Ürdün, yeni bir idari başkente hazırlanıyorhttps://turkish.aawsat.com/home/article/4100441/%C3%BCrd%C3%BCn-yeni-bir-idari-ba%C5%9Fkente-haz%C4%B1rlan%C4%B1yor
Yeni Ürdün başkentinin yerleşim planı (Ürdün hükümeti web sitesi)
Tarık Dilvani
Ürdün'de yeni bir şehrin kurulacağının resmi duyurusu, ülkenin içinden geçtiği zorlu ekonomik koşullar nedeniyle Ürdünlüler tarafından eleştirilerle karşılandı.
Hükümetin, çoğu bakanlığın ve resmi dairenin taşınması gereken yeni şehre yönelik tanıtım kampanyası, Ürdünlüleri bunun nüfus artışına karşı koymak ve daha iyi bir yaşam kalitesi sağlamak için stratejik bir proje olacağı konusunda ikna etmeyi başaramadı.
Başkente sadece 40 kilometre, Kraliçe Aliye Uluslararası Havalimanı'na 27 kilometre uzaklıkta ve Ürdün'ü Suudi Arabistan ve Irak'a bağlayan iki uluslararası hat arasında yer alan yeni şehrin özellikleri konuşulurken, Ürdünlüler, ülke şehirlerinin ve altyapılarının geliştirilmesi ve fakir güney illerinin yeniden canlandırılması için çağrıda bulundu.
Ulusötesi bir proje
Yeni Şehir veya İdari Başkent projesi, geçen yüzyılın sonlarından beri konuşulan bir hükümetler arası proje.
Ancak, Ürdün'e art arda gelen Suriyeli ve Iraklı mülteci dalgasının ardından, nüfus patlaması ve insan yoğunluğunun görülmemiş boyutlara ulaşmasıyla birlikte projenin uygulanmasında ciddi bir aciliyet olduğu görülüyor.
Başkent Amman, yoğun nüfustan dolayı kenar mahallelere doğru genişlemek zorunda kaldı.
İdari başkent kurma fikri beş yıl önce ortaya atıldı, ancak itibar görmedi ve çekmecelerde kilitli kaldı.
Bugün, Ürdün devletinin kuruluşundan 100 yıl sonra, yeni başkent fikri artık bir seçenek değil, bir zorunluluk olarak ortaya çıktı.
İletişim Bakanlığı Genel Sekreteri Zeyd en-Navayise'ye göre, Krallığın nüfusu 11 milyonu aştı ve bu nüfusun yaklaşık yarısı başkentte yaşıyor.
"Yeni şehir neden Petra, Şavbek ve Akabe yolu arasındaki bölgede kurulmuyor?"
Eleştiriler halkla sınırlı kalmayıp resmi rakamlara kadar genişledi. Eleştirenlerin en önde gelenleri arasında Suriyeli mülteciler için Zaatari kampını bir su havzasında kuran eski Medya Bakanı Tahir el-Advan olduğu belirtildi.
Advan, yeni projeyle ilgili endişelerini şu sözlerle dile getirdi:
"Yeni şehirde yaşaması beklenen yaklaşık bir milyon kişiye nasıl su sağlanacağını merak ediyorum. Ayrıca yeni şehir neden Petra, Şavbek ve Akabe yolu arasındaki bölgede kurulmuyor? Orada tuzdan arındırılmış su kaynakları mevcut, üstelik bu sayede güneydeki şehirler canlandırılabilir, geliştirilebilir ve yatırım yapılabilir."
Siyasi Aktivist Muhammed ez-Zevahira, Krallığın güneyindeki geniş alanlara sahip, enerji ve su kaynaklarına en yakın olan şehirlerin dahi sıkıntı çektiği bir dönemde, yeni bir şehre acil ihtiyaç olduğuna inanmadığını ifade etti.
Ayrıca, şehir planlama uzmanı Murad el-Kelalide yeni başkentle ilgili şu değerlendirmede bulundu:
"Yeni şehrin konumunun önemi, kırsal bölgeyi kentsel alana dönüştürecek olmasındadır. Yeni alan, dağlık Amman şehrinin aksine düz ve bu, altyapının uygulama kolaylığı açısından olumlu bir durumdur."
