İki görüşmeler Basil’i Franciyye ve Mikati ile bir araya getirdi

(Soldan sağa) Süleyman Franciyye, Cibran Basil ve Necib Mikati.
(Soldan sağa) Süleyman Franciyye, Cibran Basil ve Necib Mikati.
TT

İki görüşmeler Basil’i Franciyye ve Mikati ile bir araya getirdi

(Soldan sağa) Süleyman Franciyye, Cibran Basil ve Necib Mikati.
(Soldan sağa) Süleyman Franciyye, Cibran Basil ve Necib Mikati.

Lübnan’da Özgür Yurtsever Hareket lideri Milletvekili Cibran Basil ve Marada Hareketi lideri eski Bakan Süleyman Franciyye, yakın zamanda ‘ortak bir dostla’ bir araya geldi. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre daha önce de Basil ile Başbakan Necib Mikati arasında bir görüşme gerçekleşmişti.
Franciyye ve Basil arasındaki görüşme, ‘parlamento seçimleri ve geçen kasım ayında Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın görev süresinin sona ermesiyle başlayan cumhurbaşkanlığı seçimleri süreci öncesinde’ Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın iki ismi geçen Ramazan Ayı’nda bir iftar yemeğinde bir araya getirmesinden bu yana ilk kez gerçekleşiyor. Parlamento, şu ana kadar 10 oturum düzenledi ancak cumhurbaşkanını seçmede başarılı olamadı.
Cumhurbaşkanlığının önde gelen adaylardan kabul edilen Franciyye, Şii İkili’nin desteğine ve müttefiki Hizbullah’a ‘yalnız olmadığı’ mesajını iletmek üzere çeşitli siyasi kapıları çalan Basil’in de muhalefetine sahip. Ayrıca Franciyye, müttefikleriyle iletişim kanalları açma imkanını da kaybetmeden hasımlarına açılma niyetinde.
Üst düzey siyasi kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığı bililere göre Basil’in İlerici Sosyalist Parti Başkanı Velid Canbolad’a açıklığı, Hizbullah liderliği açısından bir endişe kaynağı değil. Zira bu durum, nihayetinde buzları eritmek ve aralarındaki mevcut uçurumu sona erdirmekle kısıtlı ve yeni bir işbirliği sayfası açmaya doğru evrilmeyecek.
Kaynakalr, Basil’in rakiplerine şartsız şekilde açılarak temaslarını genişletmeye karar verdiğini bildirdi. Kaynağa göre bu durum, Basil ve Hizbullah arasındaki iletişim kesilmesinin ardından yaşandı.
Basil’in Mikati ile öğle yemeği, daha sonra Franciyye ile görüşme davetini kabul ederek ortak bir arkadaşının talebine yanıt verdiği belirtildi. Aktarılana göre bu iki etkinliği düzenleyecek olan isim, daha önce bu tür toplantılara sponsor olan iş insanlarının ortak bir dostu.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Basil, Mikati ile 15 Aralık’ta, yani ertesi gün Grand Serail’de ev sahipliği yaptığı bakanlar arası istişare toplantısının öncesinde bir araya geldi. 5 Aralık’ta yapılan kabine oturumunu boykot edenler arasından eski Cumhurbaşkanı Avn ve siyasi ekibine bağlı bir dizi bakan da toplantıda yer aldı.
Edinilen bilgilere göre Mikati-Basil görüşmesinden sonuç çıkmazken Bakanlar Kurulu’nu zaruret halinde toplantıya çağırma konusundaki mevcut sorun da askıda kaldı. İkisi de tavırlarından geri adım atmadı. Siyasi bir kaynak, Mikati ve Basil’in cumhurbaşkanlığı boşluğunun devam etmesiyle büyüyen siyasi krizin üstesinden gelmek için atmosferi temizlemeye girişmesinin karşısındaki ufuk tıkanıklığının, Basil-Franciyye görüşmesinin gerçekleşmesine katkıda bulunduğunu söyledi. Görüşme, cumhurbaşkanlığı seçimleri konusunda aralarındaki krizi ele almak dışında, bir dizi konuda fikir alışverişinde bulunmakla sınırlıydı.
Aynı kaynağa Franciyye ve Basil’in ricası üzerine, Nasrallah’ın Ramazan ayındaki iftar davetiyle gerçekleşen ilk görüşmeden sonra iki ismi bir araya getiren ikinci görüşmede ‘taraftarlık’ sona erdi.
Siyasi kaynağa göre cumhurbaşkanlığı meselesinin yönetiminin Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri ile koordineli olarak Nasrallah’a emanet edilmesi dolayısıyla, ‘tabağın dışından yemek almamak’ için Franciye, Basil ile yaptığı görüşmede cumhurbaşkanlığı seçimleri konusunun gündemden çıkarılmasını önerdi. Bu durum, Katar ve Fransa ziyaretleri sırasında kendisini hedef alan kampanyalarında Basil ile anlaşmazlığa girme konusundaki isteksizliğini açıklıyor.
Bu çerçevede Basil, Sünnilere ve Dürzilere açılmak istiyor. Zira kendisine Hristiyan sokağında bir ortak bulamadı. Hizbullah’ın Basil ile temasa geçmeyecek olmasına rağmen Nasrallah’ın kendisine ‘siyasi af’ çıkarması bekleniyor. Diğer taraftan olası bir durumda da Basil, müttefikinin kendisiyle temasa geçme girişimine karşılık verebilir. Ayrıca Cibran Basil’in cumhurbaşkanlığı pozisyonu için Franciyye dışında başka bir aday bulunmasını önerip siyasi kartlarını ifşa etmek yerine bir süre oyalanması gerekiyor.



Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.