Bathiliy’den Libyalı siyasetçilere ‘kahraman orduyu’ örnek alma çağrısı

Birleşmiş Milletler’in (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy, uluslararası topluma ve hükümete, ‘ateşkes anlaşmasının şartlarını uygulamak için ortak askeri komiteyi destekleme’ çağrısında bulundu. Bathiliy, ülkedeki politikacıları da ‘kahramanca bir rol oynadığını’ söylediği orduyu örnek almaya çağırdı.

Abdullah Bathiliy, 16 Ocak’ta Sirte’de düzenlediği basın toplantısında, Askeri Komite’nin iki gün boyunca önemli kararları ele aldığını belirtti. İlerleyen haftalarda güney Libya’nın güneyindeki komşu ülkelerle (Sudan - Çad – Nijer) yabancı güçlerin ve paralı askerlerin görevden alınmasını görüşmek üzere bir toplantı düzenleneceğini bildirdi.

Bathiliy açıklamasında şunları söyledi:

“İki günde tanık olduklarımız, Libya’daki silahlı kuvvetlerin siyasi süreci desteklemeye hazır olduğunu doğruluyor. Libya devletinde barış ve istikrar tesis edildiğinde bu, Libya halkının hayatını büyük ölçüde kolaylaştıracaktır. Bu da ekonominin gelişmesine katkıda bulunacak ve aynı zamanda Libya şehirleri arasındaki iş birliğini ve ilişkileri büyük ölçüde kolaylaştıracaktır.”

Bathiliy, isim vermeden hükümete Askeri Komite’ye destek verme çağrısını yinelerken “Bu çok önemli ve acil bir ihtiyaçtır” ifadesini kullandı.

Abdullah Bathiliy’nin gündeminde komitenin görüşmeleri de vardı:

“Güney bölgesindeki komşu ülkelerle dış güçler ve paralı askerler ile ilgili konuları görüşme fırsatı bulduk. Bu konuda ilerlemek için önemli kararlar alındı. Bu dosyayı ileriye taşımak için gelecek haftalarda bu konularda toplantılar yapılacak.”

Askeri Komite’nin on üyesine atıfta bulunarak, “Gördüğünüz gibi işler hareket ediyor. Üniformalı bu adamlar kahramanca bir rol oynuyorlar” diyen Bathiliy, “Libya’yı içinde bulunduğu krizden çıkarmak için siyasi partilerden de bu kararlılık ve azmi bekliyoruz. Politikacılar karar almada böyle bir azim ve kararlılığa sahipse Libya krizi sona erer” ifadelerini kullandı.

BM Temsilcisi, “Siyasetçileri bu üniformalı adamlar gibi davranmaya çağırıyoruz. Onlar, vatanına, halkına ve devletine sahip çıktı, Libya devletini yeniden inşa etme kararı aldı” dedi.

Libyalıların büyük bir kesimi, çatışmanın Haziran 2020’de durmasından bu yana siyasi liderlerin üstesinden gelemediği ikilemleri çözmek için 5+5 Ortak Askeri Komite’nin çabalarına güveniyor.

İki yıl önce kurulan ve ülkenin doğusu ile batısı arasında bölünmüş ordunun üst düzey liderlerini içeren Askeri Komite, askeri kurumların birleştirilmesi ve paralı askerlerin ülkeden çekilmesi yönünde önemli adımlar atmıştı. Askeri Komite’nin yaklaşık dört ay aranın ardından çalışmaların pazar akşamı Sirte şehrinde yeniden başlamasıyla birlikte, ‘bölünmüş askeri kurumları birleştirmek ve yabancı güçleri ve paralı askerleri ülkeden tasfiye için gerçek çözümler bulma’ çerçevesinde Libyalı taraflar arasında umutlar tazelendi.

Libyalı siyasi analistler, Askeri Komite’yi desteklemenin ve onu siyasi gerilimlerden ve güç mücadelelerinden uzaklaştırmanın önemli olduğu konusunda hemfikir. Analistler, bu konudaki önceki başarıları göz önüne alındığında komitenin çabalarının, orduyu birleştirmenin ve yabancı savaşçıları çıkarmanın tek yolu olduğuna inanıyor.