Akıllı şehir
Ürdün Hükümeti İletişim Bakanı Faysal eş-Şebul, projeyle ilgili şu bilgileri verdi:
"Kentin ilk etabında yaklaşık 157 bin kişi olacak, 2050 yılına kadar yaklaşık 90 bin kişiye istihdam sağlanmasıyla birlikte bir milyon kişiye ulaşacak. Ürdün’ün temel kurumları dışında, hükümet kurumlarının çoğu, başkent Amman ve Zerka şehri gibi büyük şehirler üzerindeki nüfus baskısını azaltması beklenen bu yeni şehre taşınacak. Kentin ilk etabının alanı yaklaşık 25 kilometrekare iken kentin toplam alanı 270 kilometrekare olacak. Eleştirmenlerin kamu parasının israf edileceğini iddia etmesinin aksine yeni şehir, ekonomik büyümeyi canlandırmaya katkıda bulunacak ve aynı zamanda başkentin üzerindeki baskıyı hafifletmek için akıllı, modern ve esnek bir Ürdün şehri için ilk model olacak."
2025'te başlayıp 2033'te bitmesi planlanan, maliyeti 12 milyar doları aşan ve tamamı devlet arazisi üzerine inşa edilecek olan yeni şehir projesinin bu yıl ayrıntılı planları hazırlanacak.
"Gazze Gücü" bugün Güvenlik Konseyi sınavıyla karşı karşıyahttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5209580-gazze-g%C3%BCc%C3%BC-bug%C3%BCn-g%C3%BCvenlik-konseyi-s%C4%B1nav%C4%B1yla-kar%C5%9F%C4%B1-kar%C5%9F%C4%B1ya
Yağışlı hava koşullarıyla karşı karşıya kalan Gazze Şeridi'nin merkezindeki yerinden edilmiş Filistinlilerin kullandığı çadırlar (Reuters)
Washington: Ali Barada &Tel Aviv: Nezir Mecali:Şarku'l Avsat
TT
Washington: Ali Barada &Tel Aviv: Nezir Mecali:Şarku'l Avsat
TT
"Gazze Gücü" bugün Güvenlik Konseyi sınavıyla karşı karşıya
Yağışlı hava koşullarıyla karşı karşıya kalan Gazze Şeridi'nin merkezindeki yerinden edilmiş Filistinlilerin kullandığı çadırlar (Reuters)
Güvenlik Konseyi, bugün ABD tarafından sunulan ve uluslararası, İslami ve Arap desteğiyle, Başkan Donald Trump'ın Gazze yol haritasını kabul eden bir karar taslağı üzerinde oylama yapıyor. Bu taslağın temel hükümlerinden biri uluslararası bir istikrar gücü kurulması.
Rusya'nın veto ihtimali, BM'nin "Gazze gücü" oluşturulması için öneriler sunması ve Trump liderliğindeki "Barış Konseyi"ne hiçbir atıfta bulunmaması çağrısında bulunan karşı bir karar tasarısının BM'ye iletilmesinin ardından ortaya çıktı.
ABD diplomasisi, olası bir Rus vetosuna karşı, haftalardır üzerinde çalışılan taslak kararı desteklemek için çeşitli alanlarda aktif rol aldı. ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği de bir açıklama yaparak, "Gazze'deki Filistinliler için artık nifak tohumları ekme girişimlerinin tamamen önlenebilecek korkunç ve somut sonuçları olduğunu" belirtti.
Şarku'l Avsat'ın aldığı bilgiye göre Amerikan taslak kararında, "Filistin Yönetimi reform programı sadakatle uygulandıktan sonra (...) sonunda kendi kaderini tayin etme ve bir Filistin devleti kurma yolunda güvenilir bir yol için koşullar yaratılabilir" ifadesi yer alıyor. Ancak bu madde, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun "iki devletli çözümü reddetme konusunda fikrini değiştirmediğini" söylediği İsrail hükümetini kızdırdı. Ayrıca, Netanyahu'nun bazı yakın arkadaşları, taslak kararda değişiklik yapmak ve "Filistin devleti" ifadesini kaldırmak için son dakikaya kadar çalışacağını ilan etti.
Güney Lübnan'da İsrail hava saldırısında bir okul müdürü öldürüldühttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5209578-g%C3%BCney-l%C3%BCbnanda-i%CC%87srail-hava-sald%C4%B1r%C4%B1s%C4%B1nda-bir-okul-m%C3%BCd%C3%BCr%C3%BC-%C3%B6ld%C3%BCr%C3%BCld%C3%BC
Güney Lübnan'da İsrail hava saldırısında bir okul müdürü öldürüldü
Güney Lübnan'da İsrail insansız hava aracının hedef aldığı bir aracın enkazı (EPA)
Resmi Ulusal Haber Ajansı'na göre, dün akşam Güney Lübnan'a düzenlenen İsrail hava saldırısında bir okul müdürü öldürüldü.
