Ukraynalı yetkililer Herson'da ‘Rus işbirlikçileri’ arıyor

Ukraynalı bir polis memuru, halkı Herson'daki Rus işbirlikçileri ihbar etmeye çağıran bir reklam panosunun önünde (AFP)
Ukraynalı bir polis memuru, halkı Herson'daki Rus işbirlikçileri ihbar etmeye çağıran bir reklam panosunun önünde (AFP)
TT

Ukraynalı yetkililer Herson'da ‘Rus işbirlikçileri’ arıyor

Ukraynalı bir polis memuru, halkı Herson'daki Rus işbirlikçileri ihbar etmeye çağıran bir reklam panosunun önünde (AFP)
Ukraynalı bir polis memuru, halkı Herson'daki Rus işbirlikçileri ihbar etmeye çağıran bir reklam panosunun önünde (AFP)

Ukrayna, Rus kuvvetleri tarafından işgal edildikten 8 ay sonra, 11 Ekim'de Herson'u kurtardı. O günden bu yana Ukraynalı yetkililer kentte "Rus işbirlikçilerini" arama faaliyetlerini sürdürüyor.
Bu bağlamda Dinyeper nehrinin sağ yakasında, makineli tüfeklerle donanmış Ukrayna polisi, bir ay önce Ruslardan kurtarılan Herson'a tekneyle yeni gelen iki kişiyi durdurur; iki adam, Ukrayna kuvvetlerinin bulunmadığı gri bölge olan nehrin doğu kıyısına bitişik adalardan birinden kaçmak için buraya gelmişti. Orada Rus askerleri görülmese de fiilen Moskova tarafından kontrol ediliyor.
Söz konusu iki adam gelir gelmez Ukrayna polisi: “Kıpırdama! elini kaldır! Kimlikleri göster!” dedi. Bu sahne, Herson'da hüküm süren şüphe iklimini gözler önüne seriyor.
Yetkililerin burada hala Ruslarla iş birliği yapan veya yapmakta olan kişilerin varlığından korktuğu ve onları ifşa etmeye çalıştığı anlaşılıyor. Ukraynalı bir polis memuru, "Tahliyelere izin veriliyor. Ama sadece limanda (Herson).” dedi. Fransız Haber Ajansının (AFP) aktardığına göre, Moskova ile iş birliği içinde olanlar kontrol ediliyor.
 Ancak bu düzenleme hızla başarısız oldu. Nehir kıyısından iki yüz metre uzaklıktaki küçük bir adaya iki füze düştüğünde, bir siyah duman bulutu yayıldı. Dinyeper Nehri yeni cephe hattı haline geldi. İki adam ve polis sığınmak için uzaklaşırken, soruşturma sükunetin sağlanmasının ardından devam edecek.

Yoğun polis varlığı
Kurtuluş kutlamalarının ardından, Herson şimdi gözle görülür bir şekilde yoğun olarak konuşlandırılmış polisin sıkı gözetimi altında yaşıyor. Mavi üniformalı polisler şehrin girişlerindeki kontrol noktalarından sokaklardaki devriyelere kadar kimlik belgelerini kontrol eder, sorular sorar ve "işbirlikçi" bulmak için araba bagajlarını arıyorlar.
Herson Valisi Yaroslav Yanushevich şunları söyledi: “Bu kişiler (iş birlikçiler) 8 aydan fazladır buradalar. Rus rejimi için çalıştılar ve şimdi her biri hakkında bilgi ve belgelere sahibiz. Polisimiz onlar hakkında her şeyi biliyor ve her biri cezalandırılacak."
Sanayi bölgesine ve limana giden bir köprünün sonundaki büyük bir kavşakta, yaşlı bir adam arabaları ve yoldan geçenleri arayan bir polis memuruna yaklaşır ve sorar: “Şu iki tenekeyi suyla doldurmak için nereye gidebilirim?
Polis şüpheyle cevap verir, "Burada yaşadığını ve su noktasının nerede olduğunu bilmediğini mi söylüyorsun?!"
Adam, iş birlikçi olmadığını kanıtlamak için cebindeki fotoğraflı kimliğinin göstermek zorunda kaldı.
Tren istasyonunda da denetimler yapılıyor; bazı sakinler hala günlük trenle şehirden ayrılıyor. Ayrı bir odada, beş polis birkaç küçük masada oturuyor. Her biri, karşılarında oturan bir yolcuyu sorguluyor.

