Irak: Arap dünyasıyla ilişkilerimiz yeni bir aşamaya girdi

Irak Dışişleri Bakanlığı: Arap dünyasıyla ilişkilerimiz yeni bir aşamaya girdi

Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter'dan yayınladığı sempozyum fotoğrafı
Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter'dan yayınladığı sempozyum fotoğrafı
TT

Irak: Arap dünyasıyla ilişkilerimiz yeni bir aşamaya girdi

Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter'dan yayınladığı sempozyum fotoğrafı
Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter'dan yayınladığı sempozyum fotoğrafı

Irak yönetimi, Arap dünyası ile ilişkilerinin "yeni bir aşamaya" girdiğini açıklayarak, hali hazırda Basra ilinde düzenlenen 25. Körfez Şampiyonası'nın Irak'ın Arap ve bölgesel siyasi statüsünün güçlendirilmesine katkıda bulunacağını bildirdi.
Irak'ın tutumu, Dışişleri Bakanlığı'nın Dışişleri Bakanlığı bünyesindeki Dış Servis Enstitüsü tarafından düzenlenen “dış politika, spor diplomasisi, halklar arasındaki barış ve dostluk mesajı” başlıklı sempozyumun ardından yapılan açıklamayla geldi. Toplantıya çok sayıda Arap ve yabancı siyasetçi, diplomatik misyon şefleri, araştırmacılar ve uzmanlar katıldı. Sempozyum sırasında, 25. Körfez Şampiyonası’nın Basra'da düzenlenmesinin, Irak ile Arap Körfez ülkeleri arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmek için bir giriş noktası olduğu belirtilen açıklamada, ayrıca Irak'ın Arap dünyası, bölgesel ve uluslararası arenadaki siyasi konumunu güçlendirmeye katkıda bulunan ve ona daha geniş ufuklar sağlayan bir başka ek faktör oluşturduğu kaydedildi.
Başkent Bağdat’ta düzenlenen sempozyum, önümüzdeki Perşembe günü sona erecek 25. Körfez Şampiyonası ile bağlantılı. Uzmanlar ve politikacılar, Irak'ın Arap Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirmek amacıyla bir tür spor diplomasisini desteklemeyi umuyor. Irak Başbakanı Muhammed Şiya es Sudani, İran'ın kendisinden istediği gibi buraya "Basra Körfezi" yerine "Arap Körfezi" denildiği için özür dilemeyi reddederken, Irak’ın, Arap bölgesinin bir parçası olduğunu ve Arap Körfez ülkeleriyle ilişkilerini sürdürmek konusunda istekli olduğunu vurguladı. Geçtiğimiz hafta Berlin’e yaptığı ziyaret sırasında Alman DW’e röportaj veren Sudani, “Arap Körfez ülkeleri bir gerçek. Bazılarının gündeme getirmeye çalıştığı bu sorunlara karışmak istemiyoruz. Tüm bakış açılarına saygı duyuyoruz ve bugün Arap dünyasının bir parçasıyız ve Körfez ülkeleriyle ilişkilerimizi sürdürmek konusunda istekliyiz. Son şampiyonanın yaklaşık 43 yıl sonra Irak'taki bu ülkeler için bir buluşma noktası olduğu açık” ifadelerini kullandı. Irak Başbakanı açıklamasında ülkesinin Körfez ülkeleri ve İran ile ilişkilerine değinerek, “Bağdat, Suudi Arabistan ile İran arasında arabuluculuk çabalarını sürdürüyor. İran ve Suudi Arabistan'dan yanıt arıyoruz, yakında Bağdat'ta yeniden görüşmeye başlayana kadar bu girişimlerimizi sürdüreceğiz. Suudi Arabistan'ın da aralarında bulunduğu bölge ülkeleri ile İran arasında bakış açılarının getirilmesi, Irak hükümetinin izlediği ve sürdürmekte olduğu bir yaklaşım olup, bölgedeki gerilimin azalmasına katkı sağlayacak. Bu da Irak'ın güvenliğine yansıyacak” şeklinde konuştu.
Şarku'l Avsat'a konuşan eski Milletvekili ve siyasetçi Haydar el-Molla, Basra’daki  25. Körfez Şampiyonası’nın siyaset ve sorun bir arada olduğunu gösteren net bir mesaj verdiğine değinerek, herhangi bir siyasi süreci pazarlamanın  her alanda tüm yetkinlikleri ve yenilikleri benimsemeye dayalı yeni bir yönetim ve anlayış gerektirdiğini söyledi. Molla, sanatçı, entelektüel, sporcu ve bilim insanlarını kucaklamanın kendi için başarılı bir pazarlama süreci olduğunu aktardı. Öte yandan dış politika ve uluslararası güvenlik meseleleri araştırmacısı Dr. Seyfeddin ed-Derraci Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, sorumluluğun bir kısmını medya ve siyasetin taşıdığına dikkati çekti. Derraci, Basra'da olanların önümüzdeki yıllarda Irak'ın rolünü ve uluslararası konumunu güçlendirecek projelere, fikirlere ve benimsemelere dönüştürülecek olan dostluk ve kardeşlik ilişkileri için yapısal temeller oluşturan popüler diplomasi tarihinde parlak bir nokta olduğunu ve bunun sürdüğünü ifade etti.
Derraci açıklamasında, “Bir yönetim aracı olarak, bazı ürkek girişimlere rağmen, karşılıklı güven eksikliği ve rasyonalizm sonucunda siyasi, güvenlik, ekonomik ve sosyal ilişkileri olumlu yönde açamamanın ve güçlendirmenin Irak'ı hesaplaşma arenası olarak kullanan birçok ülkenin ideolojikleşmesi için daha büyük bir bölümünü taşımakta. B u, ideolojik olmayan, son on yıldan etkilenmeyen ve yüksek ulusal çıkarları koruma temelinde dengeli ilişkiler kurmaya çalışan genç şahsiyetlerin varlığını gerektiriyor” dedi.
Irak Üniversitesi'nde uluslararası medya uzmanı Prof. Dr. Fadıl el Bedrani ise Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Siyasi mutfaklar, medyanın karşıt platformlara dönüşmesinin temelini oluşturdu ve yirmi yıl süren çatışma ve gerilimlerin üretilmesine yol açan karanlık köşelerin derinliklerine inme sürecine doğru ilerledi. Irak ile Arap (Basra) Körfezi ülkeleri arasındaki Arap kardeşliği sosyal, ekonomik ve kültürel düzeydeki kazanımlarının kaybını temsil ediyor” diyerek yaklaşık beş yıl önce ilişkilerdeki ayrılığın yakınlaşmaya doğru evrildiğini bildirdi. Spor diplomasisinin, bu ülkeler arasındaki entegrasyon ve etkileşime yardımcı olan olumlu bir siyasi iklim yaratmanın en iyi yolu olduğuna dikkati çeken Bedrani, bunun Arap kardeşliği çerçevesinde halka hizmet edecek bir iletişime doğru gelişeceğini umduklarını söyledi.



Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International


İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.


Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.