Ankara ile Şam’ın uzlaşmasına karşı çıkan muhalif Suriye bölgelerinde gösteriler düzenleniyor

Halep kırsalındaki Kabasin kasabasında Türkiye'nin Suriye rejimine karşı tutumundaki değişikliği kınayan gösterilerden bir kare (Kabasin Yerel Meclisi)
Halep kırsalındaki Kabasin kasabasında Türkiye'nin Suriye rejimine karşı tutumundaki değişikliği kınayan gösterilerden bir kare (Kabasin Yerel Meclisi)
TT

Ankara ile Şam’ın uzlaşmasına karşı çıkan muhalif Suriye bölgelerinde gösteriler düzenleniyor

Halep kırsalındaki Kabasin kasabasında Türkiye'nin Suriye rejimine karşı tutumundaki değişikliği kınayan gösterilerden bir kare (Kabasin Yerel Meclisi)
Halep kırsalındaki Kabasin kasabasında Türkiye'nin Suriye rejimine karşı tutumundaki değişikliği kınayan gösterilerden bir kare (Kabasin Yerel Meclisi)

Suriye'nin kuzeybatısındaki Suriyeli muhalifler ve sivil aktivistler gösteri düzenleyerek, Devlet Başkanı Beşşar Esed rejimi ile Türkiye arasında ‘devrim pahasına’ yakınlaşmayı kınayan açıklamalar yaptı.
Şarku'l Avsat dün Cisr eş-Şuğur'dan (İdlib'in 40 kilometre batısında) Halep'in kuzeyindeki El-Bab kentine kadar binlerce Suriyelinin ‘uzlaşmayacağız’ sloganı altında katıldığı yaklaşık 22 halk protestosunu gözlemledi. Protestocular, Suriye muhalefeti ile Esed rejimi arasında Türkiye öncülüğünde bir uzlaşma yapılmasını reddettiler ve Ankara ile Şam arasındaki yakınlaşmayı kınadılar.
Suriyeli aktivistler, protestoların İdlib şehri ve Cisr eş-Şuğur, Kefr Teharim, Korkenya, Ed-Dana, Eriha, Er-Rami, Sermeda, Ma'arrat Mısrin, Teftenaz, Armanaz ve Atme gibi bölgeleri kapsadığını söyledi. Ayrıca Halep'in kuzey kırsalındaki Azez, Afrin, Suran, Cerablus, Marea, Racu, El-Etarib, Ahterin, Kabasin ve Mabatlı bölgelerinde de insanların sokaklara döküldüğü bildirildi. ‘Uzlaşmayacağız’ ve ‘İlk haline döndüreceğiz’ yazılı pankartlar taşıyan göstericiler, Suriye rejiminin devrilmesini istediler. Ayrıca, ‘Suriye devrimi ve hedefleri pahasına’ Suriye rejimiyle uzlaşmayı ve Türkiye ile Suriye rejimi arasındaki yakınlaşmayı kınayıp reddettiklerini ifade ettiler. Göstericiler sloganlar atarak, Türkiye'nin Suriye rejimiyle yakınlaşma, uzlaşma ve normalleşme çağrısı yapan son açıklamalarını kınadı.
Halep'in kuzey kırsalındaki Kabasin bölgesinde protestocuların arasında Suriyeli bir genç “Esed ile uzlaşmayacağız. Uzlaşma istiyorsanız, gidin Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile uzlaşın” yazılı bir pankart taşıyordu. Söz konusu pankart, Ankara’nın Suriye rejimine yönelik yeni siyasi yaklaşımının ve Suriye rejimi ile muhalefetinin uzlaşmasına yönelik çağrılarının reddedildiğine ve muhalefetin Esed ile uzlaşmak yerine Türkiye’nin, terör örgütü olarak kabul ettiği Kürt Halk Koruma Birlikleri (YPG) tarafından çatı yapısı oluşturulan SDG ile uzlaşmasının tercih edildiğine dair Türk tarafına açık bir mesaj taşıyor.
Halep'in kuzeyinde Türk nüfuzu altındaki Afrin kentinin merkezinde yüzlerce sivil toplu bir gösteri düzenledi. Türk tarafına Suriye rejimine karşı verilen ‘davanın asıl sahiplerinin’ Suriyelilerin kendileri olduğunu hatırlatan bir başka mesaj taşıyan ‘Sesinizi Türkiye’ye duyurun, davanın sahibi bizleriz’ sloganları attılar.
