Yemen'de yolsuzlukla mücadele ve geçim kaynaklarını iyileştirmek için kaynakları seferber etme vurgusu

Yemen hükümetinin Pazartesi günkü Aden kentindeki olağan toplantısından (SABA)
Yemen hükümetinin Pazartesi günkü Aden kentindeki olağan toplantısından (SABA)
TT

Yemen'de yolsuzlukla mücadele ve geçim kaynaklarını iyileştirmek için kaynakları seferber etme vurgusu

Yemen hükümetinin Pazartesi günkü Aden kentindeki olağan toplantısından (SABA)
Yemen hükümetinin Pazartesi günkü Aden kentindeki olağan toplantısından (SABA)

Yemen hükümetinin yolsuzlukla mücadele ve reformları uygulamaya yönelik karar alma toplantısıyla bağlantılı olarak, Başkanlık Konseyi Başkanı Raşid el-Alimi dün (Pazartesi), yaptığı açıklamada geçim kaynaklarını iyileştirmek ve vatandaşlarının acılarını hafifletmek için ülkesindeki kaynakların seferber edilmesi gerektiğini vurguladı.
Alimi'nin açıklamaları, Riyad'da Hadramout Valisi Mebhut bin Madi ve El-Cevf Valisi Hüseyin el-Aci el-Avadi ile yaptığı görüşmede gerçekleşti. Hükümet medyasına göre, iki valiliğin koşulları, yerel hizmetlerin iyileştirilmesi ve Husi terör saldırılarının çeşitli düzeylerde olumsuz insani yansımalarının azaltılmasına yönelik yerel planlar hakkında Alimi’ye bilgi verildi.
Hadramut, El-Cevf ve kurtarılan vilayetlerdeki yerel yetkililerin çabalarının iki katına çıkarılması gerektiğini vurgulayan Alimi, geçim kaynaklarını iyileştirmek ve vatandaşların acılarını hafifletmek için tüm kaynakları seferber etme gereğinin altını çizdi. Devlet kurumlarını restore etme mücadelesini desteklemek için geniş ittifakı güçlendirmek gerektiğini belirten Başkanlık Konseyi Başkanı, İran rejimi tarafından desteklenen terörist Husi milislerinin darbesini sona erdirmek için çalışma vurgusu yaptı.
Yemen hükümeti, ülkedeki genel duruma ilişkin gelişmeleri ve bir dizi önemli dosya ve konuyu tartıştığı periyodik toplantısını Aden'de yaptı. Dış bursların ve diplomatik birlik personelinin gözden geçirilmesi prosedürlerinin yürütülmesi de dahil olmak üzere birçok konu masaya yatırıldı.
Resmi SABA haber ajansına göre, Alimi, Bakanlar Kurulu direktiflerinin uygulanmasında burs listelerinin düzeltilmesi ve adalet ve fırsat eşitliği ilkesi dışında kalanların isimlerinin dış burslardan çıkarılması için atılan adımlarla ilgili olarak kabineye bilgi verildiğini bildirdi.
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Raşid el-Alimi, hükümet yetkililerinin akrabalarının ülke dışında ayrıcalıklara sahip olmamasını sağlamak için yurtdışındaki eğitim bursları ve diplomatik misyonlara atama sisteminin kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi talimatını verdi.
Ajansa göre, hükümet toplantısı “yetkinlikleri ve dürüstlükleri ile bilinen akademik yeterliliğe sahip bir komitenin kurulması ve burs politikalarını ve faydalanıcıların dosyalarını istisnasız ve kapsamlı bir şekilde incelemek, yasal standartları herkese uygulamak ve burs şeffaflığını artıran mekanizmalar geliştirmek için bir hükümet ekibiyle birlikte çalışılması” vurgusu yaptı.
Toplantıda, komitenin “dış burslar için eşit fırsatları garanti edecek şekilde şeffaf kriterler hazırlaması ve burs gerektiren bilimsel disiplinlerdeki mevcut ihtiyaç ve gereklilikleri dikkate almak ve rastgeleliği azaltmak” gerektiği vurgulandı.
Resmi kaynaklar, hükümetin "Başkanlık Konseyi'nin desteğiyle, tüm yolsuzluk vakalarının ele alınmasında ciddi, şeffaf ve sorumlu tavırlar alacağını" belirtti.
Hükümete göre hesap verebilirlik ve yolsuzlukla mücadele ile ilgili kurumsal çerçeveler, bu davalarda tek hakem ve yargıç olmalıdır. Hiç kimse hesap vermekten ve sorumluluktan muaf olduğunu veya kanunların üzerinde olduğunu düşünmemeli. Kanun önünde herkes eşittir, hiçbir yetkili dokunulmaz değildir ve kimse adaletten kaçamaz.
Yemen hükümeti aynı toplantıda, büyükelçiliklerde teknik ataşeliklerin kurulmasına ilişkin hüküm ve koşulları gözden geçirmekle görevli komitenin raporunu da görüştü. Toplantıda misyon kadrolarının sayısını azaltmak, harcamaları en aza indirgemek ve vatandaşların hayatını ve geçimini etkileyen temel hizmetlere yönlendirmek gerektiğine dikkat çekildi.
SABA haber ajansının aktardığına göre Başbakan Muin Abdülmelik, "Sürecin adı, acı verici olsa bile bütünlük, şeffaflık ve gerekli reformların başarılması olacaktır. Amaç, diğer tüm düşüncelerden uzak, yalnızca ulusal çıkarları dikkate alarak kamu parasını korumak ve israfı azaltmak olmalıdır.” açıklamalarında bulundu.
Hükümet toplantısında, “terörist Husi milislerinin devam eden saldırıları, tehditleri, Yemen halkının yeteneklerini ve uluslararası denizciliği hedef almaları ve sivillere yönelik tekrarlanan saldırıları” üzerinde de duruldu. Bu saldırıların, "Husi milislerinin tüm barış çabalarını engelleme ve sahadaki gerçekleri değiştirmeden bir çözüme ulaşma olasılığına dair her türlü yanılsamayı ortadan kaldırma konusundaki terörist davranışının bir devamı" olduğu vurgulandı.
Abdülmelik, "Devlet ve hükümet, petrol ihracatına yönelik Husi terör saldırılarını caydırmak için gereken her şeyi yapacaktır. Bu mesele halkın geçimi, canı ve milli imkânlarıyla ilgili. Bu konuda müsamaha gösterilmeyecek ve yarım yamalak çözümler kabul edilmeyecek." dedi.
Yemen hükümeti, uluslararası topluma Husi milislerinin küresel terörizm listelerinde sınıflandırması çağrısını yineledi. Milisleri desteklemekle suçlanan 12 yerel kuruluşun (şirket ve kurum) yasaklanmasını ve faaliyetlerinin dondurulmasını onayladı. Hükümetin bu adımı, Ulusal Savunma Konseyi'nin grubu ve liderlerini yerel yasalara göre “terörist” olarak sınıflandırması bağlamında geldi. Konsey, grubu cezalandırmayı ve finansman kaynaklarını kurutmayı amaçlıyor.