"Hainlerin" ifşa edilmesi
Şehrin bazı sokaklarında bulunan ve işgalci Rusya'yı öven büyük propaganda posterleri kaldırıldı. Onların yerine Herson'un kurtuluşunu yücelten yeni posterler asıldı. Buna ek olarak, bölge sakinlerini Rus güçleriyle iş birliği yapanları ifşa etmeye çağıran posterler de asıldı.
Posterlerin birinde "Hainler hakkında bilgi verin" yazıyor. Herson Valisi, "Bu, onları tespit etmemize ve kontrolümüz altındaki topraklarda hala var olup olmadıklarını öğrenmemize yardımcı oluyor" dedi.
Herson bölge polisinin halkla ilişkiler şefi Andrei Kovani, AFP’ye şunları söyledi: “Bilgilerin çoğu yerel halktan basit konuşmalar yoluyla gelir. Ayrıca sosyal ağlardaki hesapları da analiz ediyoruz ve interneti izlemeye devam ediyoruz.”
Polisin ardından soruşturmayı Ukrayna yargı güçleri devraldı. İçişleri Bakan Yardımcısı Yevgen Yenin, Herson bölgesinde Rus güçleriyle iş birliği yaptıkları gerekçesiyle 130'dan fazla kişinin tutuklandığını söyledi.
Afişlerden birinin önünde, kent sakinlerinin bir kısmı iş birlikçilerin teşhir edilmesi ilkesine desteklerini teyit ettiler. Soyadını açıklamayı reddeden 40 yaşındaki Pavel, “Bir işbirlikçi veya hain bulmaya yardım etmek her zaman iyidir. Rusya için çalışanları tutuklamak için silahlı kuvvetlerimize yardım etmeliyiz.” dedi.
Şehrin kurtarılmasından bu yana, Rus saldırıları evlerin yanı sıra enerji altyapısını da hedef aldı ve bu bombalamalarda siviller öldü.
35 yaşındaki Irina, "Şu anda evlerimiz bombalanıyor. İşbirlikçilerin Rus kuvvetlerinin evlerimizi hedef almasına yardım ettiğini düşünüyorum.” diyor. Öte yandan 47 yaşındaki Vyacheslav ise Şarku’l Avsat’a, "Tüm işbirlikçiler Dinyeper Nehri'nin diğer yakasına kaçtı. Burada hepimiz Ukraynalı vatanseverleriz" dedi.



Uzun bir düşmanlık geçmişinden sonra İsrail neden şimdi İran'a saldırmaya karar verdi?

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Kudüs'teki Hava Kuvvetleri operasyon odasından İran'a yönelik saldırıları denetliyor. (EPA)
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Kudüs'teki Hava Kuvvetleri operasyon odasından İran'a yönelik saldırıları denetliyor. (EPA)
TT

Uzun bir düşmanlık geçmişinden sonra İsrail neden şimdi İran'a saldırmaya karar verdi?

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Kudüs'teki Hava Kuvvetleri operasyon odasından İran'a yönelik saldırıları denetliyor. (EPA)
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Kudüs'teki Hava Kuvvetleri operasyon odasından İran'a yönelik saldırıları denetliyor. (EPA)

İsrail'in İran'a yönelik büyük saldırısı iki ülke arasında on yıllardır süren düşmanlığın ardından geldi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, nükleer programı, savaşçı söylemi ve bölgedeki militan örgütlere verdiği desteği gerekçe göstererek İran'ı uzun zamandır en büyük tehdit olarak görüyor. İran ise İsrail'in kendisine karşı defalarca düzenlediği suikast ve sabotajların yanı sıra Gazze Şeridi'nde Hamas'a karşı yürüttüğü yıkıcı savaşı düşmanlığının nedeni olarak gösteriyor.

gthyjuı
İsrail'in Tahran'a düzenlediği saldırıda hasar gören araçlar (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Washington Post'tan aktardığına göre, iki ülke uzun süredir çarpışma rotasında görünse de, İsrail'in İran ve müttefiklerine yönelik saldırıları ve ABD Başkanı Donald Trump'ın yeniden seçilmesi gibi bir dizi yeni gelişme bugünkü saldırıya zemin hazırladı.

İsrail ve İran neden düşman?