İsrail ile Hizbullah arasında bir yıllık savaşı sona erdiren ateşkese rağmen İsrail, özellikle Güney Lübnan'da, Hizbullah'ın askeri kapasitesini yeniden inşa etme girişimlerini hedef aldığını söylediği hava saldırıları düzenlemeye devam ediyor. İsrail ayrıca, Lübnan'ın geri çekilmesini talep ettiği beş sınır noktasında askeri varlığını sürdürüyor.
Ulusal Haber Ajansı, Mansuri kasabasına "düşman insansız hava aracı” (İHA) tarafından düzenlenen saldırının "okul müdürü Muhammed Şuveyh'in şehit düşmesiyle sonuçlandığını" bildirdi. Daha önce hedef alınan yerden "alevler yükseldiğini" bildirmişti.
Sağlık Bakanlığı ise bir aracı hedef alan saldırıda bir kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Lübnan, İsrail'i saldırılar düzenleyerek ve topraklarında asker bulundurarak ateşkes anlaşmasını ihlal etmekle suçluyor.
İsrail ordusu, geçen hafta kasım ayının başından bu yana, faaliyetlerinin İsrail için tehdit oluşturduğunu belirttiği 15 Hizbullah mensubunu öldürdüğünü duyurdu. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre İsrail, son haftalarda Lübnan'a yönelik hava saldırılarını yoğunlaştırdı.
İsrail ordusu 6 Kasım'da, Hizbullah'ın altyapısını ve silah depolarını hedef alan bir dizi hava saldırısı düzenledi ve bu aylardır gerçekleştirilen en yoğun saldırı oldu.
Daha geniş çaplı bir tırmanış endişeleri arasında, Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn yakın zamanda İsrail ile hava saldırılarını durdurması için müzakere etmeye istekli olduğunu ifade etti, ancak bu teklife yanıt verilmedi. ABD'nin baskısı altında hükümet ağustos ayında Hizbullah'ı silahsızlandırma kararı aldı. Ordu, beş aşamalı bir silahsızlanma planı hazırladı, ancak parti bu kararı "günah" olarak nitelendirerek reddetti.
Şara'nın Beyaz Saray ziyaretinin ardından Suriye ve ABD ilişkilerindeki köklü değişimhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5209529-%C5%9Faran%C4%B1n-beyaz-saray-ziyaretinin-ard%C4%B1ndan-suriye-ve-abd-ili%C5%9Fkilerindeki-k%C3%B6kl%C3%BC
Şara'nın Beyaz Saray ziyaretinin ardından Suriye ve ABD ilişkilerindeki köklü değişim
ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara, Washington'daki Beyaz Saray'da, 10 Kasım 2025 (AFP)
Charles Lister
Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, bu hafta tarihe geçerek ABD'nin başkenti Washington D.C.'ye ayak basan ve ABD Başkanı ile görüşmek üzere Beyaz Saray'da resmi olarak kabul edilen ilk Suriye lideri oldu. Hadisenin önemini artıran bir diğer unsur, ziyaretin Suriye'deki geçiş döneminin başlamasından bir yıldan kısa bir süre sonra gerçekleşmesi ve konuğun bir zamanlar el-Kaide liderlerinden biri olmasıydı.
İki günlük ziyareti sırasında Cumhurbaşkanı Şara, Amerikalı mevkidaşı Donald Trump, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Dan Keane, Senato ve Temsilciler Meclisi'nden çok sayıda liderin yanı sıra otuzdan fazla Amerikan şirketinin CEO'su ve üst düzey yöneticisiyle bir araya geldi.
Aralık 2024'te Şam'a girdiklerinden beri, Cumhurbaşkanı Şara ve Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani dış politikada kayda değer başarılar elde ettiler. Suriye'deki tarihi değişim, savaş sonrası ulusların tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir diplomatik açılım dalgasıyla, onlara sadece 11 ayda seksenden fazla ülke ve çok taraflı kuruluştan resmi heyetleri ağırlama fırsatı sundu. Yine de Başkan Trump'ın Mayıs 2025'te Cumhurbaşkanı Şara'yı ağırlama kararının en önemli başarı olduğu konusunda neredeyse herkes hemfikirdir.
