ABD'deki nükleer füzyon atılımının ardından tesis planları başladı

Oklahoma Üniversitesi'nin araştırma ve ortaklıklardan sorumlu başkan yardımcısı, "Kendimizi, türünün ilk örneği olan bu enerji santralini inşa etmek üzere konumlandırıyoruz" dedi

Atılımın gerçekleştiği Kaliforniya'daki Ulusal Ateşleme Tesisi, 3,5 milyar dolara mal oldu (AP)
Atılımın gerçekleştiği Kaliforniya'daki Ulusal Ateşleme Tesisi, 3,5 milyar dolara mal oldu (AP)
TT

ABD'deki nükleer füzyon atılımının ardından tesis planları başladı

Atılımın gerçekleştiği Kaliforniya'daki Ulusal Ateşleme Tesisi, 3,5 milyar dolara mal oldu (AP)
Atılımın gerçekleştiği Kaliforniya'daki Ulusal Ateşleme Tesisi, 3,5 milyar dolara mal oldu (AP)

ABD, geçtiğimiz hafta neredeyse sınırsız temiz enerji kaynağına yönelik büyük bir buluşun yapılmasının ardından gelecek birkaç yıl içinde ticari bir nükleer füzyon santrali kurmayı planlıyor.
The Independent'ta yer alan habere göre Kaliforniya'daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı'ndaki (LLNL) bilim insanları salı günü füzyon ateşlemesini başaran dünyadaki ilk laboratuvar olduklarını duyurdu. Bu da yeni nesil teknolojiyle net bir enerji kazancı elde ettikleri anlamına geliyordu.
ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm tarafından "21. yüzyılın en etkileyici bilimsel başarılarından biri" diye nitelendirilen proje, temiz enerjide devrim yaratma potansiyeline sahip.
Granholm "Başkan, 10 yıl içinde ticari bir füzyon reaktörü açmaya yönelik 10 yıllık bir öngörüye sahip. Bu da bunun yapılabileceğini gösteriyor" dedi.
Enerji Bakanlığı kamu hizmeti ölçekli bir pilot tesisin planlarını geliştirmek için 50 milyon dolarlık araştırma hibesi sunsa da uzmanlar, ilk füzyon temelli enerji santralinin milyarlarca dolara mal olacağını ve hayata geçirilmesinin çok daha uzun yıllar alacağı uyarısını yapıyor.
Lobi grubu Füzyon Endüstrisi Birliği, başvuru süresi perşembe günü dolan hibelere en az 15 özel füzyon şirketinin başvurduğunu öne sürdü.
The Norman Transcript'te yer alan bir habere göre, başvuru sahipleri arasında ticari enerji santralleri kurmak ve işletmek için konseptler geliştirme amacıyla Oklahoma Üniversitesi'yle işbirliği içinde çalışan Kaliforniya merkezli Longview Fusion Energy Systems da var.
Oklahoma Üniversitesi Araştırma ve Ortaklıklardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Tomás Díaz de la Rubia, yerel gazeteye yaptığı açıklamada, "Bu noktada, kendimizi, türünün ilk örneği olan bir enerji santrali inşa etmek üzere konumlandırıyoruz; gelecekte bu santrallerden çok fazla olacak. Türünün ilk örneği olan tesisle ilgili altyapıyı geliştiren ve üreten ilk şirket olacağız. Bu, binlerce istihdam yaratacak. Milyarlarca dolarlık bir proje olacak... Ortaklarımız ve diğerleriyle birlikte, bu bilimsel keşfi, enerji üreten şebekeye bağlanan başarılı bir füzyon enerji santraline dönüştüreceğimizden hiç şüphem yok; bu çığır açıcı bir proje" dedi.



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging