Cidde Kitap Fuarı'nda ana gündem Dünya Kupası

Hena Hicazi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Benim derdim duyguları yazarak veya çizerek aktarmak” dedi.

“Yazıyorlar Çiziyorlar: Kalem-Tüy İlişkisi Üzerine” başlıklı üçüncü sempozyumdan bir kesit.
“Yazıyorlar Çiziyorlar: Kalem-Tüy İlişkisi Üzerine” başlıklı üçüncü sempozyumdan bir kesit.
TT

Cidde Kitap Fuarı'nda ana gündem Dünya Kupası

“Yazıyorlar Çiziyorlar: Kalem-Tüy İlişkisi Üzerine” başlıklı üçüncü sempozyumdan bir kesit.
“Yazıyorlar Çiziyorlar: Kalem-Tüy İlişkisi Üzerine” başlıklı üçüncü sempozyumdan bir kesit.

Suudi Arabistan Edebiyat, Yayıncılık ve Tercüme Kurumu’nun 8 Aralık’ta açtığı Cidde Kitap Fuarı, faaliyetlerini 900'den fazla yerel, Arap ve uluslararası yayınevinin ve 400 bilgi platformunun katılımıyla sürdürüyor. Kapsamlı ve çeşitli kültürel program kapsamında, Suudi Arabistan'da türünün ilk örneği olan 100'den fazla etkinlik, dijital yayıncılık ve bilim kurgu alanında 2 konferans düzenlenecek olan fuar, 17 Aralık Cumartesi gününe kadar devam edecek.
Cidde'deki Superdome etkinlik merkezindeki sergi salonunda, yayıncılardan biri Şarku’l Avsat’a şunları söyledi: “Kültür ve spor arasında bir gelgit var. Maçların tarihi yaklaştıkça ziyaretçi sayısı azalmaya başlıyor, bu yüzden yönetim maçları takip etmek için dev bir ekranla donatılmış bir arena tahsis etti.”
Etkinlik bölgesinde yer alan Dünya Kupası bölgesinde, farklı uyruk ve yaşlardan geniş bir izleyici kitlesi bulunuyor. Bir yığın kitap taşıyan genç bir adam olan ve bir kanepede uzanan Ahmed, “Seyircinin Fas milli takımının Portekiz'e karşı kazandığı zafere nasıl tepki verdiğini izleseydiniz, olağanüstü bir olaydı" dedi.
Önceki gün seyirci İngiltere ve Fransa taraftarları olarak ikiye bölündü.
Yayınevlerinin stantlarının önünde de maçları cep telefonlarından takip eden onlarca genç kadın ve erkeği görebiliyor. Futbolun kültür üzerindeki etkisi, özellikle kültürel etkinliklere katılanlarda da görülmekte. Kültür pahasına futbola karşı önyargılı olan birçok kişi var.
Cidde Kitap Fuarı'na dönersek, dün (Pazar) kutlanan kültür programı “Film yapmanın perde arkası” başlıklı bir panel tartışmasıyla gerçekleşti. Panel, Şemsu’l-Mearif filminde Suudi sinemasında bir mihenk taşı olan bu filmin deneyimini ele aldı. Film, Suudi ve Körfez gişelerindeki büyük başarısının yanı sıra “Netflix” platformunda her geçen gün artan yüksek izlenme oranlarıyla başka başarılar da kaydetti. Katılımcılar, filmin hikayeleri ve sahneleri ile yapımcılarının bu sinema şaheserini ortaya çıkarmak için karşılaştıkları zorluklar hakkında konuştular.
Sempozyuma filmin yönetmeni Faris Kudüs ve yıldızları Suheyb Kudüs, Beraa Alem, Ahmed Saddam ve İsmail el-Hasan katıldı.
Şemsu’l-Mearif’in 2020 yapımı bir Suudi çizgi roman uzun metrajlı film olması ve ilk kez 22 Temmuz 2020'de Cidde'de gösterilmesinin ardından Riyad'da bir başka gösterimin yapılması dikkat çekicidir. Bu gösterim, 31 Temmuz 2020'de Suudi sinemalarındaki toplu gösteriden önceydi.
Film, Suudi içerik endüstrisinin altın çağına denk gelen, internet sayesinde hayatları değişen genç Suudilerin hikayesini anlatıyor. Bir lise son sınıf öğrencisi, eski arkadaşı, düşmanı ve akıl hocasının yardımıyla bütçesiz bir korku filmi çekmeye karar verir, ancak proje geleceklerini riske atar.
Serginin dün de tanık olduğu ikinci panel, "Azınlıkların sanatı ve edebiyatı diye bir şey var mı?" başlığı taşıyordu. Azınlık edebiyatı ve sanatının ele alındığı sempozyuma Uhud Hicazi moderatörlüğünde Dr. Paolo Pran, Aldo Nicosia ve Modern Edebiyat ve Eleştiri Profesörü Nura el-Kahtani katıldı.
Üçüncü sempozyum ise “Yazıyorlar Çiziyorlar: Kalem ve Tüy İlişkisi Üzerine” başlığıyla katılımcıların yazı ve çizim ilişkisini tartıştığı sempozyum oldu. Kalem ve tüyün buluşması genellikle yaratıcı projelerin ve beklenmedik insan ilişkilerinin doğmasına yol açıyor.
Moderatörlüğünü Fayez Al-Gamidi’nin yaptığı söyleşiye plastik sanatçısı ve yazar Hana Hicazi, plastik sanatçısı ve şair Hamid Al-Sinan katıldı.

