İhvân’da örgüt liderliği savaşı kızışıyor

İhvan’ın Londra Cephesi, sosyal medya hesaplarından faaliyet gösterirken İstanbul cephesi uydu kanallarında boy gösteriyor

Mahmud Hüseyin (Arşiv)
Mahmud Hüseyin (Arşiv)
TT

İhvân’da örgüt liderliği savaşı kızışıyor

Mahmud Hüseyin (Arşiv)
Mahmud Hüseyin (Arşiv)

Yurtdışındaki Müslüman Kardeşler (İhvân-ı Müslimin) Teşkilatı liderleri arasında aylarca süren anlaşmazlıklardan sonra yurtdışındaki liderler, örgütün liderliği için verilen mücadeleyi kazanmak için medya üzerinden bahse giriyor. Bu anlaşmazlıklardan sonuncusu örgütün “Genel Mürşid Vekilliği” konusunda idi. Londra grubu destekçileri sosyal medya hesaplarında özellikle de Genel Mürşid Vekilliği pozisyonu için aday gösterme konusunda çıkarlarına hizmet eden belirli mesajlar göndermek üzere faaliyet gösterirken İstanbul Cephesi ‘liderliğe’ uygunluğunu vurgulamak için uydu kanallarına demeçleri yoğunlaştırıyor.
İstanbul ve Londra cepheleri arasındaki çekişme, İbrahim Münir'in yerine İhvân Mürşid Vekili olarak iki kişinin; Londra Cephesi’nden Muhyiddin ez-Zait ve İstanbul Cephesi’nden Mahmud Hüseyin’in atanmasıyla daha da şiddetlendi. İbrahim Münir'in Türkiye'deki Teşkilat İşleri İdari Bürosunu feshetmesinden sonra, ‘İhvân'ın yurtdışındaki liderlerinin’ mücadelesi geçtiğimiz aylarda derinleşmişti. Müslüman Kardeşler Rehberlik Bürosuna alternatif olarak bir ‘yüksek otorite’ oluşturdu. Ayrıca ‘Londra Şura Meclisi’nin kurulmasını hızlandırdı ve Mahmud Hüseyin liderliğindeki ‘İstanbul Şura Meclisi’ üyelerini görevden aldı.
İslamcı hareketler konusunda uzmanlaşmış Mısırlı Araştırmacı Ahmed Zağlul, “Medya, örgütün liderlerini bir araya getiren coğrafi bir varlığın yokluğunda, önümüzdeki dönemde herhangi bir ilerleme kaydedilmesi için Londra ve İstanbul cephelerinin yarış pisti haline geldi. Örgüt liderlerini bir araya getiren coğrafi bir oluşumun yokluğu ışığında, Müslüman Kardeşler üyeleri ya İstanbul'da ya Londra'da ya da başka ülkelerde bulunuyorlar. Bu medya araçları, belirli sızıntılar konusunda nabız yoklamak için kullanılıyor” dedi.
Mahmud Hüseyin son zamanlarda medyaya verdiği röportajları yoğunlaştırmıştı. Bu röportajlar sırasında, Genel Mürşid Vekili pozisyonundaki meşruiyetini ve kendisinin ve İstanbul Grubu'nun gelecekte İhvân'ın işlerini yönetebileceğini vurgulamaya çalıştı. Londra Cephesi de sosyal paylaşım sitelerindeki Müslüman Kardeşler unsurlarının bazı hesapları aracılığıyla iç seçimlerin ardından Cephenin Müslüman Kardeşler lideri Hilmi el-Cezzar'ı Mürşid Vekili olarak seçtiğini doğrulamak için mesajlar gönderdi. Bunun da öncesinde İhvan lideri Salah Abdulhak’ın Mürşid Vekili seçilmesiyle ilgili söylentiler yayıldı. Ancak Cephe, pozisyon için Cezzar ya da Abdulhak’n seçilmesiyle ilgili herhangi bir resmi açıklamada bulunmadı.
