Cezayir-Fransa uzlaşmasında yeni ivme

Cezayir Genelkurmay Başkanı Korgeneral Said Şangariha’nın pazartesi ve salı günleri (23-24 Ocak) Fransa'ya yaptığı beklenmedik ziyaret, Fransa Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Anne Marie Descotes’in çarşamba günü Cezayir’e yapması beklenen ziyaretinin öncesinde geldi. Descotes’in Cezayir ziyareti sırasında, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron’un davetlisi olarak Paris’e yapacağı ziyaretin hazırlıklarını görüşmesi bekleniyor.

Cezayirli siyasi kaynaklar, Descotes’in Cezayir Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Ammar Blani ile görüşeceğini ve toplantıda ‘Libya dosyası, Batı Sahra sorunu, Sahel’de özellikle de Fransız askeri varlığının halk tarafından giderek artan bir retle karşılaştığı Mali ve Burkina Faso’daki güvenlik durumu’ konularını ele alacaklarını belirtti.

Aynı kaynaklara göre görüşmede ele alınacak konular arasında Cumhurbaşkanı Tebbun’un Mayıs ayında Fransa’ya bir ziyaret düzenlemesi de yer alıyor. Ayrıca, iki ülkenin cumhurbaşkanları arasında Ağustos ayında Cezayir’de imzalanan yenilenmiş bir ortaklık başlatma anlaşmasının uygulanmasını takip etme konusu da Descotes ve Blani görüşmelerine dahil edildi.

Descotes ve Blani, Cezayir-Fransa siyasi istişarelerinin 8’inci oturumu çerçevesinde 30 Eylül’de Paris’te bir araya gelmişti. Bu görüşme, tüm iş birliği dosyalarında iki ülke arasındaki koordinasyona dayanıyordu.

Cumhurbaşkanı Macron, pazartesi günü Elysee Sarayı’nda Fransa Genelkurmay Başkanı Thierry Burkhard’ın daveti üzerine Fransa’ya gelen Cezayir Genelkurmay Başkanı Korgeneral Said Şangariha’yı kabul etti. Bu ziyaret, Cezayirli bir ordu komutanının 17 yıl sonra Fransa'ya yaptığı ilk resmi ziyaret oldu.

Cezayir ve Fransa’nın genelkurmay başkanları daha önce Macron’un Ağustos 2022’de Cezayir’e yaptığı ziyaret sırasında da görüşmüştü. Görüşme, Fransa Cumhurbaşkanı’nın 2021 yılı Ekim ayındaki sansasyonel açıklamalarından kaynaklanan bir yanlış anlaşılmanın ortadan kaldırılmasını sağladı. Macron, söz konusu açıklama “Fransa tarafından kolonize edilmeden önce bir Cezayir ulusu var mıydı?” diye sormuş ve Cumhurbaşkanın Tebbun’un ‘askeri liderlerin rehinesi’ olduğunu belirtmişti. Bu konuşma Cezayir’de geniş çaplı bir hoşnutsuzluğa neden oldu ve iki ülke arasında ‘hafıza ve geçmişteki yaralar konusundaki anlaşmazlıklar’ olarak bilinen sorunu çözme çabalarını sekteye uğratmıştı.

Cezayir Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada, Şangariha’nın ziyaretinin “Cezayir Silahlı Kuvvetleri ve Silahlı Kuvvetleri arasındaki işbirliğini güçlendirme çerçevesine geldiğini ve iki tarafın ortak kaygıları olan konuların tartışılması için imkan sağlayacağını’ belirtti.

Fransa Genelkurmay Başkanı Burkhard, Cezayirli mevkidaşı ile 25 ve 26 Ağustos 2022 tarihlerinde Cumhurbaşkanı Macron’un Cezayir ziyareti sırasında bir araya geldi. O gün açıklanan bilgilere göre, söz konusu görüşmede Sahel bölgesindeki güvenlik durumu ve Cezayir ile Fransız orduları arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi ele alındı. Görüşmeye iki ülkenin güvenlik servislerinin liderleri de katıldı.

Şangariha’nın Paris ziyaretini gözlemleyenler, bunun ‘hafıza’ ve ‘bireylerin iki ülke arasındaki hareketini kolaylaştırma’ dosyaları gibi siyasi nitelikte olanlar da dahil olmak üzere iki ülke arasındaki tüm anlaşmazlıkları çözmek için bir fırsat’ olduğunu belirtti. Tebbun 2019’da göreve geldiğinden bu yana, en önemli iç dosyalarda ve ülkenin başta Fransa olmak üzere başlıca ortaklarıyla olan ilişkilerine yönelik konularda ordu komutanı ile istişareler yapıyor. Diğer yandan gözlemciler ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin uzlaşma yolunda ivme kazandığını’ belirtiyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan gözlemciler, Cezayir’in eski işgalci ile ilişkilerinde ‘hafıza’ ve ‘Fransa’nın sömürge suçları için özür dilemesi’ ve ‘Fransız vizesindeki payını artırma’ konularını birinci öncelik yaparsa, Paris’in dikkatini, Fransız ekonomik kurumlarının Çin ve Türkiye başta olmak üzere güçlü ticari müşteriler nedeniyle karşı karşıya olduğu rekabete daha fazla vereceğini belirtti.