BM’ye göre Yemen’de önümüzdeki yıl 21,6 milyon kişi insani yardıma muhtaç olacak

Husilerin kısıtlamaları nedeniyle kadınların yaşam koşullarının kötüleştiğine yönelik uyarı yapıldı.

Halkın önemli bir kısmı yardım kuruluşlarının desteğine bağımlı halde yaşıyor. (EPA)
Halkın önemli bir kısmı yardım kuruluşlarının desteğine bağımlı halde yaşıyor. (EPA)
TT

BM’ye göre Yemen’de önümüzdeki yıl 21,6 milyon kişi insani yardıma muhtaç olacak

Halkın önemli bir kısmı yardım kuruluşlarının desteğine bağımlı halde yaşıyor. (EPA)
Halkın önemli bir kısmı yardım kuruluşlarının desteğine bağımlı halde yaşıyor. (EPA)

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) tarafından önümüzdeki yıla ilişkin insani durumla ilgili tahminleri ele alan yeni analizde, yaklaşık iki milyon Yemenlinin temel insani ihtiyaçları olan kesim listesinden çıkacağı belirtildi. Husilerin kadınlara uyguladığı kısıtlamaların yaşam koşullarını kötüleştirdiğine yönelik uyarı yapıldı.
OCHA, ülke düzeyinde mayın temizleme faaliyetlerinin sürmemesi halinde insanları kara mayınlarına ve patlayıcı savaş kalıntılarına karşı savunmasız bırakacağını bildirdi. Halkın evlerine dönüş ve geçimlerini sağlamanın yanı sıra temel hizmetlere erişime dahi imkan olmayacağına dikkat çekti.
Gelecek yıla yönelik insani durumun analizine göre, OCHA Yemen’de milyonlarca insanın silahlı şiddetin karmaşık etkilerinden, devam eden ekonomik krizden ve kamu hizmetlerinin aksamasından muzdarip olmaya devam edeceğini belirtti. 2023 yılında tahminen 21,6 milyon kişinin insani yardım ve koruma hizmetlerine ihtiyaç duyacağını, bu sayının bu yılki ihtiyaç sahibi 23,4 milyon insandan daha az olduğunu kaydetti.

15 milyon kişinin suya ihtiyacı var
BM kuruluşu, insani yardıma muhtaç olan kişi sayısındaki bu düşüşün nedenlerini ‘toplum düzeyindeki ihtiyaç değerlendirmelerindeki teknik değişikliklerin yanı sıra bu yılın sonlarında yayınlanan revize edilmiş gıda güvenliği tahminlerine’ bağladı. OCHA, bu verilerin arkasındaki ana etmenlerin gıda güvensizliği, yetersiz beslenme, sağlık, su, sanitasyon ve koruma hizmetleri olduğunu bildirdi. Bu koşulların, yeni yılda gıda güvencesi ve tarımsal yardıma ihtiyaç duyacağı tahmin edilen yaklaşık 17,3 milyon kişi için geçerli olduğu vurgulandı. Ayrıca 21,6 milyon kişinin en temel sağlık hizmetlerine erişim için dahi desteğe, yaklaşık 15,3 milyon kişinin ise temiz su ve temel sanitasyon hizmetlerine erişim için yardıma ihtiyaç duyacağı öngörüldü.
Analiz, en yüksek ihtiyaç düzeylerinden bazılarının Yemen’in dört bir yanında yerinden edilmişler barındırma noktalarında yoğunlaştığını belirtiyor. Zira bu bölgelerde çok az hizmet bulunuyor. Kötüleşen insani koşulların bir sonucu olarak koruma ihtiyaçları çok yüksek bir seviye bulunuyor.  Bu da insanları giderek daha fazla olumsuz mücadele yöntemlerine başvurmaya zorluyor.
Yeni BM analizine göre geçtiğimiz kasım ayı itibariyle, ateşkes sonrası dönem nispeten istikrarlı bir tablo görüldü. Düşmanlıklarda veya askeri operasyonlarda herhangi bir büyük artış olmadı. Ancak iki taraf arasındaki gerilimin artması ve söylemlerin sertleşmesinin ‘silahlı şiddetin yeniden başlaması olasılığını beraberinde getirdiği’ konusunda uyarı yapıldı.
Şiddetin yeniden başlaması halinde toplulukların tükenen kaynakların baskısını daha da fazla hissetmesiyle, sivil kayıpların ve yerinden edilmelerin muhtemelen artacağı belirtildi.

En çok etkilenen kesim kadınlar
BM insani duruma ilişkin değerlendirmelerinde uluslararası finans kurumlarının, bağışçıların ve kalkınma desteği sağlayanların sürekli desteği olmadığı takdirde, ‘devam eden makroekonomik istikrarsızlığın muhtemelen hane halklarının satın alma gücünün sürekli azalmasına yol açacağını’ bildirdi. Bu durumun ‘mevcut yılda elde edilen kazanımları yok edeceği’ belirtildi. Aynı zamanda desteklerin olmamasının, insanların gıdaya ve diğer temel ihtiyaç maddelerine erişimini sınırlayacağı ve zaten büyük olan ihtiyaçları artıracağı kaydedildi.
OCHA temel kamu hizmetleri ve altyapı eski haline getirilmezse halkın ‘yetersiz beslenme, salgınlar ve kötü sağlık koşuları ile yüzleşeceğini bildirdi.
Kadınların ve kız çocuklarının, birçok şiddet türü de dahil olmak üzere krizin orantısız etkisine maruz kalmaya devam ettiği vurgulandı. Husi milisler tarafından kontrol edilen bölgelerde bu yıl, kadınlara getirilen kısıtlamaların, kadınlar ve erkekler arasında önceden var olan yapısal eşitsizlikleri şiddetlendirdiği belirtildi.
Anazlide, yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaşmasının önündeki bürokratik engeller ve diğer kısıtlamaların önümüzdeki yıl da devam edeceğine işaret edildi. Bu durumun özellikle Husi milislerinin kontrolündeki bölgelerde yardımın sağlanmasını engelleyeceği belirtilirken Yemen’in önümüzdeki yıl yeniden iklim değişikliğinin etkilerine maruz kalacağı konusunda uyarıldı.
Analizde ayrıca şiddetli sel ve kuraklık gibi doğal afetlerin ‘geçim kaynaklarına ve temel hizmetlere zarar vereceği, aileleri evlerini terk etmeye zorlayacağı ve mevcut durumu kötüleştireceği ifade edildi.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.