Zağlul, “Çünkü, Müslüman Kardeşler liderliği konusunda çatışan iki cephe arasında bir anlaşma yok ve iki cephenin yaydığı tüm fikirler, vizyonlar ve hatta söylentiler hakkında örgüt unsurları arasında genel bir fikir oluşturmak için silah olarak artık medyayı kullanıyor” dedi.
İstanbul Cephesi birkaç gün önce Mürşid Vekili pozisyonu konusunda Londra Cephesi ile müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlandığına işaret etti. İstanbul Cephesi, Londra Grubu’nu Müslüman Kardeşler’i parçalamaya, yasa dışı paralel oluşumlar kurmaya çalışmak, kuralları ve düzenlemeleri açıkça ihlal eden kişileri örgütün başına getirmekle suçladı. Gözlemcilere göre, Telegram platformu, son zamanlarda, çatışan gruplar iki cephe yerine birden fazla gruba bölünene kadar, her bir cephenin diğerine karşı öne sürdüğü iddia ve söylentilere tanık oldu. Londra ve İstanbul cephelerinden liderler de çatışmadaki konumlarına ‘daha fazla destek’ kazanmak için uydu kanallarında ve elektronik platformlardaki varlıklarını yoğunlaştırdılar.
Zağlul’un Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada “Yurtdışındaki liderlerin medya seferberliğine başvurması, bir yandan şiddetli bölünmeden kaynaklanan olumsuz etkileri ele almayı ve diğer yandan her cephenin bakış açısını savunmayı amaçlıyor” dedi.
 Mısır makamları, 2014'ten beri Müslüman Kardeşler’i yasakladı ve onu ‘terör örgütü’ olarak nitelendirdi. Genel Mürşid Muhammed Bedii liderliğindeki örgütün lider ve destekçileri, şu anda bir kısmı ölüm cezası verilen ‘ağır ve müebbet hapis’ ile ilgili ‘şiddete tahrik’ davalarından yargılanıyor.
Mısır'daki Resmi Gazete geçtiğimiz Pazartesi günü Kahire Asliye Ceza Mahkemesi'nin Müslüman Kardeşler'i 5 yıl süreyle ‘terör örgütleri’ listesine alma ve basın mensupları Hamza Zavba, Muhammed Nasır ve Mutaz Matar’ı beş yıl süreyle terör listesine dahil etme kararını yayınladı. Daha önce ‘İhvan'ın 5 yıl süreyle terör örgütleri listesine alınması’ yönünde birden fazla karar çıktığına dikkat çekmekte fayda var.
Öte yandan gözlemciler, ‘İhvân yanlısı medya figürlerinin terör listelerine alınmasının, bazılarının Mısır'da şiddet davalarıyla itham edilmesi veya (gıyabında) hüküm giymiş olmasıyla ilgili olduğunu ve bu hükümlere göre, terör listelerine alındığını’ söyledi. Mısır'da 2015 yılında çıkarılan terör örgütleri ve terörist listelerini düzenleyen yasaya göre bu listelerde herhangi bir kuruluş veya kişinin bu listelere dahil edilmesini otomatik olarak ‘paraya el konulması, seyahat yasakları listelerine dahil edilmesi’ izler.



