عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Irak hükümeti yarım asırlık zorunlu sürgünün ardından Ezidilerin toprakları dosyasını çözdü

Bundan tam 47 yıl önce Ezidilerin 146 köyünde mallarına el konuldu, evleri yıkıldı

Irak hükümeti yarım asırlık zorunlu sürgünün ardından Ezidilerin toprakları dosyasını çözdü
TT
TT

Irak hükümeti yarım asırlık zorunlu sürgünün ardından Ezidilerin toprakları dosyasını çözdü

Irak hükümeti yarım asırlık zorunlu sürgünün ardından Ezidilerin toprakları dosyasını çözdü

Irak Bakanlar Kurulu, eski Irak rejiminin Ezidileri sınır dışı etme ve topraklarına el koyma kararından yaklaşık yarım asır sonra, Ezidilerin toprakları meselesini karara bağladı.  Bakanlar Kurulu’ndan Salı günü yapılan açıklamada, “Karar, 1975 yılından bu yana yerleşim yeri olarak kullanılmayan Ninova ilinin Sincar (Şengal) ilçesinde Ezidilere ait arazilerin mülkiyetini de kapsıyor” denildi.
Karara göre arazilerin mülkiyeti, 2013 tarihli ve 21 sayılı Devlet Fonlarının Satış ve Kiralama Kanunu’nun 7’nci ve 8’inci maddeleri uyarınca ve aynı kanunun 40’ıncı maddesi hükümlerine göre kamu ihale hükümlerine istisna olarak tahmin kurulları tarafından tahmin edilen değerde olacak.
Tarım ve Maliye bakanlıkları, arazilerin farklı şekillerde kullanımlarının değiştirilmesi için gerekli yasal düzenlemeleri yaptı. Bunun ardından Bakanlar Kurulu’nun 2020 tarihli ve 28 sayılı kararı kapsamında satış fiyatı eklenecek.
Bakanlar Kurulu’na yakın bir kaynak Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, “Mevcut hükümet (Muhammed Şiya es-Sudani hükümeti) tarafından çözülen bu dosya, Irak toplumunun önemli bir kesiminin çektiği acıların bir özeti niteliğindedir. Ezidilerin, Ninova ilinin Sincar ilçesinde sahip oldukları evlere ve arazilere eski rejim döneminde el konulmuş, adaletsizliğe ve dışlanmaya maruz kalmışlardır” ifadelerini kullandı.
Kaynak sözlerini şöyle sürdürdü:
“1975 yılında Kürt hareketinin sona ermesi ve aynı yıl Cezayir Anlaşması'nın imzalanmasının ardından eski rejimin izlediği ayrımcı politikalar kapsamında Iraklı Ezidiler, Sincar Dağı bölgesinde bulunan 146 köyden tehcir edildi. Bu köyler, evler yıkılarak, kuyu ve pınarlar beton doldurularak, arazi ve bahçeler düzleştirilerek yok edildi. Daha sonra bu köylerin, yerinden edilen sakinleri Sincar Dağı'nın kuzeyinde ve güneyinde kurulan 11 zorunlu yerleşkede toplandılar ve yıkılan köylerine tekrar yaklaşmaları engellendi.”
Ezidilere ait arazilerin mülkiyeti meselesi 47 yıl boyunca görmezden gelindi. Ardından Bakanlar Kurulu'nun bu arazilerin bir kısmının mülkiyeti için oylama kararı aldığı açıklandı.
Ezidilerin 1975 yılında köylerinden tehcir edilmeleri kararından doğan zararın, Ezidi köylerinin eski rejim tarafından zorla yerleşkelere sürülmesi ve Ezidi köylerinin yok edilmesi sürecinden kaynaklandığını vurgulayan kaynak, özellikle ekonomik ve sosyal bakımdan olmak üzere çeşitli düzeylerde ciddi hasarların meydana geldiğini belirtti. Sincar bölgesindeki Ezidilerin ağır ekonomik zarara maruz kaldıklarını belirten kaynak, “O dönemde geçimleri çiftçilik ve hayvancılığa bağlı olmasına rağmen, sahip oldukları köylerdeki topraklarını ve bahçelerini ekip biçmeleri engellendi” şeklinde konuştu.
Kaynak, konuşmasının devamında şunları söyledi:
“Ezidilerin evlerinin tapularının olmaması nedeniyle 47 yıldır tapu gerektiren hiçbir işlem yapamadılar ve kredi alamadılar. Ancak mevcut hükümetin ve Başbakan’ın talimatıyla 47 yıllık bu mesele 10 günde çözüldü.”
Ezidi Milletvekili Viyan Dexil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Irak Temsilciler Meclisi’nde bir Ezidi bileşeni olduğunu belirterek “Sincar'daki evlerinin mülkiyetinin Ezidilere geri verilmesi doğru yönde atılmış bir adım. Ancak federal hükümetin bu adil kararıyla ilgili yerine getirilmesi gereken birçok talep söz konusu” dedi.
Dexil, şunları söyledi:
“Bu adil karar, on binlerce Ezidi ailenin ikamet ettikleri Sincar ve Baac ilçelerindeki, Sincar Dağı'nın çevresine dağılmış yüzlerce köyden 1975 yılında eski Irak rejimi tarafından Araplaştırma politikaları çerçevesinde yerlerinden edildikten, toprakları ve çiftlikleri gasp edildikten sonra yaklaşık yarım asırlık ertelemenin ardından alındı. Politikacılar, diplomatlar, uluslararası kuruluşlar ve uluslararası insan hakları örgütleriyle yaptığımız görüşmelerde her zaman Ezidilere Sincar ve Baac’taki evlerinin geri verilmesi çağrısında bulunduk. Ayrıca bu dosya üzerinde 2016 ve 2017 yıllarında Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı’ndan (UN-Habitat) bir ekiple bir buçuk yıl çalıştık. UN-Habitat’tan bir ekip, bu ayın ortalarında topraklarının mülkiyeti geri verilmeyen Ezidilerin sayısı ile ilgili bir raporu Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'ye sundu. Bakanlar Kurulu kararının uygulanmasından önce atılması gereken bazı adımlar var. Bu adımlar çerçevesinde Ezidilerin de dahil olduğu birkaç komitenin oluşturulmalı, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) hükümeti ve Ninova yerel yönetimi ile yüksek koordinasyon kurulmalı ve söz konusu köyler için tüm altyapının yeniden inşası için bir ana plan geliştirmeye başlanmalı.”

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.

ARAP DÜNYASI

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir

ARAP DÜNYASI

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.