İki liderin Mayıs ayında Suudi Arabistan'da gerçekleştirdiği tarihi görüşmeden bu yana, Suriye-ABD ilişkileri hızlı bir gelişime sahne oldu. Trump yönetiminin mayıs ayı sonlarında bazı yaptırımları kaldırıp bazılarını dondurmaya başlamasıyla birlikte, Suriye'de yatırıma yönelik Amerikan ilgisi de eşi benzeri görülmemiş seviyelere ulaştı. Petrol ve gaz sektöründen teknoloji, inşaat, lojistik, ulaştırma ve finansa kadar çeşitli alanlardan Amerikan heyetleri, Devlet Başkanı Şara ve hükümet üyeleriyle görüşmek üzere Şam'a akın etti. Amerikan Ticaret Odası ve yeni kurulan ABD-Suriye İş Konseyi, bu toplantıların ve ciddi temasların kolaylaştırılmasında önemli bir rol oynadı.
Başkan Trump'ın Cumhurbaşkanı Şara'yı Mayıs 2025'te ağırlama kararının en önemli başarı olduğu konusunda neredeyse herkes hemfikirdir
Chevron, ConocoPhillips, Suriye Enerji Bakanlığı ile ileri düzey görüşmelerde bulunurken, Mastercard Suriye pazarına geri döndü ve Visa da aynısını yapmaya hazırlanıyor. Google ve Meta, dezenformasyonla mücadele etmek için Enformasyon Bakanlığı ile iş birliği yapmaya başladı; bu hamle, iki taraf arasındaki ilişkinin niteliğinde önemli bir değişimi yansıtıyor.
Aynı doğrultuda, Suriye Ekonomi Bakanı Nidal el-Şaar, hükümetinin Amerikan modelinden ilham alan bir finansal sistem vizyonunu sundu. Bu arada, Merkez Bankası Başkanı Abdulkadir Hasriyye ve Maliye Bakanı Muhammed Berniyye, 2025 yılı boyunca resmi görüşmelerde bulunmak üzere birkaç kez Washington ve New York'u ziyaret etti. Bu değişim, yakın zamana kadar dünyadan kopuk ve sosyalist bir ekonomik modele bağlı kalan bir ülke için şüphesiz oldukça önemli.
Şara, ABD'nin başkenti Washington’da Trump ile yaptığı görüşmenin ardından Beyaz Saray önünde destekçilerini selamlıyor, 10 Kasım 2025 (Reuters)
Ancak Sezar Yasası kapsamında uygulanan yaptırımlar, bu açılımın gerçek bir stratejik değişime dönüşmesinin önünde büyük bir engel olmaya devam ediyor. Cumhurbaşkanı Şara bu konuyu doğrudan Başkan Trump ile Oval Ofis'te görüştü ve yasanın bu yıl yürürlükten kaldırılacağına dair bir söz aldı. ABD Başkanı, uzlaşı ortamını desteklemek için Suriye'ye uygulanan gümrük tarifelerinin yüzde 41'den yüzde 10'a düşürüleceğini duyurdu.
Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre ekonomik alanın ötesinde, Suriye-Amerikan ilişkileri askeri ve istihbarat alanlarında da derin bir gelişme kaydetti. ABD güçleri ile yeni Suriyeli mevkidaşları arasındaki ilk doğrudan temas, Beşşar Esed'in devrilmesinden sadece beş gün sonra, 13 Aralık'ta gerçekleşti. Bu tarihte yakın zamana kadar Heyet Tahrir eş-Şam'ın güvenlik teşkilatının bir üyesi olan Muhammed Kantari, Suriye cezaevlerinden birinde tutuklu bulunan bir Amerikan vatandaşını kendilerine teslim etti. O zamandan itibaren Kantari, Dışişleri Bakanlığı'nda önemli bir rol üstlendi ve ABD ordusu ile istihbarat teşkilatıyla kilit bir irtibat görevlisi olarak görev yaptı.
Sezar Yasası kapsamında uygulanan yaptırımlar, bu açılımın gerçek bir stratejik değişime dönüşmesinin önündeki en büyük engel olmaya devam ediyor
Bir hafta sonra, DEAŞ'la Mücadele Uluslararası Koalisyonu Komutanı Tümgeneral Kevin Leahy, Şam'ı ziyaret eden ve Cumhurbaşkanı Şara ile görüşen ilk diplomatik heyete katıldı. O zamandan beri, iki ülke arasındaki güvenlik ve istihbarat ilişkileri güçlendi ve operasyonel olarak daha etkili hale geldi. Bu ilişki, Şam'dan Enes Hattab başkanlığındaki İçişleri Bakanlığı ve Hüseyin Selame başkanlığındaki Genel İstihbarat Müdürlüğü aracılığıyla yönetiliyor. Her iki yetkili de “Amerikalı dostlarıyla” aralarındaki iş birliğinden coşkuyla bahsediyor. Ortak koordinasyonu “niteliksel bir değişim” olarak tanımlayan Amerikalı mevkidaşları da aynı görüşte.
