عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Müslüman Kardeşler içinde kriz sesleri: İstanbul Grubu’nun mesajları Londra Cephesi’ne karşı yeni bir gerilimi mi yoksa meşruiyetin kanıtını mı temsil ediyor?

Muhyiddin ez-Zayit’in İhvan hesaplarında paylaşılan fotoğrafı.
Muhyiddin ez-Zayit’in İhvan hesaplarında paylaşılan fotoğrafı.
TT
TT

Müslüman Kardeşler içinde kriz sesleri: İstanbul Grubu’nun mesajları Londra Cephesi’ne karşı yeni bir gerilimi mi yoksa meşruiyetin kanıtını mı temsil ediyor?

Muhyiddin ez-Zayit’in İhvan hesaplarında paylaşılan fotoğrafı.
Muhyiddin ez-Zayit’in İhvan hesaplarında paylaşılan fotoğrafı.

Müslüman Kardeşler’in (İhvan-ı Müslimin) İstanbul Grubu tarafından yapılan örgütün Genel Mürşid Vekili ve Maslahatgüzar konusuyla ilgili iki açıklamadan günler sonra grup lideri Mahmud Hüseyin, saldırılarını ve medyaya verdiği demeçleri yoğunlaştırdı. Mahmud Hüseyin, ‘İstanbul Cephesi’ tarafından görevlendirildikten sonra medyaya bu ilk çıkışında, örgüte bağlı ‘Watan’ kanalındaki röportajda ‘meşruiyetini vurgulamaya’ çalıştı. Kendisi ve İstanbul Grubu’nun Müslüman Kardeşler’in işlerini yönetebileceğini ileri sürdü. Gözlemciler, Mahmud Hüseyin'in örgütün liderliği konusunda çatışan cephelerden biri olan ‘Londra Cephesi’ne vermeye çalıştığı mesajların, eski Genel Mürşid Vekili İbrahim Münir’in ölümünden sonra Londra Cephesi’ne karşı yeni bir gerilimi mi yoksa Müslüman Kardeşler’e liderlik meşruiyetini kanıtlama çabasını mı temsil ettiğini merak ediyor.
İstanbul ve Londra cepheleri arasındaki çekişme İbrahim Münir’in yerine Müslüman Kardeşler’in Genel Mürşid Vekili olarak iki kişinin; Londra’da Muhyiddin Zayit ve İstanbul’da Mahmud Hüseyin’in atanmasıyla daha da şiddetlendi. Geçtiğimiz aylarda İbrahim Münir'in Türkiye'deki teşkilat işlerinden sorumlu idari daireyi feshetmesi ve ‘İhvan'ın irşat’ dairesi yerine bir ‘üst organ’ oluşturması ile Müslüman Kardeşler çatışması derinleşti. Ayrıca ‘Londra Şura Meclisi’nin kurulmasını da hızlandırdı. Mahmud Hüseyin liderliğindeki ‘İstanbul Şura Meclisi’ üyelerini görevden aldı.
İslami Hareketler konusunda uzmanlaşmış Mısırlı Araştırmacı Ahmed Zağlul, Şarku'l Avsat’a şu değerlendirmede bulundu:
“İstanbul ve Londra Cepheleri, bir sonraki aşamada, Müslüman Kardeşler’e kimin liderlik etme hakkının olduğunu doğrulamak için ellerinde ne kadar kart varsa oynamaya çalışıyorlar. İstanbul Grubu, kendisinin liderliği en çok hak eden taraf olduğuna inanıyor. Ancak Londra Grubu, Mahmud Hüseyin ve grubunun herhangi bir meşruiyetinin olmadığına işaret ediyor. Örgüt unsurları ve yurt dışındaki gençler açısından bakıldığında, iki cephe çatışmayı yönetemedikleri için örgüte liderlik etme kabiliyetine sahip değildir.”
Nitekim İstanbul Cephesi, İbrahim Münir'in ölümünün ardından rehber vekili olarak Mahmud Hüseyin'in atandığını duyurmuştu. İstanbul Cephesi, Mahmud Hüseyin’in maslahatgüzarlık görevine atanması konusunda, Genel Şura Konseyi’nin grubun genel tüzüğünün 5’inci maddesindeki çalışmaların etkinleştirilmesi ve orijinal metne uygun olarak uygulanmasının incelenmesine dayanıyor. Söz konusu maddeye göre Genel Mürşid’in görevini yapmasına mâni olan mücbir sebepler hâlinde, yerine birinci vekili, sonra vekillerin en yaşlısı getiriliyor.
Zayit, 4 Kasım'da ‘örgütün iç kurumları tamamlanana kadar Müslüman Kardeşler içindeki idari görevleri geçici olarak devralacağını’ doğrulamıştı. Ayrıca Londra Cephesi’nin bir aydan kısa bir süre içinde tüm yeni idari konuları açıklayacağını söylemişti.
