BM’ye üye yaklaşık 40 ülke, İsrail’i Filistinlilere yönelik ‘cezalandırıcı’ yaptırımları kaldırmaya çağırdı

BM Genel Kurulu, Uluslararası Adalet Divanı’ndan İsrail işgalinin meşruiyeti konusunda görüş bildirmesini isteyen bir kararı kabul etti (Reuters)
BM Genel Kurulu, Uluslararası Adalet Divanı’ndan İsrail işgalinin meşruiyeti konusunda görüş bildirmesini isteyen bir kararı kabul etti (Reuters)
TT

BM’ye üye yaklaşık 40 ülke, İsrail’i Filistinlilere yönelik ‘cezalandırıcı’ yaptırımları kaldırmaya çağırdı

BM Genel Kurulu, Uluslararası Adalet Divanı’ndan İsrail işgalinin meşruiyeti konusunda görüş bildirmesini isteyen bir kararı kabul etti (Reuters)
BM Genel Kurulu, Uluslararası Adalet Divanı’ndan İsrail işgalinin meşruiyeti konusunda görüş bildirmesini isteyen bir kararı kabul etti (Reuters)

Birleşmiş Milletler’e (BM) üye yaklaşık 40 ülke, İsrail’i, BM üst mahkemesinin İsrail işgali hakkında bir istişari görüş yayınlaması için zorlaması nedeniyle bu ayın başlarında Filistin Yönetimi’ne uyguladığı yaptırımları kaldırmaya çağırdı.
AFP’nin haberine göre, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 30 Aralık’ta Uluslararası Adalet Divanı’ndan İsrail’in Batı Şeria ve Doğu Kudüs’e yönelik işgali konusunda görüş bildirmesini isteyen bir kararı kabul etti.
İsrail ise buna misilleme olarak, 6 Ocak’ta ‘bu karar için bastırmanın bedelini ödemesini sağlayacak’ mali önlemler de dahil olmak üzere Filistin Yönetimi’ne karşı bir dizi yaptırım duyurdu.
Dün yapılan ortak açıklamaya göre, BM’ye üye 40 ülke, Uluslararası Adalet Divanı ve uluslararası hukuka sarsılmaz desteklerini teyit ederek, İsrail hükümetinin Filistin halkına, liderliğine ve sivil topluma karşı cezai tedbirler uygulama kararıyla ilgili derin endişelerini belirtti.
Açıklamada, “Kararla ilgili her ülkenin tutumu ne olursa olsun, Uluslararası Adalet Divanı’nın istişari görüş talebine ve daha geniş anlamda Genel Kurul kararına cevaben cezai tedbirleri reddediyor ve bunların derhal geri alınması çağrısında bulunuyoruz” ifadeleri de kullanıldı.
Açıklama Cezayir, Arjantin, Belçika, İrlanda, Pakistan, Güney Afrika gibi karar lehinde oy kullanan ülkeler tarafından imzalandı.
Ancak aynı zamanda çekimser kalanlar Japonya, Fransa ve Güney Kore ve aleyhte oy kullanan Almanya ve Estonya gibi ülkeler de imzaladı.
Filistin’in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Riyad Mansur yaptığı açıklamada, “Bu, ülkelerin nasıl oy kullandığına bakılmaksızın, bu cezai önlemleri reddetme konusunda birleştiğini göstermesi açısından önemlidir” dedi.
Ortak açıklamayla ilgili bir soruya yanıt olarak, BM Sözcüsü Stephen Dujarric,
“Genel Sekreter Antonio Guterres, İsrail’in Filistin Yönetimi’ne karşı son önlemleri konusundaki derin endişesini yineledi ve Uluslararası Adalet Divanı ile ilgili olarak misilleme yapılmaması gerektiğini vurguladı” dedi.
BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Çarşamba günü Filistin sorunuyla ilgili bir toplantı yapması planlanıyor.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times