Ortak operasyonların tohumları, mayıs ayında Washington'un Şam'a, Suriye'nin doğusundaki el-Bukemal kenti yakınlarında nüfuzlu bir aşiret lideri tarafından işletilen, İran silahlarının bulunduğu geniş bir tünel ve depo ağı hakkında istihbarat sağlamasıyla atıldı. Günler sonra, Suriye İçişleri Bakanlığı’na bağlı güçler hızlı bir operasyon düzenleyerek tüm bölgeyi ele geçirdi, silahlara el koydu ve tüm İranlı personeli zayiat vermeden tutukladı.
Trump, Beyaz Saray'da, ABD Başkan Yardımcısı J.D.Vance ve ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın katılımıyla, Şara ve Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani'yi kabul etti, 10 Kasım 2025 (AFP)
ABD'li bir yetkili, operasyonu benzeri görülmemiş bir güvenlik iş birliğinin kapısını açan “dikkat çekici” bir hamle olarak nitelendirdi. Gerçekten de o zamandan beri istihbarat paylaşımı derinleşti, ABD özel kuvvetlerinin bazı unsurları Şam'a konuşlandırıldı ve Suriye birlikleri, İran mirasıyla bağlantılı hedeflere karşı dört ortak operasyon ile DEAŞ’a karşı altı operasyona katıldı. Bu operasyonlardan biri, Suriye topraklarında bulunan en üst düzey DEAŞ liderinin ölümüyle sonuçlandı.
Resmi yalanlamalara rağmen, Şam bölgesinde sahadaki operasyonları koordine etmek amacıyla kalıcı bir ABD operasyon merkezi için uygun bir yer belirlemek üzere ortak çalışmalar devam ediyor.
İki ülke arasındaki güvenlik ve istihbarat ilişkisi güçlendi ve operasyonel olarak daha etkili hale geldi
Güvenlik ilişkilerindeki ilerlemeyi daha da sağlamlaştırmak için Suriye, DEAŞ'la Mücadele Uluslararası Koalisyonu’na resmen katıldı. Geçiş hükümeti için bu kararı almak kolay değildi çünkü hem iç hem de dış meydan okumalarla karşı karşıya bulunuyor. Halk arasında, Suriyelilerin büyük bir kesimi ABD'ye hâlâ şüpheyle bakarken, resmi askeri yapıya henüz entegre olmamış bazı küçük cihatçı örgütler bu yakınlaşmaya karşı son derece hassaslar.
Suriye güvenlik ve istihbarat çevrelerinde, bu katılımın kısa vadeli güvenlik sorunlarına yol açabileceğine dair yaygın bir kanaat var. Ancak, bu aynı zamanda en sorunlu unsurlarla yüzleşerek ve güvenlik ortamını yeniden düzenleyerek “iç temizlik” yapmak için altın bir fırsat olarak da görülüyor.
Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara ve Suriye Dışişleri Bakanı Esad Şeybani, Washington'da yapacakları görüşme öncesinde IMF Başkanı Kristalina Georgieva ile birlikte yürüyor, 9 Kasım 2025 (AFP)
Esed'in devrilmesinden bu yana Suriye-Amerikan ilişkilerinin köklü bir dönüşüm aşamasına girdiğine şüphe yok. Cumhurbaşkanı Şara'nın tartışmalı geçmişine rağmen, yeni Suriye'nin sunduğu stratejik istikrar, açılım ve uluslararası entegrasyon fırsatları iletişimi hızlandırdı, güven inşa etti ve gelişmekte olan bir ittifakın temelini attı.
Bununla birlikte, Suriye halen sallantılı bir zeminde ve siyasi geçişini sağlamlaştırmaya, kontrol ve temsil alanını genişletmeye devam edecekse, ekonomisini canlandırması gerekiyor. Buna birçok faktör katkıda bulunabilir, ancak şüphesiz en önemlisi, ABD Kongresi'nin Sezar Yasası'nı yürürlükten kaldırmasıdır. Bu yasa yürürlükte kalırsa, Suriye'nin geleceği ve dünyaya yönelik yeni açılımının temsil ettiği tarihi fırsat, sürekli ve eşiğinden ayrılmayan bir tehdit altında olmayı sürdürecektir.
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