Mahmud Hüseyin geçtiğimiz perşembe akşamı verdiği röportajda Müslüman Kardeşler üyelerine, ‘ofisin bir üyesi olduğu için örgütsel ve düzenleyici meşruiyet sahibi olduğu için örgüt Genel Mürşid Vekilliğini kabul ederek çalışmaya devam etme’ çağrısında bulunuldu. Tüzüğün 5’inci maddesine göre maslahatgüzar olma hakkı olduğunu söyledi. Ona baskı yapan ve sorumlu tutmaları konusunda ısrar edenlerin (İstanbul'daki Kardeşler Şura Meclisi) üyeleri olduğuna işaret etti.
Ancak Mahmud Hüseyin, örgüt içindeki herhangi bir anlaşmazlığın sorumluluğunu reddederek “Mısır içinde veya dışında Müslüman Kardeşler için sorun teşkil edecek hiçbir dosyayı yönetmedim” dedi. Örgütün disiplinli olduğunu ve muhalif olmadığını iddia ederek Londra Grubu’nu ‘azınlık’ olarak tanımladı. Müslüman Kardeşler’in yurt dışındaki işlerini yöneten yeni bir varlık kuracağını beyan ederek, “Müslüman Kardeşler için yeni bir organ oluşturacak ve -ona göre- İstanbul'daki Genel Mürşid Vekili makamının yerine geçmeyecek ve sadece bir danışma organı olacak” şeklinde konuştu.
Mahmud Hüseyin röportajında, ‘İhvan krizine bir çözüm bulmak için siyasi eylemden vazgeçeceklerini’ iddia ederek kasıtlı olarak Munir'in grubunu hedef aldı. Londra Grubu’nu örgütsel krizlere neden olmakla suçladı. Ancak gözlemcilere göre Londra Cephesi, Mahmud Hüseyin'in mesajları ve açıklamaları hakkında herhangi bir yorum yapmadı. Genel Mürşid Vekili pozisyonunu kimin kalıcı olarak işgal edeceğini henüz açıklamadı.
Londra Cephesi geçtiğimiz ekim ayında, ‘Mısır'daki iktidar mücadelesinin üstesinden gelindiğini ve bu konudaki her türlü çatışmadan çekildiğini’ beyan ettiği bir siyasi belge yayınladı. Londra Cephesi ayrıca, ‘siyasi eylemden uzaklaşmaya’ işaret etti.  İslami hareketler konusunda uzman Mısırlı araştırmacı Zağlul konuya dair şunları söyledi:
“İstanbul Cephesi'nin son zamanlarda yaptıkları, İhvan örgütü içindeki bölünmelerin arttığını ve liderlik konusundaki çatışma ve anlaşmazlıklardan geri dönüşün olmadığını doğruluyor."
İstanbul Cephesi, birkaç gün önce art arda yaptığı iki açıklamada ‘Londra Cephesi ile örgütün Genel Mürşid Vekili pozisyonuna ilişkin müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlandığını ve önemli bir şahsiyet etrafında uzlaşıldığını’ ima etti. “Bundan sonraki aşamada teşkilatı yönetecek iki cephe var” ifadelerine yer verdi. İstanbul Cephesi tarafından geçtiğimiz salı günü yapılan açıklamada, örgütün Genel Mürşid Vekili pozisyonuyla ilgili olarak Londra cephesiyle yürütülen müzakerelerin başarısız olduğu ve bir sonraki aşamada örgüte liderlik edecek iki cephede önde gelen bir şahsiyet etrafında fikir birliğine varıldığına işaret edildi. Açıklama, ‘İstanbul Cephesi’nin Londra Cephesi’ni, İhvan'ı parçalama ve yasadışı paralel oluşumlar kurmaya çalışmakla suçlamasının bölünmeyi ne denli derinleştiğini gözler önüne serdi.
Zağlul’a göre Londra Grubu, yeni Genel Mürşid Vekili’ni duyurmadaki başarısızlık, pozisyon için bazı potansiyel kişiliklerle ilgili anlaşmazlıklara işaret edebilir.  Zağlul açıklamasında “İstanbul Grubu'nun açıklamaları ve mesajları, Londra Cephesi'nin Münir'in ölümden sonra yaşadığı karışıklık durumundan yararlanarak, örgüt üzerindeki kontrolleri konusunda dayatma ve teyit etme girişimidir” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)