İdlib'de düzenlenen gösteriye katılan Suriyelilerden biri şu ifadeleri kullandı:
“Beşşar Esed rejimi gibi diktatör rejimlere karşı yapılan devrimler anlayışında uzlaşma diye bir şey yoktur. Uzlaşma kavramı, sandalyeler ve mevkiler uğruna muhalefet ve rejim için geçerlidir. Suriye devrimine gelince, bu devrimin hedefleri bellidir ve bunların başında da rejimin devrilmesi geliyor. Uzlaşmak veya bu hedeflerden dönmek mümkün değil. Türkiye'nin Suriye rejimiyle ilişkilerini eski haline getirmek ve normalleştirmek için kendi çıkarları var. Ancak bu, Türkiye'nin Suriyeli devrimcileri bu rejimle uzlaşmaya zorlama hakkına sahip olduğu anlamına gelmiyor. Yaklaşık 12 yıl önce ayaklanan ve davasının en büyük bedelini ödeyen Suriye halkı kendi kaderini kendisi tayin edecektir ve hiçbir uluslararası veya bölgesel tarafın Suriye devriminin hedeflerine aykırı bir şekilde vesayet veya ülkenin kaderini tayin etme hakkı yoktur.”
İdlib'in kuzeyindeki Atme kasabasında Suriyeli kadınlarla birlikte bir gösteriye katılan Humus kırsalından yerinden edilmiş 48 yaşındaki Umm-u Mahir ise, 2012 Mayıs ayı sonunda Humus'un batısındaki Hula bölgesinde yapılan korkunç bir katliamda 20 ve 17 yaşlarındaki iki oğlunu bıçaklayarak öldüren rejim suçluları ve ajanları cezalandırılmadıkça Türkiye ve diğer ülkelerin ‘devrimcilere’ siyasi çözümler dayatma hakkının olmadığını söyledi.
İdlib kırsalındaki Han Şeyhun kenti sakinleri, Halep kırsalındaki gösterilere kayda değer bir katılım göstererek, Nisan 2017'de şehre kimyasal saldırı düzenlemekle suçlanan ve aralarında onlarca çocuk ve kadının da bulunduğu yaklaşık 100 kişinin ölümüne neden olan Suriye rejimi ile herhangi bir siyasi uzlaşmayı reddettiklerini ifade ettiler. Han Şeyhun sakinlerinden biri gösteri sırasında “Suriye halkına yönelik tüm suç ve katliamlarına rağmen Türkiye'nin Suriye rejimine karşı tutumunun değişmesi bizi çok şaşırttı. Türkiye ve yetkilileri, bu katliamların ve suçların görgü tanığıydı” ifadelerini kullandı.
Gösterici açıklamasının devamında, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Han Şeyhun'daki kimyasal saldırı katliamının kurbanlarına taziye mesajı gönderen ilk kişi olduğunu ve o zamanlar kurbanların ailelerinden biri olup iki çocuğu, eşi, iki erkek kardeşi ve erkek kardeşlerinin eşleri, onların üç çocuğu ve kuzenleri de dahil olmak üzere ailesinden 25 kişiyi kaybeden genç Abdulhamid el-Yusuf ile bir araya geldiğini söyledi. Erdoğan’ın söz konusu görüşmede Yusuf ve Suriye halkıyla dayanışma içinde olduğunu söylediğini ve dolayısıyla şu an Türkiye'nin tutumunu değiştirip rejimle uzlaşma arayışına girmesine şaşırdığını belirtti.
Türk yetkililerin son zamanlarda Suriye rejimi ile yakınlaşma ve normalleşmeye ilişkin yaptığı açıklamalar, Türkiye, Suriye rejimi ve Rusya savunma bakanlarını geçen ayın 28'inde Moskova'da bir araya getiren üçlü toplantı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Suriye Devlet Başkanı’nı bir araya getirecek olası bir toplantıya zemin hazırlamak için önümüzdeki günlerde dışişleri bakanları düzeyinde toplantılara yönelik hazırlık yapılması muhalif bölgelerdeki Suriyeliler arasında geniş çaplı bir öfkeye yol açtı.



Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.


Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.


Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
TT

Sinvar'a yakınlığı bulunan ve serbest bırakılan bir mahkum, Gazze'deki Hamas içinde bir isyana öncülük ediyor ve bu durum bazı Hamas liderlerini öfkelendiriyor

Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)
Gazze'nin güneyindeki Refah'ta, Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üyeleri (Arşiv- Reuters)

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hareketi, iki yıl süren İsrail savaşı sırasında liderlerinin suikastlara kurban gitmesinin ardından bir dizi liderlik değişikliği yaşıyor. Bu durum, hareketin eski lideri olan ve Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle çıkan çatışmalarda beklenmedik bir şekilde öldürülen Yahya Sinvar'a yakın kişilerin daha fazla öne çıkmasına neden oldu.

Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas kaynaklarına göre, serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, siyasi büro üyesi ve savaş öncesinde hareketin medya departmanından sorumlu olan serbest bırakılan mahkum Ali el-Amudi, kendisi ve Sinvar'a yakın bir dizi kişinin Gazze Şeridi'ndeki hareketi yönetmekle görevlendirilmesinin ardından, Gazze Şeridi'ndeki siyasi bürosunun başına geçti. Bu kişilerin çoğu, Şeridin güneyindeki Han Yunus'ta yaşıyor.

Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)Hamas lideri Yahya Sinvar ve İsmail Haniye'in 2017'de Gazze'de çekilmiş fotoğrafı (Arşiv- Reuters)

2011 Gilad Şalit esir takasıyla serbest bırakılan eski bir mahkum olan el-Amudi, Gazze Şeridi yönetiminin merkez figürü haline geldi. İsrail hapishanelerinde kaldıkları süre boyunca ve serbest bırakıldıktan sonra Sinvar'a çok yakındı ve sık sık toplantılarına ve diğer etkinliklerine eşlik etti.

Bazı kaynaklar, Gazze Şeridi'nde siyasi büro için gerçek bir seçim yapılmadığını, bunun yerine sürecin atama, onaylama ve istişare yoluyla yürütüldüğünü söylüyor.

Bazı kaynaklar operasyonun “iç yönetmelikleri ihlal ederek” gerçekleştirildiğini söylerken, diğerleri amacın “iç eksiklikleri gidermek” olduğunu ve “seçilenlerin hepsinin Tevfik Ebu Naim, Salah Ebu Şarik ve diğerleri gibi Sinvar'a yakın kişiler olduğunu” açıkladı.

Kaynaklar, el-Amudi'nin şu anda Gazze'deki Hamas içinde “devrim” olarak nitelendirilebilecek bir harekete öncülük ettiğini söylüyor. Özellikle İsrail saldırılarında yaralanan ilçe idari organlarının başındaki bazı yerel liderleri görevden aldı ve yerlerine atamalar yaptı. Savaş sırasında sorumluluklarının bir kısmından vazgeçen diğer kişiler için de aynı şeyi yaptı. Suikasta uğrayan, başka nedenlerle görevden alınan veya farklı görevlere atanan eski liderlerin yerine geçecek kişileri aramaya devam ediyor.

Bazı kaynaklara göre, bu adımlar Gazze Şeridi içindeki yerel Hamas liderlerinin yanı sıra yurtdışındaki liderler arasında da öfkeye yol açtı. Şeridin dışındaki siyasi büro üyelerinden bazıları yerel liderlere, "Olanlar kabul edilemez ve iç hukuka aykırıdır; önümüzdeki günlerde hareketin liderinin seçilmesini beklemeliyiz ki, bir yıl sonra yapılacak genel seçimlere kadar bazı bölgelerin liderliğindeki boşlukların geçici olarak doldurulması konusunda bir anlaşmaya varılabilsin" şeklinde bilgi verdi.

İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)İzzeddin el-Haddad (Fotoğraf el-Kassam tarafından yayınlandı)

Kaynaklar, Gazze Şeridi'ndeki Hamas içinde siyasi düzeyde hüküm süren "kaosun" aksine, askeri kanadında istikrarlı bir durumun söz konusu olduğunu ve yeniden yapılanmanın sorunsuz ve sistematik bir şekilde devam ettiğini belirtiyor. İzzeddin Kassam Tugayları'nın yeni Genelkurmay Başkanı İzzeddin Haddad'ın savaş sırasında suikasta kurban giden veya öldürülenlerin yerine yeni atamalar yapmak üzere bir dizi toplantı düzenlediğini ve çeşitli kararlar aldığını ifade ediyorlar. Ayrıca, tüm taraflarla sürekli iletişim kurarak siyasi düzeydeki farklılıkların veya anlaşmazlıkların üstesinden gelmeye ve böylece her düzeyde istikrarı sağlamaya çalışıyor.

Kaynaklara göre Haddad, bazı bölgelerdeki tugay komutanları da dahil olmak üzere çeşitli liderlik pozisyonlarındaki boşlukları doldurmak için çalışırken, asıl komutanlarının suikast sonucu öldürülmesinin ardından bu tugayları yönetmek üzere atanmış diğer kişileri de görevde tutuyor.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu, İzzeddin Haddad'ın komuta ettiği Gazze Şehri Tugayı hariç, suikast sonucu öldürdü. Yerine Muhanned Receb atandı.

Savaş sırasında İsrail, Gazze Şeridi'ndeki (Kuzey, Merkez, Han Yunus ve Refah) tugay komutanlarının çoğunu suikastla öldürdü. Bunun istisnası, Muhannad Receb'ın yerine geçen İzzeddin el-Haddad'ın komutasındaki “Gazze Şehri Tugayı”ydı.

Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)Gazze'deki Hamas savaşçıları (Arşiv-Reuters)

Çeşitli kanatları ve kademeleriyle Hamas, İsrail'in çeşitli kaynaklarını hedef alması sonucu mali krizden muzdarip olmuş durumda. Bununla birlikte, savaş sırasında veya sonrasında, farklı oranlarda ve zamanlarda da olsa, maaş ve ödenekleri tamamen kesmedi.

Gerçekte Hamas, 7 Ekim 2023 saldırısının ardından, 1987'deki kuruluşundan bu yana eşi benzeri görülmemiş son derece karmaşık bir dönemle karşı karşıya. Hareketin gözlemcilerine göre, Gazze Şeridi'ne sınır komşusu İsrail tesislerine ve kasabalarına yönelik saldırılarla başlayan bu saldırı, İsrail'i uzun süreli bir savaşa sürükledi.

Yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, hareketin “askeri yenilginin, örgütsel tükenmişliğin, siyasi karmaşanın ve geleceği ile rolü hakkındaki varoluşsal kaygının iç içe geçtiği bir aşamaya girdiği” değerlendirmesinde bulunuyor.

İbrahim, İsrail savaşının, Hamas'ın siyasi büro üyelerinin ve Gazze Şeridi'ni yıllarca yöneten idari komitelerin başkanlarının çoğunu kaybetmesinin ardından, liderlik ve karar alma yapısını vurduğunu açıkladı. Bu durum, doldurulması kolay olmayan derin bir liderlik boşluğu yarattı ve hareket içinde geleceği ve bir sonraki aşama hakkında anlaşmazlıkları ortaya çıkardı: Bu bir yönetim aşaması mı, örgütsel hayatta kalma aşaması mı yoksa sadece uzun süreli bir krizi yönetme aşaması mı olacak?

Hamas'tan birkaç kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: "İşlerin iyi ve sorunsuz gittiğini söylemek mümkün değil. Birçok zorluk var ve yaşananlar, hiçbir şey bırakmayan ve hareketin liderlerinin çoğunun suikastına neden olan yıkıcı bir savaşın ışığında normal. Geniş bir liderliğe ve Filistin içinde ve dışında geniş bir halk tabanına sahip bir hareket için liderlik boşluğu normaldir ve bir yıl sonra kapsamlı seçimler yapılana kadar mevcut farklılıklar da normaldir."