Lübnan: Cumhuriyetin sancıları

Beyrut'un bombalanması sonrası yükselen dumanlar (AFP)
Beyrut'un bombalanması sonrası yükselen dumanlar (AFP)
TT

Lübnan: Cumhuriyetin sancıları

Beyrut'un bombalanması sonrası yükselen dumanlar (AFP)
Beyrut'un bombalanması sonrası yükselen dumanlar (AFP)

İbrahim Hamidi

ABD ve Fransa'nın sponsorluğunda İsrail ile Hizbullah arasında imzalanan ateşkes anlaşmasının metnine göre Lübnan bir dönüm noktasının eşiğinde. Bu doğum sancıları cumhuriyetin kanının tazelenmesine mi, yoksa yeni üçüncü ya da dördüncü bir cumhuriyetin doğuşuna mı yol açacak?

Bu, el-Mecelle'nin Aralık ayı sayısının kapak haberi ve ateşkesten senaryolar, ordunun rolü, Hizbullah yenilgisinden sonra Şiilerin geleceği, mültecilerin geri dönüşü ve toplum mühendisliğine kadar konuyu her yönüyle ele alıyoruz.

Lübnan, 60 günlük ateşkes, Hizbullah ile İsrail'in güneyden çekilmesi, boşluğu Lübnan ordusu ile BM’ye bağlı UNIFIL güçlerinin doldurması, her iki taraftan da yerinden edilenlerin geri dönmesi, Meclis'in cumhurbaşkanını seçmek için toplanması, başbakanın atanması, hükümetin kurulması ve yeniden imar ile karşı karşıya bulunuyor.

Aylarca süren müzakereler ve bir yılı aşkın süredir Gazze için sürdürülen “destek savaşı”nın ardından gelen anlaşma uygulanırsa, ülke, cumhuriyetin temellerine dönüşe ya da yeni bir doğuşa tanık olacak. Lübnan Cumhuriyeti, şu anda bildiğimiz mezhepçi kotaların öncesinde, Fransız Mandası döneminde doğmuştu. İlk anayasa hazırlanıp 1926 yılında Katolik hukukçu Şarl Debbas cumhurbaşkanı seçildiğinde doğdu. O dönemde başbakanlık da Maruni Hıristiyanların elindeydi.

Bazıları, Birinci Cumhuriyet'in 1926'da doğduğuna ve 1943'te cumhurbaşkanı seçilen Şeyh Bişara el-Huri’ye kadar bir dizi Hıristiyan cumhurbaşkanı tarafından yönetildiğine inanıyor. Huri Sünni olan başbakanı Riyad el-Sulh ile ittifak kurdu ve ikisi birlikte, cumhurbaşkanlığını Marunilere, başbakanlığı Sünnilere ve meclis başkanlığını Şiilere tahsis eden sözlü bir ulusal uzlaşının temelini attılar. Saib Selam'ın anılarında, 1943'te Sabri Hamada’nın Şii olduğu için değil, en yaşlı milletvekili olduğu için yasama organının başına getirildiğini söylediğine de dikkat çekelim.