Suriye'nin başkenti Şam'da bu ayın başında uzun zamandır beklenen ve tarihi olarak nitelenen bir toplantı yapıldı. Bu toplantı, Suriye hükümetinden yetkililer ile Fevze Yusuf başkanlığındaki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetini bir araya getirdi. Toplantıda, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi arasında, Amerikan himayesinde imzalanan anlaşmanın uygulanması için alt komitelerin oluşturulması ve ihtilaflı meselelerin çözümüne yönelik müzakereler için ortak bir zemin bulunması konuları ele alındı.

Fevze Yusuf Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, görüşmelerin olumlu geçtiğini ve DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK), ABD ve bölgesel güçlerin bilgisi ve desteğiyle yapıldığını belirtti. Ayrıca Kurban Bayramı tatilinden sonra alt komitelerin kurulmasına karar verildiğini ifade etti.

Yusuf, “Her iki taraf arasında, merkezi komite denetiminde tüm alanlarda uzmanlaşmış komitelerin oluşturulması konusunda bir uzlaşı sağlandı. Zira birçok konu ve dosya, her iki tarafın uzmanlarına ihtiyaç duyuyor. Böylece Özerk Yönetim’in Suriye devlet yapılarıyla bütünleştirilmesi için ortak bir vizyona ulaşmak hedefleniyor” ifadelerini kullandı.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)

Birleşmeye dair farklı yaklaşımlar

Geçtiğimiz mart ayında Şara ile Mazlum Abdi arasında imzalanan anlaşma, kuzeydoğu Suriye’deki tüm sivil ve askerî kurumların yeni devlet yapısına dâhil edilmesini öngörüyor. Bu kurumlar arasında sınır kapıları, havaalanları, petrol ve gaz sahaları da yer alıyor. Anlaşma kapsamında kurulması planlanan komitelerden biri, Özerk Yönetim’deki kurumların ve bu kurumlarda çalışan personelin devletin resmî kurum ve dairelerine nasıl entegre edileceğini ele alacak ‘idari komite’ olacak. Bir diğer komite, öğrencilerin, okulların ve eğitim kurumlarının Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlanması ile diplomalarının ve eğitim kademelerinin tanınmasını sağlayacak. Ayrıca güvenlik ve askerî güçlerle ilgili bir komite de oluşturulacak ve bu komite, söz konusu güçlerin Savunma ve İçişleri Bakanlığı yapısına nasıl entegre edileceğini belirleyecek. İhtiyaca göre daha sonra başka komiteler de kurulacak.