Askeri Komite, 2021 yılı sonunda Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) güçlerinin kontrol alanlarında bulunan 300 yabancı savaşçıyı sınır dışı ederek, onları BM ile koordineli şekilde ilk grup olarak ülkelerine göndermeyi başardı.

Askeri Komite’nin ikinci kapalı toplantısı, 16 Ocak’ta BM Temsilcisinin katılımıyla başlarken, toplantıda Libya’da gerginliği sınırlandıracak yeni kararların alınması bekleniyor.

Ulusal Ordu Ahlaki Rehberlik Dairesi Başkanı Tümgeneral Halid el-Mahcub 16 Ocak’ta yaptığı açıklamada, BM Temsilcisi’nin katılımıyla Sirte’de ikinci günde de toplantılarına devam eden komitenin, eski toplantılarda ortaya koyulan önerileri ele almak üzere kapalı bir oturum düzenlediğini söyledi.

Mahcub yaptığı basın açıklamasında, görüşmelerde ‘ateşkesin devamlılığının sağlanması, paralı askerlerin ve yabancı savaşçıların Libya topraklarından tahliyesi ve iki taraf arasında tutuklu değişimi’ konularının ele alındığını kaydetti.

Halid el-Mahcub ayrıca ilgili tarafların Cenevre Sözleşmesi’nin tüm hükümleriyle uygulanmasına destek verme çağrılarının yanı sıra komitenin ‘uluslararası ve yerel gözlemcilerin ateşkes faaliyetleri ve askeri kurumun birleştirilmesi konularını da ele aldığını aktardı.

Askeri Komite’nin Kahire’deki önceki toplantılarında Çad, Nijer ve Sudan temsilcileri ile ‘bu ülkelere bağlı paralı askerleri ve her düzeyden savaşçıyı Libya topraklarından çıkarmak için etkin bir iletişim ve koordinasyon mekanizması kurulması’ konusunda uzlaşı sağlanmıştı.

Söz konusu dönemde bu mekanizmanın ‘paralı askerleri ve yabancı savaşçıları kademeli, dengeli, eş zamanlı ve sıralı bir süreçte tasfiye etmek amacıyla’ Libya ve komşu ülkelerdeki irtibat ve koordinasyon komitelerine yardımcı olacağı konusunda mutabık kalınmıştı. Ancak yaklaşık beş ay süren görüşmeden bu yana Libya’daki paralı askerlerin durumu halen değişmedi.

Binlerce Suriyeli paralı askerin, ülkedeki grupların ayrılmasına ve yerlerine başkalarının geçmesine rağmen, geçici Birlik hükümeti güçlerini desteklemek için halen Libya’da olduğuna inanılıyor.

Diğer yandan İtalya merkezli ‘Nova’ ajansına göre Libya’da Rus Wagner şirketine mensup en az bin 500 ila 2 bin paralı asker bulunuyor. Bir süre önce onlarca Wagner paralı askeri, savaşmak üzere Ukrayna’ya nakledilmişti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise yaptığı bir basın açıklamasında ‘Wagner grubunun Tobruk merkezli meşru parlamento tarafından ticari amaçla Libya’ya davet edildiğini’ savundu.

Diğer taraftan BM Yüksek Düzeyli Uzmanlar Paneli’nin son raporuna göre Libya’da, Pantsir S-1 uçaksavar savunma sistemleri, MiG-29 savaş uçakları ve Su-24 taktik bombardıman uçakları ile yaklaşık 2 bin savaşçı kaldı. ‘Financial Times’ internet sitesinin geçen ayın sonunda, Batılı ve Libyalı yetkililerin aktardığına göre bir ABD raporu, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması çerçevesinde bir kısmının geri çekilmesinin ardından Moskova adına 5 bin paralı askerin Libya’da kaldığını ortaya koydu.

Nova ajansına göre Libya’nın güneybatısındaki Brak Al-Shati, güney-orta kesimlerindeki Cufra, kuzey- orta kesimlerindeki Kardabiye ve kuzeydoğusundaki Hadim üsleri, Rusya tarafından yönetiliyor.

ABD zaman zaman Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ndeki temsilcileri aracılığıyla ‘paralı askerlerin ve yabancı savaşçıların Libya’yı terk etmesi ve seçimlerin zamanında yapılması’ çağrısında bulunuyor.