Irak: Arap dünyasıyla ilişkilerimiz yeni bir aşamaya girdi

Irak Dışişleri Bakanlığı: Arap dünyasıyla ilişkilerimiz yeni bir aşamaya girdi

Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter'dan yayınladığı sempozyum fotoğrafı
Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter'dan yayınladığı sempozyum fotoğrafı
TT

Irak: Arap dünyasıyla ilişkilerimiz yeni bir aşamaya girdi

Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter'dan yayınladığı sempozyum fotoğrafı
Irak Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter'dan yayınladığı sempozyum fotoğrafı

Irak yönetimi, Arap dünyası ile ilişkilerinin "yeni bir aşamaya" girdiğini açıklayarak, hali hazırda Basra ilinde düzenlenen 25. Körfez Şampiyonası'nın Irak'ın Arap ve bölgesel siyasi statüsünün güçlendirilmesine katkıda bulunacağını bildirdi.
Irak'ın tutumu, Dışişleri Bakanlığı'nın Dışişleri Bakanlığı bünyesindeki Dış Servis Enstitüsü tarafından düzenlenen “dış politika, spor diplomasisi, halklar arasındaki barış ve dostluk mesajı” başlıklı sempozyumun ardından yapılan açıklamayla geldi. Toplantıya çok sayıda Arap ve yabancı siyasetçi, diplomatik misyon şefleri, araştırmacılar ve uzmanlar katıldı. Sempozyum sırasında, 25. Körfez Şampiyonası’nın Basra'da düzenlenmesinin, Irak ile Arap Körfez ülkeleri arasındaki ikili ilişkileri güçlendirmek için bir giriş noktası olduğu belirtilen açıklamada, ayrıca Irak'ın Arap dünyası, bölgesel ve uluslararası arenadaki siyasi konumunu güçlendirmeye katkıda bulunan ve ona daha geniş ufuklar sağlayan bir başka ek faktör oluşturduğu kaydedildi.
Başkent Bağdat’ta düzenlenen sempozyum, önümüzdeki Perşembe günü sona erecek 25. Körfez Şampiyonası ile bağlantılı. Uzmanlar ve politikacılar, Irak'ın Arap Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirmek amacıyla bir tür spor diplomasisini desteklemeyi umuyor. Irak Başbakanı Muhammed Şiya es Sudani, İran'ın kendisinden istediği gibi buraya "Basra Körfezi" yerine "Arap Körfezi" denildiği için özür dilemeyi reddederken, Irak’ın, Arap bölgesinin bir parçası olduğunu ve Arap Körfez ülkeleriyle ilişkilerini sürdürmek konusunda istekli olduğunu vurguladı. Geçtiğimiz hafta Berlin’e yaptığı ziyaret sırasında Alman DW’e röportaj veren Sudani, “Arap Körfez ülkeleri bir gerçek. Bazılarının gündeme getirmeye çalıştığı bu sorunlara karışmak istemiyoruz. Tüm bakış açılarına saygı duyuyoruz ve bugün Arap dünyasının bir parçasıyız ve Körfez ülkeleriyle ilişkilerimizi sürdürmek konusunda istekliyiz. Son şampiyonanın yaklaşık 43 yıl sonra Irak'taki bu ülkeler için bir buluşma noktası olduğu açık” ifadelerini kullandı. Irak Başbakanı açıklamasında ülkesinin Körfez ülkeleri ve İran ile ilişkilerine değinerek, “Bağdat, Suudi Arabistan ile İran arasında arabuluculuk çabalarını sürdürüyor. İran ve Suudi Arabistan'dan yanıt arıyoruz, yakında Bağdat'ta yeniden görüşmeye başlayana kadar bu girişimlerimizi sürdüreceğiz. Suudi Arabistan'ın da aralarında bulunduğu bölge ülkeleri ile İran arasında bakış açılarının getirilmesi, Irak hükümetinin izlediği ve sürdürmekte olduğu bir yaklaşım olup, bölgedeki gerilimin azalmasına katkı sağlayacak. Bu da Irak'ın güvenliğine yansıyacak” şeklinde konuştu.
Şarku'l Avsat'a konuşan eski Milletvekili ve siyasetçi Haydar el-Molla, Basra’daki  25. Körfez Şampiyonası’nın siyaset ve sorun bir arada olduğunu gösteren net bir mesaj verdiğine değinerek, herhangi bir siyasi süreci pazarlamanın  her alanda tüm yetkinlikleri ve yenilikleri benimsemeye dayalı yeni bir yönetim ve anlayış gerektirdiğini söyledi. Molla, sanatçı, entelektüel, sporcu ve bilim insanlarını kucaklamanın kendi için başarılı bir pazarlama süreci olduğunu aktardı. Öte yandan dış politika ve uluslararası güvenlik meseleleri araştırmacısı Dr. Seyfeddin ed-Derraci Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, sorumluluğun bir kısmını medya ve siyasetin taşıdığına dikkati çekti. Derraci, Basra'da olanların önümüzdeki yıllarda Irak'ın rolünü ve uluslararası konumunu güçlendirecek projelere, fikirlere ve benimsemelere dönüştürülecek olan dostluk ve kardeşlik ilişkileri için yapısal temeller oluşturan popüler diplomasi tarihinde parlak bir nokta olduğunu ve bunun sürdüğünü ifade etti.
Derraci açıklamasında, “Bir yönetim aracı olarak, bazı ürkek girişimlere rağmen, karşılıklı güven eksikliği ve rasyonalizm sonucunda siyasi, güvenlik, ekonomik ve sosyal ilişkileri olumlu yönde açamamanın ve güçlendirmenin Irak'ı hesaplaşma arenası olarak kullanan birçok ülkenin ideolojikleşmesi için daha büyük bir bölümünü taşımakta. B u, ideolojik olmayan, son on yıldan etkilenmeyen ve yüksek ulusal çıkarları koruma temelinde dengeli ilişkiler kurmaya çalışan genç şahsiyetlerin varlığını gerektiriyor” dedi.
Irak Üniversitesi'nde uluslararası medya uzmanı Prof. Dr. Fadıl el Bedrani ise Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Siyasi mutfaklar, medyanın karşıt platformlara dönüşmesinin temelini oluşturdu ve yirmi yıl süren çatışma ve gerilimlerin üretilmesine yol açan karanlık köşelerin derinliklerine inme sürecine doğru ilerledi. Irak ile Arap (Basra) Körfezi ülkeleri arasındaki Arap kardeşliği sosyal, ekonomik ve kültürel düzeydeki kazanımlarının kaybını temsil ediyor” diyerek yaklaşık beş yıl önce ilişkilerdeki ayrılığın yakınlaşmaya doğru evrildiğini bildirdi. Spor diplomasisinin, bu ülkeler arasındaki entegrasyon ve etkileşime yardımcı olan olumlu bir siyasi iklim yaratmanın en iyi yolu olduğuna dikkati çeken Bedrani, bunun Arap kardeşliği çerçevesinde halka hizmet edecek bir iletişime doğru gelişeceğini umduklarını söyledi.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.