Özerk Yönetim bölgeleri, Suriye’nin kuzeydoğusunda yer alan dört vilayete dağılmış durumda: Halep’in doğu kırsalı, Deyrizor’un kuzey ve doğu kırsalı, Rakka şehir merkezi ve Tabka. Bunlara ilave olarak Haseke vilayeti ve Kamışlı şehri. Bu bölgeler, yedi sivil yerel meclis tarafından yönetiliyor.

Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)

Söz konusu kurumların ve çalışanlarının geleceği hakkında konuşan Fevze Yusuf, bu yapıların birleşme süreci boyunca geçiş dönemini yöneteceğini açıkladı. Yusuf, “Anlaşılan o ki, bizim birleşme ve bütünleşme anlayışımız Şam’ın bakış açısından farklılık gösteriyor. Hükümet, birleşme meselesini Özerk Yönetim’in lağvedilmesi ve askerî güçlerinin tasfiyesi olarak anlıyor. Oysa biz, bütünleşmeyi mevcut kurumlarımızın bu aşamayı yönetmeye devam etmesi ve ileride devletin bir parçası hâline gelmesi olarak görüyoruz” şeklinde konuştu.

Yerel yönetimlerin, onları yöneten halkın bir parçası olan kişiler aracılığıyla yürütülen bir yönetişim sistemi olduğunu vurgulayan Yusuf, bu kişilerin bölgenin sorunlarını çok iyi bildiklerini belirtti. Yusuf, “Başka bir ifadeyle, bu yönetimlerin gelişme ve Şam’la anayasal düzenlemelere dayalı olarak koordinasyon kurma hakkını korumak ve varlıklarını hukuken ve meşru biçimde sürdürmelerini teminat altına almak istiyoruz” dedi.

Askerî ve güvenlik güçlerinin, Savunma Bakanlığı bünyesinde tek bir yapı olarak birleştirilmesi, ancak özgünlüklerinin ve coğrafi dağılımlarının korunması hakkında ise Yusuf şu yorumu yaptı: “SDG’yi diğer silahlı gruplarla sayı, nitelik, silah ve savaş tecrübesi bakımından karşılaştırmak mümkün değil. SDG güçleri, ABD öncülüğündeki DMUK güçleri tarafından eğitildi. Bu güçler, geleceğin Suriye ordusunun çekirdeğini oluşturacak. Çünkü bu güçler disiplinli, örgütlü ve yıllar boyunca bölgelerini ve Suriye sınırlarını koruma noktasında yeterliliklerini ispatladılar.”

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)

Yusuf, hükümet tarafının anlaşma maddelerini uygulama konusunda ciddiyet gösterdiğini ve askerî seçenekler ile güvenlikçi çözümleri dışladığını belirtti. Her iki taraf da Savunma Bakanlığı’na bağlı güçlerle SDG arasında askerî bir çatışma yaşanmamasının, uzlaşıların ve tüm Suriye topraklarında egemen ve güçlü bir devlet inşasının önünü açacak stratejik bir tercih olduğunu ve bu tercihin korunması gerektiğini vurguladı.

Zaman çizelgesine dair anlaşmazlık noktası

Ancak Şara ile Abdi arasında imzalanan anlaşma, yıl sonuna kadar uygulanması gereken bir takvim öngörüyor. Peki, bu takvim hakkında durum ne? Yusuf, birçok mesele ve dosyanın hâlâ karmaşık olduğunu ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulduğunu, örneğin, askerî ve güvenlik güçlerinin nasıl entegre edileceği meselesinin zamana yayıldığını kaydetti. Yusuf'a göre bu güçler, Suriye topraklarının üçte biri büyüklüğündeki bir alana dağılmış durumda. Hapishanelerin boşaltılması ve kampların tasfiye edilmesi meseleleri ise daha da uzun bir zamana ihtiyaç duyuyor.