Netanyahu'nun tehditlerinin ardından İsrail Gazze'de saldırılarını arttırdı

Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
TT

Netanyahu'nun tehditlerinin ardından İsrail Gazze'de saldırılarını arttırdı

Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Hamas üzerindeki askeri baskıyı iki katına çıkarma tehdidinin ve hükümetindeki bakanların Hamas’ın Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını ve savaşın sona erdirilmesini öngören kapsamlı bir anlaşmaya varma talebini reddederek Gazze Şeridi'nin tamamını işgal etme çağrılarının ardından İsrail işgal güçleri, Gazze Şeridi'ndeki saldırılarını arttırarak dün daha fazla can kaybına neden oldu.

Filistinli tıbbi kaynaklara göre dün şafak vaktinden bu yana Gazze Şeridi'nin farklı bölgelerine düzenlenen çok sayıdaki hava saldırısı, topçu bombardımanı ve insansız hava aracı (İHA) ile açılan ateş sonucunda 30'dan fazla Filistinli hayatını kaybetti.

Aynı istatistiklere göre kurbanların çoğu Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus ile Gazze şehrinin doğusundaki Şucaiyye ve et-Tuffah mahallelerindendi.

Gazze'deki Filistin Sağlık Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana İsrail tarafından Gazze Şeridi’ne düzenlenen bombardımanlarda ölenlerin sayısının 51 bin 201'e, yaralananların sayısının ise 116 bine yükseldiği bildirildi.

Yeni bir teknik

Şarku’l Avsat muhabiri, dün gece, Gazze şehrinin doğusunda yer alan Zeytun, Şecaiyye ve et-Tuffah mahallelerinin her noktasını vuran İsrail’in saldırılarının yoğunluğu açısından zor geçtiğini, özellikle et-Tuffah Mahallesi ve Yafa Caddesi çevresi ile Gazze şehrinin orta kesimlerine yakın bölgelerden çok sayıda insanı kaçmaya zorladığını bildirdi.

İsrail, 18 Mart'ta çatışmaların yeniden başlamasından bu yana İsrail askerleri arasında yaşanan ilk ölümcül olay olan, Hamas üyeleri ile İsrail askerleri arasında et-Tuffah Mahallesi’nin doğusunda yaşanan çatışmalarda bir İsrail askerinin ölmesi ve dört askerin yaralanmasından bir gün bu bölgelere saldırdı.

İsrail askerleri coğrafi olarak, ateşle korudukları, ancak asker bulundurmadıkları kuzeybatı bölgeleri dışında Refah şehrinin tamamını karadan kontrol ediyorlar. Refah şehrini Han Yunus'tan ayıran ve ‘Morag Koridoru’ olarak bilinen bölgede konuşlanmış durumdalar.

sdfgthy
Dün Gazze’nin kuzey yakınlarında İsrail’e ait askeri bir aracı taşıyan bir tır (Reuters)

İsrail kara kuvvetleri, Gazze Şeridi'nin kuzeyini orta kesimlerden ve güneyden ayıran Netzarim Koridorunda konuşlu olsa da bölgede tam kontrol sağlanmış değil, Reşid sahil yolu halen açık durumda. İsrail kara kuvvetleri aynı zamanda Şucaiyye ve et-Tuffah mahallelerinin dış bölgelerinde de konuşlu ve buradaki operasyonlar, kuzeydeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiye semtlerinin dış mahallelerindeki diğer askeri birlikler gibi yavaş ve temkinli bir şekilde yayılıyor.

Operasyonlarında yeni bir taktiksel yaklaşım benimseyen İsrail güçleri, bir yandan Hamas'ı yavaş ilerleyen kara operasyonlarıyla baskı altına almayı hedeflerken, diğer yandan da bomba ya da patlayıcıları tespit etmek amacıyla geriye kalan binaları ve evleri havaya uçurmak için patlayıcı robotlar kullanıyor.

Öte yandan İsrail güçleri, Gazzelilerin evlerine dönmelerini engellemek için onların evlerini yıkmayı ve buraları yaşanmaz alanların ve belki de gelecekte girmelerinin yasak olduğu tampon bölgelerin bir parçası haline getirmeyi amaçlıyor.

Hamas'a baskı

Başta Netanyahu olmak üzere İsrailli yetkililer, Hamas üzerinde baskı kurmak amacıyla operasyonları yoğunlaştırmayı planladıklarını açıkladılar. Netanyahu cumartesi akşamı yaptığı açıklamada, İsrail güçlerine Hamas üzerindeki baskıyı her zamankinden daha fazla arttırmaları talimatını verdiğini ve İsrail'in mutlak zafer elde edene kadar savaşmaya devam etmekten başka çaresi olmadığını söyledi. ‘Katiller’ dediği kişilere teslim olmayacağını ve herhangi bir dikteye boyun eğmeyeceğini vurgulayan Netanyahu, Hamas tarafından ‘kapsamlı anlaşma’ olarak adlandırılan anlaşma kapsamında yeniden belirlenen koşulları reddettiğini belirtti.