Bu yuvarlak cadı milyonları kendisine aşık etti
Dr. Hena Hicazi, Şarku’l Avsat’a yazma ve hat konusundaki deneyimini ve kalem ile plastik sanat arasında bir ilişki olduğunu keşfettiğini şu sözlerle anlattı: “Çocukluğumdan beri yeni bir şeyler arıyor ve kendimi yazarak yeni bir şekilde ifade etmeye çalışıyorum. Aynı şey çizim için de geçerli. Her zaman kağıtlara ve masalara bir şeyler karalarım. Bu nedenle her iki sanat da yazı ve hat, benim için hep vardı. Hangisinin önce başladığını söyleyemem. Ancak daha sonra çizimden çok yazımı yayınlama eğiliminde oldum.” Hicazi, açıklamalarına şöyle devam etti: “Çizim, kelimelerle ifade edemediğim bir anda geldi ve bu beni tam anlamıyla içimdeki çizim ve renklendirme yeteneğini geliştirmeye itti. Bu yüzden çizim kitapları almaya ve kendi kendime öğrenmeye başladım.”
Hicazi konuyla ilgili olarak, “Yazmaya gelince, benimle birlikte yürüyor. Çocukluğumdan beri okurum. Ve bunu yapmak zorundaydım çünkü okumak yazmanın gerekliliklerinden biri ama çizmeyi de bırakmadım” dedi. Hena Hicazi, yazı ve plastik sanat arasındaki ortak paydalar hakkında da şunları söyledi: “Yazarken yazdığım sahneyi hayal ediyorum. Hayal, görüntüsü ve detaylarıyla geliyor ve o zamanlar hayal ettiğimi yazma süreci. Bu aynı zamanda çizim için de geçerli. Portre çizimiyle biliniyorum. Benim için portre, çizdiğim kişinin ruh halini yazıp, yüz hatlarını doğru bir şekilde tasvir etme anlamına geliyor. Benim için yazı ile çizimin ortak noktası bu ve benim bütün derdim ister yazıyla ister plastik sanatla (portre) olsun özellikle duyguları aktarmak.”
Etkinlikler kapsamında şiir için iki gece düzenlendi. İlk gece Mısırlı şair Hişam Al-Ceh’e, moderatörlüğünü Halime Muzaffer'in yaptığı ikinci gece ise Suudi şairler İbrahim Al-Hüseyin, İbrahim Zuli ve Ravan Talal'a ayrıldı. Şair İbrahim Al-Hüseyin bazı parçalar sundu.
Bunların arasında Kasım Haddad’a ithaf edilen “Bizi Çok Uzun Taşıyan Işık” da yer alıyor:

Işık bizi sarıyor ve parlatıyordu
İki gözyaşı gibi
Bizi kelimesi kelimesine
Bu kadar uzun süre taşıyan ışık.
Ayrıca “Çıkalım” başlıklı bir parça sundu:
Ve bırakalım yollarını
Onun evinde uzun süre kaldık.
Ve resimlerimizi astık.
Mektuplarından hiçbirini taşımak istemiyoruz.
Onun havasını tutmak içimizde tutmak istemiyoruz
Bir kez olsun kelimelerden çıkalım
Ağlamadan
Ve arkanı dönmeden.
Şair İbrahim Zuli de birkaç parça sundu. Aralarında, “Bayraklar” isimli parça da vardı:
Gururlu yorgun bayrakları yanına al
Yenilginin yarasını ne kuruttu?
Ne diye övünüyorsun
Yabancıların ve haydutların önünde
Tek bir anısı olmayan
Üzülmediğin ne varsa yanına al
Savurgan yüzünü al götür
Sahte babalıktan meftun.

