben kesinlikle isterim.

Reedus, The Walking Dead ve Ballerina'daki dövüş sahnelerinin birbirinden "tamamen farklı" olduğunu söylüyor. "The Walking Dead'deki dövüş stili çok özensiz" diyen aktör ekliyor: 

Yoğun koreografi içeren, uzun, detaylı dövüş sahneleriyle dolu. Yani etrafınızda aynı anda birden fazla şey yapan çok sayıda aktörle dublör. Onlar sizin zamanlamanıza güveniyor, siz de onlarınkine. Ve etrafınızda duvarlar patlıyor. Çok fazla matematik var. Alışık olduğumdan çok daha farklı bir matematik.

Ballerina, 6 Haziran'da sinemalarda olacak.

Independent Türkçe, GamesRadar, Bleeding Cool