Irak Başbakanı Sudani yolsuzlukla mücadelede yargıyla tartışıyor

‘Yüzyılın Hırsızlığı’ olarak bilinen olayın baş zanlısı Casim'in, çaldığını kabul ettiği yaklaşık 1 trilyon Irak dinarını teslim etmesi karşılığında serbest bırakılması eleştiriliyor

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani (AP)

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Yüksek Yargı Konseyi’ni ziyaretinin ardından yaptığı açıklamada hükümetinin, Irak yargısının bağımsızlığını sağlamak ve prestijini korumak için çalıştığını açıkladı. Konsey Başkanı Faik Zeydan ve Federal Yüksek Mahkeme Başkanı Yargıç Casim Muhammad Abbud ile iki ayrı görüşme gerçekleştirdi. Sudani’nin ofisinden yapılan açıklamaya göre Sudani, Abbud ile yaptığı görüşmede, “Hukukun sözünün her koşulda geçerli olması ve hükümetin attığı tüm adımlarda Irak'ın anayasa ve yasalarla yönetilen bir ülke olduğunu teyit etmesinin, hukuku her şeyden üstün tutmanın önemine vurgu yaptı. Yargının, Irak halkının iradesine ulaşmanın garantör kalesi ve temeli olduğunun altını çizen Abbud, hükümetin programının uygulanmasına verdiği desteği vurguladı.
Aynı bağlamda Sudani, Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Yargıç Faik Zeydan ile bir araya geldi ve ülkedeki yolsuzlukla mücadele yollarını ele aldı. Irak yargısı ‘Yüzyılın Hırsızlığı’ olarak bilinen olayın baş zanlısı Nur Zuheyr Casim'in, çaldığını kabul ettiği yaklaşık 1 trilyon Irak dinarı (yaklaşık 800 milyon ABD doları) tutarındaki parayı geri teslim etmesi karşılığında serbest bırakılmasına karar vermişti. Yargı ayrıca Irak parlamentosunun eski Milletvekili Heysem el-Cuburi'yi itiraf ettiği yaklaşık 17 milyar Irak dinarı (yaklaşık 15 milyon dolar) tutarındaki parayı geri alma karşılığında 4 milyar Irak dinarı (yaklaşık iki buçuk milyon ABD doları) kefaletle serbest bıraktı. Yargı makamının, bu tür durumlarda çalınan paranın miktarına bakılmaksızın kefaletle serbest bırakılmasına izin veren yürürlükteki Irak yasalarına göre yasal gerekçeleri belirlediği bir zamanda yolsuzlukla mücadele edilme yöntemi konusunda hem hükümete hem de yargıya yönelik yaygın eleştiriler var. Yargı hukuk adına yolsuzluk yapanların çaldıkları malın bir kısmını serbest bırakılmaları karşılığında devlet hazinesine iade ederek yararlanmalarına olanak sağlayan bir pencere açtı.
Hükümet ve adli departmanların kefalet sürecinin cezasızlık anlamına gelmediğini, daha ziyade, çalınan paranın en büyük miktarda iade edilmesini ve ardından sanıkları cezalarını çekmek için mahkemeye çıkarılmasını amaçlayan sorgulanamaz adli prosedürlerin bir parçası olduğunu söyledi. Ancak siyaset ve medya çevrelerindeki yaygın eleştirilere göre, bu kişiler mahkemeye çıkarılsa bile cezaları hafif olacak ve Irak halkına karşı işledikleri suçun boyutuyla eşit olmayacak. Hukuk uzmanı Ahmed el-İbadi, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Anayasaya göre Iraklılar yasa önünde eşit olduğundan, yolsuzluğa karşı mücadele tepeden başlamalıdır ve henüz eyalette üst düzey bir yetkilinin sorumlu tutulduğunu görmedik. Herhangi bir yetkili, kendisiyle aynı fikirde olmadığında kovuşturmaya tabi tutulur ve pazarlık o andan itibaren başlar. Bu nedenle önce koca kafalardan hesap sorulmalı. Devletteki pozisyonlar parayla alınıp satılır ve bu nedenle pozisyonları alıp satanlardan yolsuzlukla mücadele etmelerini isteyemeyiz."
Aynı bağlamda, Irak'taki Dürüstlük Komisyonu'nun eski başkanı Yargıç Haydar el-Ukeyli, “Devleti hırsızların iradesine boyun eğmeye veya onlara iltifat etmeye zorlamak ve çaldıkları şeylerin bir kısmını geri verme vaadiyle haklarındaki işlemleri kolaylaştırmak, devletin zayıflığı, acizliği ve tespit edilen hırsızlardan ve onun çalışanlarından çalınan parayı geri alamadığı konusunda yanlış mesajlar vermektedir. Bu, insanların ona olan güvenini bitirir, onu alay konusu haline getirir. Irak hukuku ve Birleşmiş Milletler Yolsuzluğa Karşı Sözleşmesi, yolsuzluğun kovuşturulmasını ve yolsuzluk gelirlerinin geri alınmasının önemini vurgulasa da yolsuzluk gelirlerini geri almaları nedeniyle onlara ceza verilmesini öngörüyor. Ancak, çaldıklarını devlete iade etmeleri nedeniyle faillerin cezasız kalmasına ve haklarındaki işlemleri hafifletmesine kesinlikle izin vermiyor. Yolsuzluğa ve zimmete para geçirenlere yönelik cezasızlık politikası veya onlar için prosedürlerin hafifletilmesi, kıdemli yolsuzluğu daha fazla teşvik edecektir" dedi.