Cidde Uluslararası Kitap Fuarı bu yıl iki uluslararası konferansla seyircisiyle buluşuyor. Konferansların birincisi dijital yayıncılık alanında, diğeri ise bilimkurgu alanında. 400 stantta 900'den fazla yerel, Arap ve uluslararası yayınevinin katılımıyla 100'den fazla etkinlik içeren bir kültür programı. Ayrıca manga ve bilim kurgu hayranlarına adanmış bir alan da bulunuyor. Söz konusu etkinlik, Edebiyat, Yayın ve Tercüme Kurumu tarafından ilk kez düzenleniyor ve 17 Aralık Cumartesi gününe kadar devam edecek.



Hayal gücünün sınırlarında: Okumanız gereken 10 bilim kurgu eseri

Bilimkurgu, hayal gücünün sınırlarını zorlayarak okurları yepyeni dünyalarla tanıştırıyor (Görsel Magic Studio/Canvas'la üretilmiştir)
Bilimkurgu, hayal gücünün sınırlarını zorlayarak okurları yepyeni dünyalarla tanıştırıyor (Görsel Magic Studio/Canvas'la üretilmiştir)
TT

Hayal gücünün sınırlarında: Okumanız gereken 10 bilim kurgu eseri

Bilimkurgu, hayal gücünün sınırlarını zorlayarak okurları yepyeni dünyalarla tanıştırıyor (Görsel Magic Studio/Canvas'la üretilmiştir)
Bilimkurgu, hayal gücünün sınırlarını zorlayarak okurları yepyeni dünyalarla tanıştırıyor (Görsel Magic Studio/Canvas'la üretilmiştir)

Birleşik Krallık'ın en prestijli edebiyat ödüllerinden Booker Ödülü, bu yıl Britanyalı yazar Samantha Harvey'nin Orbital romanına verildi. Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki 6 astronotun 24 saatini anlatan bilimkurgu eseri, İş Bankası Yayınları etiketiyle yakında raflardaki yerini alacak.

Bu vesileyle Minerva'nın Baykuşu bu hafta hayal gücünün derinliklerine doğru kanat çırpıyor. Bilimkurgu dünyası, ütopyaların nasıl distopyaya dönüşebileceğini, insan ruhunun baskıya karşı direnişini ve geleceğe dair olasılıkların sınırsızlığını gözler önüne seriyor. Geçmişi ve geleceği harmanlayan bu evrende, hayal gücünün sınırlarını keşfedeceğiniz 10 etkileyici eseri sizin için seçtik.

Frank Herbert - Dune

Amerikalı gazeteci ve yazar Frank Herbert, felsefe, siyaset, dinler tarihi, etik ve ekoloji gibi birçok farklı alandan çeşitli soru ve temaları ustalıkla bir araya getirdiği Dune serisiyle bilimkurgu tarihine adını yazdırdı. 1965'te yayımlanan Dune, aynı yıl Nebula Ödülü'nü, bir sonraki yıl da prestijli Hugo Ödülü'nü kazandı. 
 

ASCDVF
Frank Herbert, Dune'u yazarken Oregon eyaletindeki kum tepeleriyle ilgili yaptığı incelemelerden de faydalandı (Wikimedia/İthaki Yayınları)

Dune, güçlü hanedanların teknoloji, ticaret ve siyaset alanlarında üstünlüğü ele geçirmek için birbiriyle mücadele ettiği galaksilerarası bir feodal toplumu anlatıyor. Hikayenin merkezindeyse devasa kum solucanları ve değerli baharat kaynağını içeren Arrakis gezegeni yer alıyor.

Dune'u 5 roman daha takip etti fakat Herbert'ün 7. romanı kaleme alırken 1986'da  65 yaşında hayatını kaybetmesiyle seri yarım kaldı.

