Husiler Sana’nın demografik yapısını değiştiriyor

Bir iş adamı suikasta uğradı... Bir aşiret verilecek yanıtı tartıştı

Sana’nın batısındaki Beni Matar’da Husiler tarafından ele geçirilen bir arazi alanı (Twitter)
Sana’nın batısındaki Beni Matar’da Husiler tarafından ele geçirilen bir arazi alanı (Twitter)
TT

Husiler Sana’nın demografik yapısını değiştiriyor

Sana’nın batısındaki Beni Matar’da Husiler tarafından ele geçirilen bir arazi alanı (Twitter)
Sana’nın batısındaki Beni Matar’da Husiler tarafından ele geçirilen bir arazi alanı (Twitter)

İran destekli darbeci Husiler, Yemen’in başkenti Sana’nın demografik yapısını değiştirmek için çalışmaya devam ederken, kimliği belirsiz silahlı kişiler şehrin güneyindeki evinin önünde bir iş adamını öldürdü. Saldırganlar, işadamının cesedini alıp bir caminin yanına bıraktı.
Bu olay, Dhamar aşiretlerini durumu ele almak ve aşiretin ileri gelenlerine veya iş adamlarına yönelik suikastların artması çerçevesinde gerçekleşen olaya tepki vermek üzere bir araya gelmesine yol açtı.
Yemen’in başkentinde suikast olaylarının artmasıyla birlikte, aşiret kaynakları, milis liderlerinin haraç toplamakla, servet oluşturma ve gayrimenkullere el koymakla meşgul olması sebebiyle, aşiret lideri ve iş adamı Nasır el-Kamim’in öldürülmesinin ardından benzer olaylara tanık olunurken, katillerin herhangi bir tepki veya ceza korkusu olmaksızın güvenle hareket ettiğini belirtti.
Şarku’l Avsat’a konuşan Sana’daki yerel kaynaklara göre, güvenlik krizi, Husi milis liderlerinin devlete veya vakıflara ait olduğu bahanesiyle, şehirdeki büyük arazi ve topraklar ile ticari kurumları ele geçirmenin yanı sıra şehrin demografik yapısını değiştirmek için çalışmalarının devam ettiği bir zamanda yaşanıyor.
Kaynaklar, milislerin işgal altındaki başkentte, milis lideriyle aynı soydan gelen ve gelecekte başkentteki sosyal yapıyı etkileyebilecek zenginlerden oluşan bir sınıf yaratmak amacıyla, bazı aileleri kendilerini ortak olarak liderler tarafından toplanan fonların yönetimine dahil ettiğini söylüyor.
Kaynakların Şarku’l Avsat’a söylediğine göre, milisler Taiz, İbb ve Marib’teki şubelerinden Sana’ya liderler getirdi. Sana’nın güneyindeki Bayt Baws mahallesinde ve Hamel bölgesinde, bu liderler için lüks binalar satın aldı. Aynı şekilde başka liderleri de, hava savunma, Özel Kuvvetlere ve Cumhuriyet Muhafızları kamplarına kadar uzanan bir sıradağın eteğinde yer alan şehrin güneyindeki Beyt Zabtan bölgesine, Hadda köyüne, Sana köyüne ve Hamel köyüne yerleştirdi.
Sana’daki yerel kaynaklar, Husilerin Toprak Askeri Komitesi Başkanı Ebu Haydar Cahhaf’ın konut topluluklarına ait veya onlarca yıldır sakinlerin mülkiyetine ait binlerce araziye el koyduğunu belirtti. Kaynaklar ayrıca, Cahhaf’ın devlet malı olduğu bahanesiyle, kent ve çevresindeki bölgelere ve yaylalara el koyduğunu açıkladı. Cahhaf’ın son adımı kapsamında, Sana’nın batısındaki Beni Matar’da yüzlerce kişinin yaşadığı geniş arazilere el koyduğunu, bölgeye 30 askeri araçtan oluşan bir grup gönderdiğini ve 2 bin 200 libnelik (Bir libne 44 metrekareye eşit yerel bir ölçü birimidir) tarım alanını ele geçirdiğini belirtti.
Beni Matar’da yaşayan iki kişiye göre, milisler tarafından gönderilen güçler mahalle sakinlerinin evlerini kuşattı, protestocuları tutuklayarak onları bilinmeyen yerlere götürdü.
Mahalle sakinleri milisleri yolsuzluk ve yalanlara batmış bir yönetim olarak tanımladı. Sakinler, Kamim’in suikastı ile eş zamanlı olarak, Husi lideri Abdülvehhab el-Muhbeşi’nin şehrin batısında el-Nahda mahallesinde silah bakımı merkezinin yakınında bulunan bir çiftliği ele geçirmek için büyük kuvvetler gönderdiğini belirtti. Söz konu çiftlik, 400 libnelik alanda yüzlerce ağacı içeriyordu ve 40 yılı aşkın bir süredir aynı kişinin mülkiyetinde bulunuyordu.
Kaynaklara göre, doğrudan Abdülmelik el-Husi’nin Ofisi’ne bağlı olan ölüm tugaylarına ait 25 askeri araç, Husilere mensup bir aileye ait olduğu gerekçesi ile siyasi büro üyelerinden biri olan Abdülvehhab el-Muhbeşi’nin gözetiminde çiftliğe el koyma görevini üstlendi.
Ancak siyasi kaynaklar Şarku’l Avsat’a, milislerin bu bölgelerin korunması için gerekli güvenlik önlemlerinin uygulama gerekçesi altında, şehir içinde ve çevresinde birden fazla alanda yaptıkları gibi askeri nedenlerle çiftliğe el koyduğunu, ancak el koymanın ardından onlarca yıldır Sünni çoğunluğun yaşadığı şehrin demografik yapısını değiştirmek amacıyla bu bölgeleri, Sana’ya yerleşmek üzere Saada ve Hacca’dan nakledilen Husi soyundan veya güvenilir müritlere ait unsurlara verdiğini anlattı.
Kaynaklara göre milisler, İran tarafından sağlanan kaçak insansız hava araçlarının ve balistik füzelerin kurulumu ve modifiyesi için en önemli yer olduğuna inanılan silah bakım kampının yakınında el konulan bu çiftliğin Husi soyundan bir aileye ait olduğunu iddia etti.
Yargı kaynakları, bu iddia doğru olsa bile, milislerin kesin bir yargı kararı olmaksızın bu kadar güçlü bir şekilde müdahalede bulunma ve meyve ağaçlarını kökünden sökme hakkının olmadığını belirtti.
Kaynaklar, Cahhaf’ın komitesinin bu adımlarını, meşru hükümete karşı darbeden sonra kurulan askeri alanlar ve silah depolarının yakınında bulundukları bahanesiyle Beni Matar ve Hamedan bölgelerindeki geniş arazilere el koymak üzere attığını, daha sonra bu bölgelere başkent dışından müritlerini nakletmeye karar verdiklerini belirtti. Kaynaklar ayrıca, füze kamplarına yakın Fag Attan bölgesi içinde aynı durumun geçerli olduğunu, zira bölgenin arkeolojik alanlardan biri olmasına rağmen arazilerine el konularak grubun yandaşlarına verildiğini anlattı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.