Ali Yahya
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, sadece bir ailenin 36 milyar dolarlık mal varlığına sahip oluğunu açıklamasının ardından ülkede tartışma başladı.
Olay, özellikle bu miktarın devlet bütçesine yakın olması nedeniyle bazılarını böyle büyük miktardaki paraların bir şeylerin ters gittiğini düşünmeye iterken bazıları da ülkede daha önce yapılan yolsuzluğun boyutu karşısında duydukları şaşkınlığı ifade ettiler.
Ayrıca, Cumhurbaşkanı Tebbun'un açıkladığı miktarla ilgili sorulan sorulara herhangi bir resmi yanıt alınmazken hiç bir açıklama yapılmadı.
Sarsıcı bir rakam
Cezayir cumhurbaşkanı, Hükümet ve Valiler Toplantısı oturumlarının açılışı sırasında yaptığı ve yolsuzlukla mücadeleye değindiği konuşmasında şunları söyledi:
"Tek bir ailenin 500 milyar dinarı (yaklaşık 36 milyar dolar) olduğunu keşfettik. Fonları birikenlere bu fonları bankalara yatırmaları için son bir çağrıda daha bulunuyoruz. Vatandaşın ve ülke ekonomisinin korunması için gerekli garantileri sağladık. Ülkede halen yaygın bir şekilde görülen yolsuzluğu bitirmeyi umuyoruz."
Eğer yolsuzluk yapılan miktarlar devletin kasasında kalsaydı, Cezayir'in kıtanın ve Akdeniz’in ekonomik gücü haline geleceğini söyleyen Cumhurbaşkanı Tebbun, "Geçmiş olanlardan dolayı Allah bizi affetsin demiyoruz. Faillerden hesap soracağız. Bu tür hataları tekrarlamamalıyız" ifadelerini kullandı.
Ülkede 500 milyar dinarın çok büyük bir para olması nedeniyle Tebbun’un açıklamaları, soru işaretlerine neden oldu.
Rakam öyle bir şaşkınlık uyandırdı ki bu miktarda bir paranın nasıl saklanabileceğine dair fikirler dahi ortaya atılmaya başladı.
Ekonomi uzmanı ve gazeteci Muhammed Velid Mezkur, bunun bir hata olduğuna şüphe olmadığını, çünkü miktarın çok büyük ve sadece bir aileye ait olmasının imkansız olduğunu vurguladı. Mezkur, Cumhurbaşkanı’nın konuşmasında 3,6 milyar dolar demek istemiş olabileceğini öne sürdü.
"Abartı olmasa da bir hata olabilir"
Vergi Danışmanları Derneği Başkanı Bubekir Selami, rakamın şaşırtıcı olduğunu ve 2023 yılı devlet bütçe harcamalarının yarısından fazlasına denk geldiğini vurguladı.
Selami, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Eğer açıklamada bir hata yoksa bu miktar, kara borsada dolaşan para miktarının boyutu hakkında bir fikir verebilir. Cumhurbaşkanı’nın açıklaması, bu durumla bir an önce güçlü ve kararlı bir şekilde mevcut tüm yöntemlerle mücadele edilmesi gerektiğine dair alarm veriyor. Çünkü alınan tüm teşvik edici önlemlere rağmen bir sonuç elde edilemedi."
Masaya yumruğun vurulmasının zamanının geldiğini söyleyen Selami, dijital ödeme araçlarının kullanılması, bankacılık faaliyetleri ve hizmetlerinin kolaylaştırılması, uygulamaların hızlandırılması, fon sahiplerine paralarını bankalara yatırmaları için her türlü teminatın verilmesi, bankalarda yığılmaların olmaması ve uzun kuyrukların oluşmaması için tüm banknotların altı ay ya da bir yıl gibi bir süre içinde değiştirilmesi, nakit para çekimlerine sınırlandırma getirilmesi ve kaynağı ispat edilemeyenler fonlara yüzde 7 vergi uygulanması gerektiğini söyledi.
Bahsi geçen rakamın çok büyük olduğunu belirten Selami, "Abartı olmasa da bir hata olabilir. Ancak miktar ne olursa olsun, ülke ekonomisini yiyip bitiren bir sorundan, bir illetten bahsediyoruz" şeklinde konuştu.
Cezayir makamları, 22 Aralık'ta yolsuzlukla yağmalanan fonların yaklaşık 20 milyar dolarının geri alındığını duyurmuştu.
Bununla birlikte Avrupa Birliği (AB) üyesi birçok ülkenin eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika döneminde yurt dışına kaçırılan fonların kurtarılmasına yardım etme teklifinde bulunduklarına işaret edilen açıklamada, adli temsilcilikler aracılığıyla yolsuzluk vakalarına karışan kaçakların ikamet ettiği ya da şüpheli banka hesaplarının bulunduğu ülkelere gerekli taleplerin iletildiği kaydedildi.
Soru işaretleri
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan gazeteci Muhammed Dallumi, Cumhurbaşkanı Tebbun'un açıklamalarının çok sayıda soru işaretinin gündeme gelmesine neden olduğunu söyledi.
Bankalara yatırılmayan bu büyük miktarın, eski Cumhurbaşkanı Buteflika döneminde yapılan yolsuzluğun boyutu ve bu yolsuzluklardan yararlanan aileler hakkındaki konuşmaları yeniden başlattığını belirten Dallumi, "Bu rakam, iki önemli noktaya işaret ediyor. Bunlardan birincisi, Cezayir devletini neredeyse yok eden devasa yolsuzluk meselesi, ikincisi ise yetkililerin yolsuzlukla amansız bir şekilde mücadele etme konusundaki kararlılığı" ifadelerini kullandı.
Dallumi, sözlerine şöyle devam etti:
"Cezayir Cumhurbaşkanı’nın bankalara yatırılmayan fonların sahiplerine yönelik tehdit ve uyarısının ardından bu miktarı ifşa etmesi, hükümetin yolsuzlukla mücadeledeki kararlılığının bir göstergesi ve yolsuzluk dosyalarının henüz kapatılmadığına dair halka verilen güçlü bir güvence mesajıdır. Aynı zamanda adalet ve emniyet kurumlarının, aileler ya da ister yüksek mevkilerde bulunan memurlar, ister yasadışı yollardan zengin olan kişiler olsun şahıslar düzeyinde yapılan yolsuzluklarla ilgili daha fazla detayı ortaya çıkarmak için sessizce çalıştıklarının bir kanıtı."
Independent Türkçe
