Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, Meloni ile ‘enerji ve Afrika ile ortaklık’ konusunu görüşecek

Roma, Cezayir’in göç dalgalarını savuşturmak için Akdeniz’de ‘jandarma’ rolü oynamasını istiyor.

Cezayir ve İtalya cumhurbaşkanlarının geçen Mayıs ayındaki görüşmelerinden bir fotoğraf (Cezayir cumhurbaşkanlığı)
Cezayir ve İtalya cumhurbaşkanlarının geçen Mayıs ayındaki görüşmelerinden bir fotoğraf (Cezayir cumhurbaşkanlığı)
TT

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun, Meloni ile ‘enerji ve Afrika ile ortaklık’ konusunu görüşecek

Cezayir ve İtalya cumhurbaşkanlarının geçen Mayıs ayındaki görüşmelerinden bir fotoğraf (Cezayir cumhurbaşkanlığı)
Cezayir ve İtalya cumhurbaşkanlarının geçen Mayıs ayındaki görüşmelerinden bir fotoğraf (Cezayir cumhurbaşkanlığı)

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Pazar ve Pazartesi günleri Cezayir’de üst düzey yetkililerle ‘enerji ve düzensiz göç’ başta olmak üzere çeşitli konuları ele alacak. Roma, her yıl yüzlerce göçmenin İtalya kıyılarına ulaşması nedeniyle kaçak göçmen dalgalarını engellemek için Cezayir’in Akdeniz havzasının güneyinde ‘jandarma’ rolü oynamasını istiyor.
Cenevre’deki Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Misyonu, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada Meloni’nin Cezayir’deki görüşmelerinin ‘enerji, makine endüstrisi, küçük ve orta ölçekli şirketler, girişimler ve eğitim’ konularına odaklanacağını söyledi. Cezayirli siyasi kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, ziyaretle ilgili en önemli konuların, göçün yanı sıra Rus gazını telafi etmek amacıyla İtalya’nın Cezayir gazına artan ihtiyacı olduğunu dile getirdi. Cezayir, Ukrayna savaşının patlak vermesinden bu yana İtalya’ya ilk gaz tedarikçisi haline gelmiş durumda.
Kaynaklara göre Roma, Cezayir’in Kuzey Afrika ülkeleri gibi, Akdeniz üzerinden İtalya’ya yönelik düzensiz göçmen akışını durdurmak için jandarma rolü oynamasını istiyor.
Ziyaretin gündemine göre Meloni, Cezayir Başbakanı Eymen bin Abdurrahman ile görüşecek. Aynı şekilde Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun tarafından da kabul edilecek. Yerel medya kaynaklarına göre ziyaret, eğitim ve endüstrileri içeren anlaşmaların imzalanmasıyla birlikte Pazartesi günü sona erecek. İtalya Başbakanına göre aylar önce başlayan istişareler, ciddi bir sıkıntı yaşayan Cezayir’de otomotiv endüstrisini başlatmak için derinleştirilecek. Cezayir’in otomobil ithalatını 4 yıl önce durdurması, iç talebin birikmesine ve ikinci el otomobil fiyatlarının rekor seviyeye yükselmesine neden olmuştu.
Öte yandan İtalya Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Antonio Tajani ve İçişleri Bakanı Matteo Piantedosi, yerel makamlarla düzensiz göçle mücadelede işbirliğini görüşmek üzere Çarşamba günü Tunus’a ziyarette bulundu. Roma, iki ülke arasındaki coğrafi yakınlık nedeniyle Tunus’u göçmenlerin en büyük ‘kaynağı’ olarak nitelendiriyor.
Gözlemcilerin değerlendirmesine göre Cezayir’in, geçen yıl Ekim ayında Meloni tarafından açıklanan ve Afrika ile ‘servet hırsızlığı yerine işbirliği ve ortaklığa dayalı güçlü ilişkiler’ kurmayı temsil eden bir plan çerçevesinde İtalya için önemli bir ortak olması muhtemel. Meloni, plana ilişkin yaptığı söz konusu açıklamada birçok eski Afrika kolonisinde büyük çıkarları olan Fransa’ya atıfta bulundu. Aşırı sağ eğilimli koalisyon İtalya’da iktidara gelmeden önce Giorgia Meloni, Fransa’yı ‘Afrika’daki doğal kaynakları ve hammaddeleri Afrika ülkelerinin haklarına karşı haksız bir şekilde sömürmekle’ suçlamıştı. Meloni’ye göre bu sömürü, Afrikalıları Avrupa’ya göçe yöneltmeye katkıda bulundu. Bu nedenle de Afrika’nın Avrupa’ya doğru göçünü durdurmanın çözümü, ‘Afrikalıları Avrupa’ya nakletmek değil, Afrika’yı bazı Avrupalılardan kurtarmaktır’. Meloni, bu konudaki en sert açıklamalarından birini, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a hitaben yaparak, “Bize ders verme Macron, çünkü Afrikalılar sizin politikalarınız yüzünden kıtalarını terk edip Avrupa’ya geliyorlar” demişti.
Cezayirliler, çocuklarının Fransa’ya göç etmesinin, topraklarının 130 yılı aşkın bir süredir işgal edilmesinin yansımalarından biri olduğuna inanırken, İtalya Başbakanı ile büyük ölçüde aynı düşünceyi paylaşıyor.
Cumhurbaşkanı Tebbun, geçen yıl Mayıs ayı sonlarında İtalya’ya ziyarette bulunarak, hükümetinin ‘İtalya’nın ihtiyaç duyduğu gazı tedarik etme konusunda’ taahhütlerini yerine getireceğine dair güvence verdi. Tebbun, Sahra anlaşmazlığında Fas’ın yanında yer alması üzerine İspanya’ya karşı tam tersi şekilde davranıyor. Abdulmecid Tebbun, 26 Mayıs 2022 tarihinde İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella ile düzenlediği basın toplantısında, Cezayir’in, ‘uluslararası açıdan ve ahlaki ve etik olarak, sadece dost İtalya ile değil, diğer ülkelerle de imzaladığı anlaşmaları korumaya kararlı’ olduğunu açıkladı. Tebbun ayrıca, iki ülke arasında enerji alanında işbirliğinin ‘apaçık şekilde’ olduğunu vurguladı.
Ayrıca ülkesinin İtalya toprakları üzerinden bir dizi Avrupa ülkesine gaz dağıtma çabasından da bahseden Cezayir Cumhurbaşkanı, Avrupa’nın bir kısmına elektrik sağlamak amacıyla Cezayir’den İtalya’ya bir deniz hattı kurulması önerisine dikkati çekti.



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.