Norveçli bilim insanları: Evlenmek bunama riskini azaltıyor

En yüksek risk, hiç evlenmemiş olanlarda

Demansla mücadelede sosyal ilişkiler kurmak son derece önemli (Pixabay)
Demansla mücadelede sosyal ilişkiler kurmak son derece önemli (Pixabay)
TT

Norveçli bilim insanları: Evlenmek bunama riskini azaltıyor

Demansla mücadelede sosyal ilişkiler kurmak son derece önemli (Pixabay)
Demansla mücadelede sosyal ilişkiler kurmak son derece önemli (Pixabay)

Norveç Halk Sağlığı Enstitüsü'nde yapılan bir araştırmaya göre evli olmak, Alzheimer ve bunama riskini azaltıyor.
Hakemli bilimsel dergi Journal of Aging and Health'de yayımlanan bulgular, yaşlılıkta bekar olmanın bilişsel gerileme riskini artırdığı anlamına geliyor.
Araştırma, Norveç devletinin sağlık kayıtlarında yer alan 44 ila 68 yaşındaki 8 bin 706 yetişkinin verileri üzerinden yapıldı.
Araştırma ekibi öncelikle bu yaşlı yetişkinlerin medeni durumlarını not etti. Daha sonra bu kişiler 70'li yaşlara kadar takip edildi ve kaçında 70 yaşından sonra bunama görüldüğüne bakıldı.
Araştırmanın başyazarı Vegard Skirbekk, "Orta yaşlarını evlilik birliği içinde geçirmekle yaşlılıkta daha düşük bunama riski arasında bağlantı tespit ettik" diye konuştu:
"Verilerimiz, demans vakalarının önemli bir kısmının boşanmış kişilerden oluştuğunu gösteriyor."
Araştırmacılara göre bu kişilerde bunama riskinin daha düşük olması, evliliğin önemli bir sosyal temas kaynağı olduğunu düşündürüyor.
Önceki araştırmalar, sosyal açıdan izole yaşamanın, özellikle erkeklerde ve çocuğu olmayanlarda demans için güçlü bir risk faktörü olduğunu ortaya koymuştu. Öte yandan, bu çalışma hem erkekleri hem de kadınları ve hem çocuklu hem de çocuksuz kişileri içeriyor.
Skirbekk, "Çalışmamızda evlilik hem erkekler hem de kadınlar için eşit derecede önemliydi" ifadelerini kullandı.
Bulgular verileri incelenen kişilerin yüzde 11,6'sında bunama, yüzde 35,3'ünde ise hafif bilişsel bozukluk geliştiğini ortaya koydu.
Katılımcılar arasında en düşük demans riski yaşam boyu evli kalanlarda, en yüksek risk ise evlenmemiş kişilerde tespit edildi. Evlenmemiş olanları sırasıyla boşanmış kişiler ve aralıklı olarak eşlerinden ayrılanlar izledi.
Araştırmacılar, hiç evlenmemiş kişilerdeki yüksek bunama riskinin çocuksuz olmalarına da bağlanabileceğini belirtiyor.
Skirbekk, "Çocuk sahibi olmak önemli gibi görünüyor" diyor:
"Öte yandan analizler, çocuksuz olmanın veya evlenmemenin bunama riskini artıran birincil mekanizma olup olmadığını belirleyemedi."
Independent Türkçe, Science Norway, IFL Science



Rus bilim insanları, kanser aşısı için tarih verdi

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 2022'de dünya genelinde yaklaşık 330 bin melanom vakası teşhis edildi ve yaklaşık 60 bin kişi bu hastalık yüzünden hayatını kaybetti (Unsplash)
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 2022'de dünya genelinde yaklaşık 330 bin melanom vakası teşhis edildi ve yaklaşık 60 bin kişi bu hastalık yüzünden hayatını kaybetti (Unsplash)
TT

Rus bilim insanları, kanser aşısı için tarih verdi

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 2022'de dünya genelinde yaklaşık 330 bin melanom vakası teşhis edildi ve yaklaşık 60 bin kişi bu hastalık yüzünden hayatını kaybetti (Unsplash)
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 2022'de dünya genelinde yaklaşık 330 bin melanom vakası teşhis edildi ve yaklaşık 60 bin kişi bu hastalık yüzünden hayatını kaybetti (Unsplash)

Rusya'daki Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Merkezi'nin direktörü Alexander Gintsburg, yeni geliştirilen kanser aşısının birkaç ay içinde hastalarla buluşacağını duyurdu.

Cumartesi günü ülkesinin haber ajanslarından RIA Novosti'ye konuşan Gintsburg, çığır açmasını bekledikleri ilacın yapay zekadan yardım aldığını, mRNA teknolojisine dayandığını ve hastanın genetik verilerini kullanarak kişiye özel tedavi sunacağını söyledi. 

Gintsburg, kötü huylu tümörleri hedef alan aşıyı kendilerinin geliştirdiğini belirtirken klinik deneylerin Moskova'daki Hertsen Araştırma Enstitüsü ve Blokhin Kanser Araştırmaları Merkezi'nde yapılacağını ifade etti:

Sağlık Bakanlığı'nın onayladığı planla birlikte melanomdan muzdarip bir grup hastaya neoantijenlere dayanan kanser aşısıyla deneysel tedavi uygulayacağız.

Önceleri, bir çeşit deri kanseri olan melanomla mücadele için geliştirilen aşı, hayvan deneylerinde önemli sonuçlar verdi. İnsanlar üzerinde yapılan küçük testler de umudu büyüttü. 

Gintsburg, her kişiye özel tasarlanması gereken kanser aşısının yasal çerçevesi için yetkililerin önceki aylarda düzenleme yaptığını hatırlattı. 

Tümörün analizinden kişiye özel aşının yaratılmasına kadarki sürecin yapay zeka yardımıyla bir haftada tamamlanabileceğini de sözlerine ekledi. 

2022 ortalarında geliştirilmeye başlanan aşı, Kovid-19 pandemisinde milyarlarca kişiye yapılan aşılarla birlikte dünya gündemine giren mRNA teknolojisine dayanıyor. 

Tümöre özgü proteinlerin (antijen) bağışıklık sistemi tarafından tanınması ve sitotoksik lenfositlerin zararlı hücreleri öldürmesi sayesinde aşının kansere karşı fayda göstermesi bekleniyor. 

Aşı, kişiye özel tasarlandığından biri için hazırlanan aşıyı başkası kullanamayacak.

Gintsburg, yurtdışından kendilerine işbirliği teklifleri geldiğini belirtti. 

Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Merkezi, dünyanın ilk tescilli Kovid-19 aşısı olan Sputnik V'i üreterek ününü artırmıştı. 

Rus devletine bağlı RT; pankreas, böbrek ve küçük hücreli olmayan akciğer kanserine karşı yürütülen çalışmaların merkezde sürdüğünü vurguladı. 

Independent Türkçe, RT, Newsweek