David Lynch'in romanla aynı adı taşıyan 1984 tarihli beyazperde uyarlaması, ilk çıktığı dönemde gişede başarı yakalayamasa da sonradan kült statüsüne ulaştı. Denis Villeneuve de 2021'deki Dune: Çöl Gezegeni ve bu yıl vizyona giren Dune: Çöl Gezegeni Bölüm İki'yle ilk romanı iki farklı yapımla uyarladı. 

Frank Herbert - Dune
İngilizceden çeviren: Dost Körpe, 712 s., 2015, İthaki Yayınları

 

Yevgeni İvanoviç Zamyatin - Biz

Rus edebiyatında bilimkurgu türü Sovyetler Birliği döneminde altın çağını yaşadı. George Orwell, Aldous Huxley ve Ursula K. Le Guin gibi büyük yazarlara ilham kaynağı olan Yevgeni İvanoviç Zamyatin'in Biz'i türün mihenk taşlarından.
 

XC
Yevgeni Zamyatin, Rus edebiyatının devlerinden Maksim Gorki'nin yakın çevresindendi (Can Yayınları)

Sansür nedeniyle 1924'te ilk olarak ABD'de İngilizce yayımlanan romanın Sovyetler Birliği'nde basılması 1988'i buldu. Ütopyaların karanlık tarafına dair geleceğe gönderilen bir uyarı niteliğindeki Biz, insanların tek tip giyindiği, adları yerine numaralarla anıldığı ve kendi tutkularını bile belirli bir zaman çizelgesine göre yaşamak zorunda kaldığı bir distopya.

Romanda hepimize yakın gelecek bu karanlık dünyayı, Tek Devlet'in diğer gezegenlere ulaşmak için inşa ettiği uzay aracının başmühendisi D-503'ün gözünden görüyoruz.

Yevgeni Zamyatin - Biz
Rusçadan çeviren: Eyüp Karakuş, 256 s., 2023, Can Yayınları

 

George Orwell - 1984

Hindistan doğumlu Britanyalı romancı George Orwell, 1984 ve Hayvan Çiftliği gibi romanlarıyla bilimkurgu ve distopya türünü bambaşka bir seviyeye taşıdı. 

1949'da yayımlanan roman, bürokrasi ve kurumlardan insanlar arası ilişkilere, iletişime ve gündelik dile kadar hayatın her alanına nüfuz eden totaliter bir dünya düzenini resmediyor. 
 

WEDFVFR
George Orwell'ın başyapıtı 1984'te Parti, "Savaş barıştır. Kölelik özgürlüktür. Cahillik güçtür" propagandasıyla akıllara kazındı (Can Yayınları)

Orwell, bu romanında sadece Büyük Birader ve Parti'nin kurduğu baskı rejimini değil, aynı zamanda "çiftdüşün" propagandasıyla insanların uyum sağlama ve statü kazanma uğruna taban tabana zıt görüşlere inanmaya nasıl hazır olduğunu gözler önüne seriyor.

George Orwell - 1984
İngilizceden çeviren: Celal Üster, 352 s., 2024, Can Yayınları

 

Aldous Huxley - Cesur Yeni Dünya

Amerikalı yazar Aldous Huxley'nin Cesur Yeni Dünya'sı, Orwell'ın eserleriyle birlikte bilimkurgu türünde distopya hikayelerinin belkemiğini oluşturuyor. 

26. yüzyıl Britanya'sında geçen hikayedeki otomatikleşmiş toplumun takvimi, Henry Ford'un montaj bandında seri üretimi başlatmasını milat alıyor. 
 

CSD
Aldous Huxley, kanser tedavisi görürken ütopya türündeki Ada'yı kaleme aldı (İthaki Yayınları/Yale Üniversitesi)

1932'de yayımlanan roman, üreme ve uyku teknolojilerinden psikolojik manipülasyon ve şartlandırmaya kadar birçok yöntemle baştan aşağı mekanikleştirilmiş bir yaşamı gösteriyor. 

Eğitim, refah, toplumsal düzen ve ekonomik büyümenin gündemden düşmediği bir dönemde tekrar tekrar okunması gereken bir başyapıt.

Aldous Huxley - Cesur Yeni Dünya
İngilizceden çeviren: Ümit Tosun, 272 s., 2015, İthaki Yayınları

 

Arkadi ve Boris Strugatski - Uzayda Piknik

Sovyetler döneminin bilimkurgu ustalarından Arkadi Strugatski ve Boris Natanoviç Strugatski, kışkırtıcı ve eleştirel romanlarıyla tanınıyor. 