Bu nedenle pek çok kişi Birinci Cumhuriyet'in ulusal sözleşme ile doğduğuna inanıyor ve kendisi 21 Kasım 1943'teki bağımsızlık ilanına da tanıklık etti. Birinci Cumhuriyetin 1926 Anayasası ile değil de 1943 yılında doğduğunu düşünürsek, bu cumhuriyet 1975 yılında iç savaşın başlamasıyla mı yıkıldı yoksa savaşın sonuna ve 1989'daki İkinci Cumhuriyet'in başlangıcı olan Taif Konferansı’na kadar mı devam etti?

Birinci cumhuriyet 1943'ten 1975'e, ikincisi 1975'ten 1989'a ve üçüncüsü o zamandan bu yana mı?

Adı ne olursa olsun, mevcut cumhuriyetin belki de en belirgin özelliği, Taif Anlaşması’nın Hıristiyan cumhurbaşkanı pahasına Sünni başbakanı güçlendirmesiydi. Başbakan Refik Hariri'nin 2005'te suikasta kurban gitmesiyle sona eren Suriye varlığını kabul etmesiydi. Temmuz 2006 savaşı ve Hizbullah’ın İran'ın nüfuzunu genişletmek için ülke içinde ve bölgesel olarak artan rolü ile sonuçlanmasıydı.

Hizbullah ve İran'ın baskın rolünün gerilemesi ve muhaliflerinin beklentileri karşısında Lübnan yeni bir doğuşla mı karşı karşıya?

Zafer sloganları bir yana, Hizbullah'ın büyük bir yenilgiye uğradığı tartışılamaz. Zira Lübnan süreci Gazze sürecinden ayrıldı. İsrail, aralarında Hasan Nasrallah'ın da bulunduğu askeri ve sembolik liderlerini öldürdü, iletişim ve liderlik yapısını dağıttı. 1701 sayılı kararın uygulanmasını, Litani Nehri'nin arkasına çekilmeyi, dahası belki de bir İsrail tampon bölgesinin oluşturulmasını, silah tedarikinin kesilmesini ve füze üretiminin engellenmesini kabul etmek zorunda kaldı. Bunlara bir de Hizbullah’ın kuluçka ortamının ödediği muazzam insani ve ekonomik bedel ekleniyor.

Hizbullah ve İran'ın baskın rolünün gerilemesi ve muhaliflerinin beklentileri karşısında Lübnan yeni bir doğuşla mı karşı karşıya? Netanyahu, (bu sayımızda ona da özel bir dosya ayırdığımız) ABD başkanı seçilen Trump ile olan ilişkisinden ve Beyaz Saray'ın başına geçmeden önce “savaşları bitirmesi” için ona verdiği “armağan”dan destek alarak şunlarda ısrar ediyor; Hizbullah'ın kendisini yeniden silahlandırmamasını veya askeri yapısını yeniden inşa etmemesini garanti altına almak için Lübnan'da bir gözetim mekanizması kurulması, en büyük düşman olan İran'ın denetim ve “maksimum baskı” altında tutulması. Odağını özellikle Gazze Şeridi'ne kaydıran İsrail, Lübnan’da herhangi bir ihlal ile başa çıkılmaması durumunda Lübnan'a müdahale etme olanağına sahip olmak istiyor. Tel Aviv bu “haktan” vazgeçmezken, Hizbullah ve Lübnan da bunu kabul edemez.

Milisler ve rejimler bir noktada buluşmaktadır, o da dışarıda yenildikleri zaman içeride zafer aramaları, uzaktaki bir düşman tarafından yaralandıklarında ise yakın komşularından intikam almalarıdır

Burada şu sorular ortaya çıkıyor; bu durum Lübnan'da siyasi olarak nasıl ifade bulacak? Eski siyasi sözleşmenin yeniden canlandırılmasında veya yenisinin formüle edilmesinde bölgesel ve uluslararası güçlerin rolü nedir? Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdunnasır'ın Haziran 1967 savaşından sonra çıkıp “yenilgiyi” kabul etmesi gibi, Hizbullah'ın yeni Genel Sekreteri Naim Kasım da neden çıkıp yenilgiyi kabul etmekte gecikti? Neden Hizbullah ve İran'a sadık olanlar yaşananları bir “zafer” veya “direniş” olarak değerlendirmekte ısrar ediyor?

Herhangi bir savaşın insani ve ekonomik maliyeti konusunda devlet ile milislerin farklı davrandıkları doğru, ancak devletler ile örgütlerin zaman ve tarihle ilişkilerinde farklı oldukları da doğrudur. En tehlikelisi ise milislerin ve rejimlerin bir noktada buluşmasıdır, o da dışarıda yenildikleri zaman içeride zafer aramaları, uzaktaki bir düşman tarafından yaralandıklarında ise yakın komşularından intikam almalarıdır.

Kapak konusu olan Lübnan dosyası ve Başkan Donald Trump'ın seçilmesi ve bunun Ortadoğu ve dünyadaki yansımalarına ilişkin özel dosyaya ek olarak, Aralık sayısında siyaset, ekonomi, bilim ve kültür üzerine yazılar, analizler ve röportajlar da yer alıyor.

*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.