Şarku'l Avsat'a konuşan Yusuf, Şara ile Abdi’nin anlaşmayı ilan etmesinin ardından Özerk Yönetim’in hükümet heyetiyle ilk toplantısını Haseke’de gerçekleştirdiğini, burada görüş alışverişinde bulunulduğunu aktardı. En acil çözüm gerektiren meselelerden birinin ortaokul ve lise diplomalarına ilişkin bitirme sınavları meselesi olduğunu ve hükümet heyetinin bunu çözmeye istekli olduğunu, ancak bugüne kadar, yani üç ay geçmesine rağmen, sınav sürecinin Özerk Yönetim bölgelerinde nasıl yürütüleceğine dair hiçbir resmî kararın çıkmadığını ve binlerce öğrencinin geleceğinin tehlikede olduğunu söyledi.

Yusuf ayrıca, Özerk Yönetim’in adem-i merkeziyet talebinin ayrılıkçılık ve bölünme anlamına geldiği yönündeki suçlamalara yanıt vererek, ‘Özerk Yönetim’in Şam’da bulunmasının ve Özerk Yönetim heyetinin orada yer almasının, Suriye devletine bağlılığın en büyük kanıtı ve delili olduğunu’ belirtti.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)

Yusuf, “Biz Suriye’nin bir parçasıyız ve bu bizim için ilkesel bir duruş. Adem-i merkeziyetçilik birlikle çelişmez. Hepimiz Suriyeliyiz. Ancak her bölgenin kendine has etnik ve dini çeşitliliğe dayalı özellikleri var” dedi. Yusuf, bu farklılıkların göz önünde bulundurulması gerektiğini, birçok gelişmiş ülkede adem-i merkeziyetçi sistemlerin uygulandığını ve bu ülkelerin güçlü devletler olduğunu söyledi. Adem-i merkeziyetçilik kavramının, sanki bölünme ve ayrılık anlamına geliyormuş gibi çarpıtıldığını ifade etti.

Askerî ve idarî dosyaların yanı sıra bu komiteler, ekonomik meseleleri ve petrol ile enerji sahalarının devrini de ele alacak. SDG, ülkenin petrol zenginliğinin yaklaşık yüzde 85’ini, ayrıca doğal gaz sahalarının ve üretiminin yüzde 45’ini kontrol ediyor. Bu sahalar arasında doğu Suriye’de Deyrizor kırsalında yer alan el-Ömer ve et-Tank sahaları da bulunuyor.

Yusuf, hükümet tarafıyla, hazırlanmakta olan Suriye parlamentosunun yapısına katılımları konusunu görüştüklerini açıkladı. Görüşmelerin, Kurban Bayramı tatilinden sonra başlamasının muhtemel olduğunu belirten Yusuf, Özerk Yönetim heyetinin anayasal bildiri konusundaki çekincelerini hükümet tarafına ilettiğini söyledi.

Yusuf, “Adem-i merkeziyetçilik, parlamentoya katılım ve anayasal bildiri meselelerine bazı satırlarda değindik. Ancak bu toplantı türünün ilkiydi. Bu nedenle genel çerçeveyi ele aldık. Bu oturum bir hazırlık niteliğindeydi. Sonraki toplantılarda daha derin tartışmalara gireceğiz” ifadelerini kullandı.

Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)

Fevze Yusuf, Özerk Yönetim’in, sunulan anayasal bildiri taslağından memnun olmadığını ve bu konuda itirazları olduğunu söyledi. Zira Özerk Yönetim bu bildirinin, merkeziyetçi bir yönetimi dayattığını düşünüyor. Onlara göre anayasa, yetki ve sorumlulukların adil biçimde paylaşılmasını sağlamalı, farklı siyasi görüşlerin özgürce ifade edilmesine izin vermeli, Suriye’deki tüm etnik ve dini toplulukların haklarını tanımalı ve demokratik, adem-i merkeziyetçi bir yönetim sistemini benimsemeli.

Yusuf sözlerini şöyle tamamladı: “Biz diyaloğa hazırız. Hükümet tarafının müzakerelerin yeniden başlatılması için yeni bir tarih belirlemesini ve komitelerin çalışmalara başlamasını bekliyoruz.”