Amerikan bilimkurgu yazarlarının tekno-ütopyacılığından ve kolonileştirme fantezilerinden uzak duran Strugatski kardeşlerin Uzayda Piknik'i, uzaylıların Dünya'ya yaptığı ziyaret sonrasında arkasında "atıklarını" bırakmasıyla yaşananları konu ediniyor. 
 

DSVFR
Strugatski kardeşlerin romanı, 2007'de piyasaya çıkan S.T.A.L.K.E.R. oyununa da ilham oldu (İthaki Yayınları / TASS)

Tüm dünyada gizem yaratan bu atıkların bulunduğu yerler "Bölge" diye adlandırılarak karantinaya alınır. Ana karakter Redrick Schuhart ise bu yasaklı yerlere girip atıkları kaçırarak satan bir iz sürücüdür (stalker).

Andrey Tarkovski'nin 1979'de yayımlanan Stalker'ı (İz Sürücü) da bu eserden yola çıkılarak çekilmişti. Efsanevi filmin senaryosunu Strugatski kardeşler yazmıştı. 

Arkadi ve Boris Strugatski - Uzayda Piknik
Rusçadan çeviren: Hazal Yalın, 200 s., 2018, İthaki Yayınları

 

Ray Bradbury - Mars Yıllıkları

Amerikalı yazar Ray Bradbury'yi, kitapların yasaklanıp yakıldığı distopik Fahrenheit 451'le tanıyoruz. Ancak yazarın usta öykücülüğünü konuşturduğu Mars Yıllıkları da kesinlikle okumanız gereken bilimkurgu şaheserlerinden. 
 

CDVF
Ray Bradbury, 2012'de 91 yaşında hayatını yitirdi (İthaki Yayınları/AP)

Fahrenheit 451'den üç yıl önce 1950'de yayımlanan roman, yazarın farklı dönemlerde yayımladığı ve birbirine eklemlenen kısa öykülerden oluşuyor. 

Kitabı hazırlarken öyküleri tekrar gözden geçiren Bradbury, nükleer savaş sonrası harabeye dönmüş Dünya'yı terk edip Mars'a yerleşmeye başlayan Amerikalı kolonilerin yaşadıklarını anlatıyor.

Ray Bradbury - Mars Yıllıkları
İngilizceden çeviren: Barış Emre Alkım Yalın, 312 s., 2018, İthaki Yayınları

 

Robert Heinlein - Yaban Diyarlarda Yabancı

Robert Anson Heinlein'ın Yaban Diyarlarda Yabancı'sı, bilindik Mars'ta yaşam hikayelerini tersten kurarak, Kızıl Gezegen'de büyümüş Valentine Michael Smith'in gençken Dünya'ya gelişini konu ediniyor.
 

XSDVFBGTH
Robert Heinlein, ana akım gazete ve dergilerde hikayeleri yayımlanan ilk bilimkurgu yazarlarındandı (İthaki Yayınları)

Amerikalı yazarın 1961'de piyasaya sürülen roman, Smith'in Dünyalıların kültürüyle etkileşimleri üzerinden din, ekonomi ve siyaset gibi konuları eleştirel bir perspektiften ele alıyor. 

Çıktıktan bir yıl sonra prestijli Hugo Ödülü'nü kazanan Yaban Diyarlarda Yabancı, aynı zamanda New York Times Çok Satanlar Listesi'ne giren ilk bilimkurgu olmuştu.

Robert Heinlein - Yaban Diyarlarda Yabancı
İngilizceden çeviren: Kağan Çam, 712 s., 2018, İthaki Yayınları

 

William Gibson - Neuromancer

William Gibson, Neuromancer'la bilimkurgunun bir alt türü olan siberpunk'ı neredeyse tek başına yarattı.

Amerikalı yazarın 1984'te yayımlanan çıkış romanı, Nebula, Hugo ve Philip K. Dick ödüllerinin hepsini alan tek bilimkurgu kitabı. 
 

XF
Apple TV+, William Gibson'ın Neuromancer'ını 10 bölümlük bir diziye dönüştürecek (İthaki Yayınları)

Japonya'nın Çiba şehrinde geçen hikayede eski bir bilgisayar korsanının peşine takılıyoruz. İşlediği bir suçtan ötürü, "matrix" diye adlandırılan sanal gerçeklik veritabanıyla bağlantısı kopan Henry Dorsett Case, bir teknoloji distopyası içinde Çiba'nın karanlık yeraltı dünyasında yönünü bulmaya çalışıyor.