1979 İran Devrimi’nden sonra yeni rejim, ABD ve İsrail'i başlıca düşmanları olarak tanımlamakta gecikmedi. Bunun nedeni büyük ölçüde devrimden önce sağlık sorunları nedeniyle İran'dan kaçan son İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ABD ve İsrail ile olan bağlarıydı.

Geçtiğimiz yirmi yıl boyunca İsrail defalarca İran'ı nükleer silah geliştirmekle suçladı. İran nükleer programını sadece barışçıl amaçlarla sürdürdüğünde ısrar ediyor, ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Tahran'ın istediği takdirde ‘birkaç’ nükleer bomba yapmaya yetecek kadar zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğu uyarısında bulundu.

UAEA ve Batılı ülkeler, İran'ın yapılandırılmış bir nükleer silah programına sahip olduğunu tahmin ediyor. İran, programının barışçıl olduğu konusunda ısrar ederken, uranyumu silah yapımına yakın seviyelerde zenginleştirmeye devam ediyor.

İsrail, nükleer silah sahibi İran'ı varoluşsal bir tehdit olarak görüyor. İran'ın vekil güçlerden oluşan bölgesel ağını kırmak, İsrail’in temel hedeflerinden biri. Netanyahu şunları söyledi: “Tahran'ın diktatörleri on yıllardır küstahça ve açıkça İsrail'in yok edilmesi çağrısında bulundular... Bu söylemlerini nükleer silah geliştirmeye yönelik bir programla desteklediler.”

İran geçtiğimiz kırk yıl boyunca ‘direniş ekseni’ adını verdiği silahlı gruplardan oluşan bir ağ kurdu. Lübnan'daki Hizbullah, Yemen'deki Husiler ve Irak ve Suriye'deki daha küçük gruplar son yıllarda bölgede önemli bir etkiye sahip oldu.

Ancak bu eksen, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldırarak Gazze Şeridi'nde devam eden savaşı başlatması ve bölgedeki çatışmaları yoğunlaştırmasından bu yana zayıfladı.

Hizbullah'ın zayıflığı, İran'ın komşu Suriye'deki müttefiki Beşşar Esed'in geçtiğimiz aralık ayında düşmesine katkıda bulundu.

İran'ın geçen yıl İsrail'e iki füze saldırısı düzenlemesinin ardından İsrail, İran'ın füze mevzilerini imha eden ve hava savunmasını zayıflatan bir hava saldırısı da dahil olmak üzere hava saldırılarıyla karşılık verdi.

Washington Post'un haberine göre, İran'ın vekil ağının çökmesi İsrail'in saldırı düzenlemesi için bir fırsat yarattı.

İsrail neden şimdi saldırmaya karar verdi?

Netanyahu, İran'ı vurmak için zamanın daraldığını belirterek, İran'ın son zamanlarda zenginleştirilmiş uranyumu silah haline getirmek için adımlar attığını iddia etti. Netanyahu, “Eğer durmazlarsa, İran çok kısa bir süre içinde nükleer silah üretebilir” dedi.

Aynı zamanda ABD ile İran arasındaki nükleer görüşmelerin durumu da bir fırsat penceresi sundu. Bu görüşmeler durmuş durumda, ancak pazar günü Umman'da altıncı turun yapılması için çabalar var.

Anlaşma, ABD'nin İran'a uyguladığı sert ekonomik yaptırımların bir kısmını kaldırmasına yol açarak İsrail'in bir saldırı düzenlemesini zorlaştırabilir. İsrailli yetkililer görüşmelerin İran'ın nükleer bombaya doğru gizli adımlar atarken zaman kazanması için bir yol olmasından korkuyor.

fgthyju
Tahran'ın kuzeyindeki bir apartmanda meydana gelen patlamanın olduğu yerde çalışan itfaiyeciler (AP)

UAEA Yönetim Kurulu dün, 20 yıl sonra ilk kez İran'ı denetçileriyle iş birliği yapmadığı için eleştirdi. İran derhal üçüncü bir zenginleştirme tesisi kuracağını ve bazı santrifüjleri daha sofistike olanlarla değiştireceğini açıkladı.

O zamana kadar İsrail kararını çoktan vermiş görünüyordu.

Trump, Netanyahu'dan müzakereler devam ederken İran'a saldırmamasını istediğini söyledi. Ancak İsrail'i destekleme konusunda uzun bir geçmişe sahip olan ABD Başkanı hemen bir tepki vermedi.