Netanyahu hükümetindeki aşırı sağcı bakanlar bu konuşmayı överken, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Gazze'deki askeri operasyonların sürdürülmesi ve yoğunlaştırılması, herhangi bir müzakerenin kabul edilmemesi ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilerek askeri yönetimin kurulması için çalışılması çağrısında bulundu. Buna karşın İsrailli gazeteciler ve analistler, İsrail için askeri ve ekonomik risklere değindiler.

dfgthyu
İleri karakol kurmak için Gazze'ye geçmeye çalışan radikal Yahudi yerleşimciler, Şubat 2024 (DPA)

İsrail askerleri, Gazze Şeridi'nin yüzde 30 ila 40'ını etkin bir şekilde kontrol ediyor. Bu durum yerleşimcilerin liderlerini ve onları destekleyen bakanları, 2005 yılında boşaltılan Gazze Şeridi'nde yerleşim inşaatlarının yeniden başlatılması çağrısında bulunmaya teşvik ediyor.

Giderek kötüleşen insani kriz

İsrail'in İbranice yayın yapan haber sitesi Walla, İsrail ordusunun, Hamas'ın gücünü zayıflatmak ve yönetimini sarsmak amacıyla, Gazze'deki bölgeleri daha ufak bölgelere ayırmak amacıyla daha büyük operasyonlara hazırlandığını bildirdi. Walla’nın aktardığına göre bu çerçevede sivil şirketler tarafından işletilen ve doğrudan sivillere gıda yardımı dağıtacak merkezlerin kurulması da söz konusu.

İsrail, Hamas'a baskı uygulamak için sivilleri yerlerinden ederek ve evlerini yıkarak operasyonlarında açıkça sivilleri hedef alıyor. Ayrıca ablukayı sıkılaştırarak ve yardım ve ticari ürünlerin girişini engelleyerek onları açlığa mahkum ediyor.

Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı’na (UNRWA) göre 90 binden fazlası kendisine ait 115 barınakta olmak üzere, yaklaşık 420 bin kişi yeniden başlayan saldırıların ardından yerinden edilmiş durumda ve askeri operasyonlar ve insani yardım girişinin engellenmesi sonucunda insani koşullar hızla kötüleşiyor.

Öte yandan Dünya Gıda Programı (WFP) tüm tarafları sivillere öncelik vermeye ve Gazze Şeridi'ndeki insani yardım çalışanlarını korumaya çağırdı. WFP, İsrail tarafından Gazze Şeridi’nde yürütülen savaş nedeniyle insani acıların daha da arttığını vurguladı.

WFP tarafın dün yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

Gazze'deki aileler bir sonraki öğünlerinin nereden geleceğini bilmiyorlar. WFP tüm taraflara sivillerin ihtiyaçlarına öncelik vermeleri, insani yardım çalışanlarının korunmasını sağlamaları ve Gazze'ye derhal yardım girmesine izin vermeleri çağrısında bulunuyor.

sdfgrthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda ücretsiz gıda dağıtım noktasının önünde bekleyen Filistinliler, 12 Nisan 2025 (AFP)

Gazze Elektrik Kurumu (GEDCO) tarafından dün yapılan açıklamada ise Gazze Şeridi'nde yaklaşık 18 aydır elektrik kesintisi yaşandığı ve bu süre zarfında Gazzelilerin 1,88 milyar kilowatt saatten (kWsa) fazla elektriği kullanmaktan mahrum kaldığını bildirdi.

Bu uzun süreli kesinti, başta sağlık, su ve sanitasyon olmak üzere hayati öneme sahip alanları çöküşün eşiğine getirdi. Çünkü temel altyapıyı çalıştıracak enerji kaynağı yok ve kötüleşen insani durumla birleştiğinde salgın hastalıklar ve yetersiz beslenme riski artıyor.

İsrail, 2 Mart'ta Gazze'ye tam bir abluka uygulayarak ateşkesle birlikte yeniden başlayan uluslararası yardımların girişini engelledi. Ayrıca Gazze’nin başlıca deniz suyunu tuzdan arındırma tesisine giden elektriği de kesti.

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), bu hafta insani durumun savaşın başlamasından bu yana geçen 18 ayın en kötü halinde olduğu uyarısında bulundu. Gazze'ye herhangi bir malzemenin geçişine izin verilmesinin üzerinden bir buçuk ay geçtiğini vurgulayan OCHA, bu durumun bugüne kadarki en uzun süreli tedarik kesintisi olduğunun altını çizdi.