Hikaye ilerledikçe siberuzayda yaşamın nasıl bir şey olabileceğine dair çarpıcı bir tabloyla karşılaşıyoruz.

William Gibson - Neuromancer
İngilizceden çeviren: N. Can Kantarcı, 336 s., 2023, İthaki Yayınları

 

Philip K. Dick - Androidler Elektrikli Koyun Düşler Mi?

Kariyeri boyunca 44 roman ve 121 hikaye kaleme alan Philip Kindred Dick, 20. yüzyıl bilimkurgu yazarları arasında büyük yere sahip.

Androidler Elektrikli Koyun Düşler Mi?, okuru kıyamet sonrası San Francisco'ya götürüyor. Android avcısı Rick Deckard'ın peşine takılıp, neredeyse hiçbir hayvanın ya da doğal yaşam alanının kalmadığı bir teknoloji çölüne gidiyoruz. 
 

DVFDV
Uzun yıllar bağımlılıkla mücadele eden Philip K. Dick, iki kez intihar teşebbüsünde bulunmuştu (@larwoolf/Twitter/İthaki Yayınları)

Roman, yapay zekanın dünyayı ele geçireceğine dair paranoyanın yeniden kuvvetlendiği bu dönemde, makine ve insanlar arasındaki fark ve empati kapasitemiz üzerine yeniden düşünme imkanı sunuyor. 

Ridley Scott, kitaptan ilham alarak 1982'de Bıçak Sırtını çekti. Başrolünde Harrison Ford'un oynadığı bilimkurgu efsanesinin devamı, yönetmen koltuğunda Denis Villeneuve'ün oturduğu 2017 çıkışlı Blade Runner 2049: Bıçak Sırtı'yla geldi. 

Philip K. Dick - Androidler Elektrikli Koyun Düşler Mi?
İngilizceden çeviren: Nur Yener, 260 s., 2019, Alfa Yayınları

 

Ursula K. Le Guin - Mülksüzler 

Amerikalı yazar Ursula Krober Le Guin, özgün eserleriyle bilimkurgu tarihinin en önemli yazarlarından. 
 

FD
Ursula K. Le Guin, kariyeri boyunca 20 roman ve 100'den fazla hikaye yazdı (Metis Yayınları/Eileen Gunn)

Kapitalizm, bireycilik, anarşizm, devrim ve ütopya gibi temalar etrafında şekillenen Mülksüzler, 1974'te yayımlandığında türün prestijli ödüllerinden Hugo, Nebula ve Locus'un üçünü de kazanan nadir eserlerden biri oldu. 

Le Guin'in antropolog ebeveynleri Alfred Kroeber ve Theodora Kroeber, "atom bombasının babası" diye tanınan Robert Oppenheimer'ın yakın arkadaşıydı. 

Yazar, "Anarres" ve "Urras" adlı ikili dünya sisteminde geçen hikayenin ana kahramanı Shevek'i, Oppenheimer'ı model alarak oluşturduğunu söylemişti. 

Ursula K. Le Guin - Mülksüzler 
İngilizceden çeviren: Levent Mollamustafaoğlu, 344 s., 2024, Metis Yayınları

Bilimkurgu uçsuz bucaksız bir evren, tüm yapıtları hakkını vererek bir araya getirmek mümkün değil. Arthur C. Clarke'ın 2001: Bir Uzay Destanı, Isaac Asimov'un Robot ve Vakıf serisi, H.G. Wells'in yapıtları ve daha birçok ünlü eser de kesinlikle okunması gereken klasikler arasında.  

Burada yer verdiğimiz ve veremediğimiz tüm yapıtların ortak yanı bir umut düşüncesi. Peki gerçekliğin açmazlarını ufukta umudu koruyarak nasıl düşünebiliriz?

Belki de "Gerçekliği olumsuzladığı için ondan kopmuş olan umut, sonuçta hakikatin görünmek için büründüğü tek biçimdir. Umut olmasaydı, hakikat fikrinin düşünülmesi bile imkansızlaşırdı" diyen Adorno'ya kulak verebiliriz.

Umut bizi çevreleyen gerçekliği olumsuzladığı, olasılıklara göz kırparak şimdiyi bir nevi askıya aldığı ölçüde başka bir hayatın imkanı üzerine düşünmeyi mümkün kılıyor.