Tunus Cumhurbaşkanı’nın destekçileri ile Ulusal Kurtuluş Cephesi taraftarları arasında çatışma çıktı

2 Ocak'taki grev nedeniyle boş tren istasyonu (AFP)
2 Ocak'taki grev nedeniyle boş tren istasyonu (AFP)
TT

Tunus Cumhurbaşkanı’nın destekçileri ile Ulusal Kurtuluş Cephesi taraftarları arasında çatışma çıktı

2 Ocak'taki grev nedeniyle boş tren istasyonu (AFP)
2 Ocak'taki grev nedeniyle boş tren istasyonu (AFP)

Nahda Hareketi’nin desteklediği muhalefetteki Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin Cumhurbaşkanı Kays Said'in evinin bulunduğu Mnihla kasabasında düzenlediği protestolar sırasında Ulusal Kurtuluş Cephesi destekçileri ile Cumhurbaşkanı Said’in destekçileri arasında çatışma yaşandı.
Görgü tanıkları, iki taraf arasındaki çatışmanın güvenlik güçleri bölgeye gelmeden önce şiddetlendiğini belirtti. Ulusal Kurtuluş Cephesi destekçileri, Cumhurbaşkanı Said'in görevi bırakması için sloganlar atarken, aynı zamanda fiyatlardaki artışı, ekonomik ve toplumsal krizin şiddetlenmesini kınayarak erken cumhurbaşkanlığı seçimlerine gidilmesi çağrısında bulundu.
Ulusal Kurtuluş Cephesi lideri Necip eş-Şabi, Mnihla’da yapılması planlanan mitingi engellemeye çalışan, düzenlenmesi için yasal iznin alındığı protestoyu aksatmaya çalışan herkes hakkında dava açılacağını vurguladı.
Nahda Hareketi liderliğindeki bir grup siyasi partiden ve bir grup sol partiden oluşan Ulusal Kurtuluş Cephesi, bazı şehirlerde düzenlenen protestolara öncülük ediyor. Bu protestolarda anayasal kurumlara dönüş ve 2014 anayasasının içeriğine bağlılık çağrısında bulunuluyor. Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin demokrasiye geri dönülmesi talebiyle 14 Ocak'ta başkentin merkezindeki Burgiba Caddesi'nde gösteri düzenlemesi bekleniyor.
Cephe liderleri, Tunus'un yaşadığı ekonomik ve toplumsal sıkıntılardan Nahda Hareketi liderliğindeki bir önceki iktidarı sorumlu tutan ‘25 Temmuz 2021 gidişatı’ taraftarları tarafından bazen baskıya uğruyor.
Başsavcılık, Ulusal Birlik Görevlileri’nin mali yargı kutbuna kara para aklama suçlarına karışmak ve takas yasalarını ihlal etmekle suçlanmalarının ardından 10 siyasi parti lideri ve tanınmış iş adamını alıkoyma ve karmaşık mali suçların araştırılması izin verdi. Bu kişiler kara para aklama suçlarına karışmak ve borsa hukukunu ihlal etmekle suçlanmıştı. Bu kişiler arasında bir siyasi partinin mevcut ve eski liderleri ve iş adamları, büyük bir gayrimenkul yatırımcısı ve döviz ticareti alanında faaliyet gösteren kişiler de bulunuyor. Yurtdışından şüpheli para akışları ve sahte yollarla büyük fon transferlerinin yapıldığı ifşa edilmişti. Bugün, yurtdışında kalan diğer sanıkların yanı sıra aralarında siyasi liderler ve hayır kurumlarından yetkililerin de bulunduğu altı tutuklunun daha dinlenmesi bekleniyor.
Daimi Askeri Mahkeme Ceza Dairesi, feshedilen Tunus parlamentosunun bir üyesi olan Raşid el-Hayari aleyhindeki suçlamaları 17 Ocak'ta görmeye karar verdi. Hayari, sosyal medyada paylaştığı görüntülerde, Said’in 2019’da düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasının sponsorluğuna dair şüphelerden bahsetmiş, seçimleri kazanmasına yardımcı olmak için yabancı tarafların müdahale ettiğini öne sürmüştü.
Askeri yargı, Hayari’yi ordudaki askeri düzen ruhunu, üstlere itaati veya saygıyı zayıflatacak adımlar atmak, Genel Komutanlığın eylemlerini veya ordunun eylemlerinden sorumlu olanları itibarlarını zedeleyecek şekilde eleştirmekle suçluyor. Hayari aynı zamanda milli savunmaya zarar vermek maksadıyla ordunun veya milletin rahatını kaçırmaya yönelik eyleme ve devletin iç güvenliğine yönelik komploya kasten iştirak etmek, halkın çatışmasına neden olmak, Tunus’a askeri açıdan zarar vermek amacıyla yabancı bir ülkenin ajanları ile temas kurmak ile suçlanıyor.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.