10 dakika egzersiz yapmak beyin yeteneklerini artırıyor

Önerilen fiziksel aktiveteler arasında koşmak ön plana çıkıyor. (Reuters)
Önerilen fiziksel aktiveteler arasında koşmak ön plana çıkıyor. (Reuters)
TT

10 dakika egzersiz yapmak beyin yeteneklerini artırıyor

Önerilen fiziksel aktiveteler arasında koşmak ön plana çıkıyor. (Reuters)
Önerilen fiziksel aktiveteler arasında koşmak ön plana çıkıyor. (Reuters)

Yeni bir bilimsel çalışma, her gün 10 dakika egzersizin hafızayı geliştirdiğini ancak en büyük etkisinin beynin planlama ve organizasyon gibi yürütme süreçlerinde olduğunu ortaya çıkardı.
CNN’in haberine göre, hızlı yürüyüş, bisiklete binme ve hızlı bir şekilde merdiven inip çıkma orta, aerobik dans, koşu ve yüzme güçlü egzersizler olarak nitelendiriliyor.
Araştırmacılar, Birleşik Krallık'ta yaklaşık 4 bin 500 kişinin aktivitelerini yedi gün boyunca kesintisiz takip etti.
Araştırmacılar, daha sonra katılımcıların davranışlarının kısa süreli hafıza, problem çözme ve işlem becerilerini nasıl etkilediğini inceledi.
Ekip, az bir süre (6 ila 9 dakika arasında) dahi orta veya güçlü egzersizler yaparak geçiren kişilerin, hafif faaliyetler yapanlara kıyasla biliş, planlama ve organizasyonda daha yüksek puanlar aldığını buldu.
University College London Spor, Egzersiz ve Sağlık Enstitüsü'nden Tıbbi Araştırma Konseyi doktora eğitimi öğrencisi olan, çalışmanın yazarı John Mitchell, güçlü egzersizler yapan bireylerin, basit egzersizler uygulayanlara kıyasl,a ortalama olarak daha yüksek bilişe sahip olduklarını söyledi.
Önceki gün Journal of Epidemiology & Community Health dergisinde yayımlanan çalışma, her gün 10 dakika orta ila güçlü efor egzersizi yapmanın hafızayı geliştirdiğini ancak en büyük etkisinin planlama ve organizasyon gibi yürütme süreçlerinde olduğunu buldu.
Ancak araştırmacılar bunun genel olarak uykunun beyne zarar verdiği anlamına gelmediğini, aksine tam tersine işaret ettiğine dikkat çekti. Beyindeki olumsuz etkilerin aşırı uykudan kaynaklandığını vurgulayan araştırmacılara göre algıyı artırmak ve hafızayı güçlendirmek için çalışmalar yürütülmesi gerekiyor.



Neandertaller 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at avlamış

Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
TT

Neandertaller 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at avlamış

Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)

Bilim insanları, Neandertallerin 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at sürülerini avladığını öne sürdü. Yeni çalışma modern insanların en yakın akrabasının geçmişinde az bilinen bir döneme ışık tutuyor.

Almanya'nın Schöningen bölgesindeki arkeolojik kazı alanında 1994'te yapılan çalışmalarda, Paleolitik dönemden kalma bugüne kadarki en sağlam tahta mızraklar keşfedilmişti. 

İlk başta 400 bin ve sonra 300 bin yıl önceye tarihlenen mızrakları, modern insanlar (Homo sapiens) ve Neandertallerin ortak atası Homo heidelbergensis'in yaptığı düşünülüyordu. 

Ancak bulguları hakemli dergi Science Advances'ta 9 Mayıs Cuma günü yayımlanan çalışmaya göre mızraklar daha yeni ve muhtemelen Neandertaller tarafından kullanıldı.

Yeni bir yönteme başvuran bilim insanları, mızraklarla aynı tortu tabakasında bulunan salyangoz kabuklarının amino asit analizini yaparak silahları tarihledi. Bulgular aletlerin yaklaşık 200 bin yıl önce yapıldığına işaret ediyor.

Neandertallerin kullandığı anlaşılan bu silahlar, bozulmamış haldeki en eski tahta mızrak olma özelliğini koruyor. 

Araştırmacılar Neandertaller hakkındaki bilgilerin büyük bölümü 60 bin ila 40 bin yıl önceden geldiği için yeni çalışmanın önem arz ettiğini söylüyor.

Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi'nden makalenin ortak yazarı Dr. Jarod Hutson "Schöningen, Neandertal davranışının daha eski yönünü gösteriyor ve bu da bir boşluğu dolduruyor ve 200 bin yıl önce Neandertallerin hayatında neler olup bittiğine dair çok net bir resim veriyor" diyor.

Dr. Hutson örneğin mızrakların "bu kadar eski bir şey için epey gelişmiş" seviyede olduğunu belirtiyor.

Kazı alanında, kesilerek öldürülmüş yaklaşık 50 atın kalıntıları da keşfedilmişti. Bilim insanları Neandertallerin bu hayvanları mızrakla avladığını düşünüyor. 

Araştırmacılar bölgenin, at ailelerinin hedef alındığı bir pusu ve avlanma alanı olduğunu öne sürerek makalede şöyle yazıyor:

Bu rutin başarı seviyesine ulaşmak için Schöningen'deki av saldırıları, ortak bir dizi hedefle tam bir işbirliği içinde gerçekleştirilmiş olmalı. 

Bu kadar koordineli bir avlanma stratejisinin varlığı, yaklaşık 200 bin yıl önce ciddi bir organizasyon ve iletişim becerisine işaret ediyor.

Ekip, bu dönemde yeni yeni ortaya çıkan Homo sapiens'le Neandertallerin birbirine daha önce düşünülenden daha fazla benzediğini tahmin ediyor.

Ancak bazı uzmanlar bulgulara şüpheyle yaklaşarak mızrakların ne zaman ve kim tarafından kullanıldığını anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.

Göttingen Üniversitesi'nden arkeolog Thomas Terberger, yer almadığı çalışma hakkında "Şu an için argümanları ilgi çekici buluyorum ama kesinlikle ikna edici değiller" diyor. 

Independent Türkçe, IFLScience, Interesting Engineering, AP, Science Advances