İki görüşmeler Basil’i Franciyye ve Mikati ile bir araya getirdi

(Soldan sağa) Süleyman Franciyye, Cibran Basil ve Necib Mikati.
(Soldan sağa) Süleyman Franciyye, Cibran Basil ve Necib Mikati.
TT

İki görüşmeler Basil’i Franciyye ve Mikati ile bir araya getirdi

(Soldan sağa) Süleyman Franciyye, Cibran Basil ve Necib Mikati.
(Soldan sağa) Süleyman Franciyye, Cibran Basil ve Necib Mikati.

Lübnan’da Özgür Yurtsever Hareket lideri Milletvekili Cibran Basil ve Marada Hareketi lideri eski Bakan Süleyman Franciyye, yakın zamanda ‘ortak bir dostla’ bir araya geldi. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre daha önce de Basil ile Başbakan Necib Mikati arasında bir görüşme gerçekleşmişti.
Franciyye ve Basil arasındaki görüşme, ‘parlamento seçimleri ve geçen kasım ayında Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın görev süresinin sona ermesiyle başlayan cumhurbaşkanlığı seçimleri süreci öncesinde’ Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın iki ismi geçen Ramazan Ayı’nda bir iftar yemeğinde bir araya getirmesinden bu yana ilk kez gerçekleşiyor. Parlamento, şu ana kadar 10 oturum düzenledi ancak cumhurbaşkanını seçmede başarılı olamadı.
Cumhurbaşkanlığının önde gelen adaylardan kabul edilen Franciyye, Şii İkili’nin desteğine ve müttefiki Hizbullah’a ‘yalnız olmadığı’ mesajını iletmek üzere çeşitli siyasi kapıları çalan Basil’in de muhalefetine sahip. Ayrıca Franciyye, müttefikleriyle iletişim kanalları açma imkanını da kaybetmeden hasımlarına açılma niyetinde.
Üst düzey siyasi kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığı bililere göre Basil’in İlerici Sosyalist Parti Başkanı Velid Canbolad’a açıklığı, Hizbullah liderliği açısından bir endişe kaynağı değil. Zira bu durum, nihayetinde buzları eritmek ve aralarındaki mevcut uçurumu sona erdirmekle kısıtlı ve yeni bir işbirliği sayfası açmaya doğru evrilmeyecek.
Kaynakalr, Basil’in rakiplerine şartsız şekilde açılarak temaslarını genişletmeye karar verdiğini bildirdi. Kaynağa göre bu durum, Basil ve Hizbullah arasındaki iletişim kesilmesinin ardından yaşandı.
Basil’in Mikati ile öğle yemeği, daha sonra Franciyye ile görüşme davetini kabul ederek ortak bir arkadaşının talebine yanıt verdiği belirtildi. Aktarılana göre bu iki etkinliği düzenleyecek olan isim, daha önce bu tür toplantılara sponsor olan iş insanlarının ortak bir dostu.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Basil, Mikati ile 15 Aralık’ta, yani ertesi gün Grand Serail’de ev sahipliği yaptığı bakanlar arası istişare toplantısının öncesinde bir araya geldi. 5 Aralık’ta yapılan kabine oturumunu boykot edenler arasından eski Cumhurbaşkanı Avn ve siyasi ekibine bağlı bir dizi bakan da toplantıda yer aldı.
Edinilen bilgilere göre Mikati-Basil görüşmesinden sonuç çıkmazken Bakanlar Kurulu’nu zaruret halinde toplantıya çağırma konusundaki mevcut sorun da askıda kaldı. İkisi de tavırlarından geri adım atmadı. Siyasi bir kaynak, Mikati ve Basil’in cumhurbaşkanlığı boşluğunun devam etmesiyle büyüyen siyasi krizin üstesinden gelmek için atmosferi temizlemeye girişmesinin karşısındaki ufuk tıkanıklığının, Basil-Franciyye görüşmesinin gerçekleşmesine katkıda bulunduğunu söyledi. Görüşme, cumhurbaşkanlığı seçimleri konusunda aralarındaki krizi ele almak dışında, bir dizi konuda fikir alışverişinde bulunmakla sınırlıydı.
Aynı kaynağa Franciyye ve Basil’in ricası üzerine, Nasrallah’ın Ramazan ayındaki iftar davetiyle gerçekleşen ilk görüşmeden sonra iki ismi bir araya getiren ikinci görüşmede ‘taraftarlık’ sona erdi.
Siyasi kaynağa göre cumhurbaşkanlığı meselesinin yönetiminin Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri ile koordineli olarak Nasrallah’a emanet edilmesi dolayısıyla, ‘tabağın dışından yemek almamak’ için Franciye, Basil ile yaptığı görüşmede cumhurbaşkanlığı seçimleri konusunun gündemden çıkarılmasını önerdi. Bu durum, Katar ve Fransa ziyaretleri sırasında kendisini hedef alan kampanyalarında Basil ile anlaşmazlığa girme konusundaki isteksizliğini açıklıyor.
Bu çerçevede Basil, Sünnilere ve Dürzilere açılmak istiyor. Zira kendisine Hristiyan sokağında bir ortak bulamadı. Hizbullah’ın Basil ile temasa geçmeyecek olmasına rağmen Nasrallah’ın kendisine ‘siyasi af’ çıkarması bekleniyor. Diğer taraftan olası bir durumda da Basil, müttefikinin kendisiyle temasa geçme girişimine karşılık verebilir. Ayrıca Cibran Basil’in cumhurbaşkanlığı pozisyonu için Franciyye dışında başka bir aday bulunmasını önerip siyasi kartlarını ifşa etmek yerine bir süre oyalanması gerekiyor.



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.