Cezayir’de Buteflika'nın kardeşi ve iş adamları hazineye 35 milyar dolar tazminat ödeyecek

Yolsuzluk suçlamaları, merhum cumhurbaşkanının yönetiminin 20 yılını kapsıyor

Cezayir Adalet Bakanlığı Binası (Adalet Bakanlığı)
Cezayir Adalet Bakanlığı Binası (Adalet Bakanlığı)
TT

Cezayir’de Buteflika'nın kardeşi ve iş adamları hazineye 35 milyar dolar tazminat ödeyecek

Cezayir Adalet Bakanlığı Binası (Adalet Bakanlığı)
Cezayir Adalet Bakanlığı Binası (Adalet Bakanlığı)

Cezayir'de mahkeme, merhum Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika'nın kardeşi Said Buteflika ve büyük bir iş adamı grubuna kamu hazinesine yerel para birimi cinsinden 35 milyar dolara tekabül eden bir değerde tazminat ödemeye mahkum etti. Karar, altyapı projeleri ve kamu anlaşmalarıyla ilgili büyük yolsuzluk suçlamaları kapsamında verildi.
Kamu hazinesini temsil eden sivil tarafın avukatları, bir hafta önce başlayan ve medyanın "Buteflika yönetiminin sembolleri" (1999-2019) dediği dava kapsamında salı akşamı tazminat taleplerini yargıya sundular. Yolsuzlukla Mücadele ve Önleme Kanunu kapsamındaki dosyada, “yolsuzluk suçları, kara para aklama, kambiyo mevzuatının ihlali ve istihdamın kötüye kullanılmasından kaynaklanan gelirlerinin gizlenmesi” suçları da yer alıyor.
Şarku’l Avsat’ın Eş-Şuruk Gazetesi’nden aktardığı habere göre, Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’nın iktidardan ayrılmasını talep eden halk hareketinin patlak vermesini takip eden dönemde (22 Şubat 2019) Said Buteflika ile ona yakın iş adamları arasında yüzlerce telefon görüşmesi yapıldığını doğruladı. Ayrıca, bu görüşmeleri tespit eden emniyet güçlerinin yolsuzluk şüphesiyle soruşturma başlattığını bildirdi.
Gazete haberinde, cumhurbaşkanının kardeşi ve kıdemli danışmanı arasındaki özel sektör işverenleriyle olan iletişimin yoğunluğu, “aralarında şüpheli bir ilişkinin varlığına” işaret ediyor. Güvenlik soruşturmalarına göre, iş adamlarında endişe hakim ve takip edilmekten korkuyorlardı. Bu sebeple, devlette etkili ve yetkili olan oligarklar için kârlı projeler elde etmekle tanınan Said ile temas haline geçtiler.
Davanın en önde gelen sanıkları arasında, Cumhurbaşkanı Buteflika ile babalarının güçlü bir dostluğu olduğu bilinen Kuninef kardeşlerin yanı sıra, Ali Haddad ve Muhyiddin Tahkut yer alıyor. 3 buçuk yıldır cezaevinde olan sanıklara yargı yolsuzluk davalarında ağır cezalar verdi. İddianamede ayrıca 2020 yılında koronavirüsten ölen iş adamı Tayyib Zağimi'nin adı da bulunuyor.
İş Liderleri Forumu'nun (FCE) eski başkanı Ali Haddad, tutuklu Başbakanlar Ahmed Uveyhi ve Abdulmelik Sellal ile diğer bakanlar ve yetkililerle yargılandığı çeşitli yolsuzluk davalarından adı geçiyor. Kuninef kardeşler ise daha önce cumhurbaşkanlığına yakınlıkları nedeniyle bakanların seçiminde belirleyici güce sahip oldukları belirtiliyor.
Geçen haftaki duruşmanın başında hâkimin yolsuzluk olaylarıyla ilgili sorularını yanıtlamayı reddeden Said şunları söyledi: “Adli soruşturma aşamasında dinlenmedim, bu nedenle soru sormanıza gerek yok çünkü cevap vermeyeceğim.”
Said ve diğer sanıkların cezaevinden itibaren uzaktan duruşma yöntemiyle yargılanıyor olması dikkat çekiyor. Bu yargılama şekli, Cezayir Adalet Bakanlığı tarafından korona krizinin başında, salgını önlemeye yönelik tedbirler çerçevesinde benimsenmiş. Gözlemci ve savunma makamlarının yoğun itirazına rağmen uzaktan duruşma yöntemi devam ediyor
Geçen Haziran ayında 8 yıl hapis cezasına çarptırıldığı davada Said'e başkentteki iki daireden oluşan mülkünün kaynağı, arsa ve banka hesapları soruldu. Said, “Emeklerimin ve ailemden bana miras kalanların ilk meyvesidir” cevabını verdi. Said ayrıca, merhum cumhurbaşkanı olan kardeşinin “temiz oluşunu” birçok davada savundu ve onun “yolsuzluk, kötü yönetim ve yasadışı kazanç” ile suçlanmasını reddetti.
2 Nisan 2019 tarihinde istifa eden eski Cumhurbaşkanı 17 Eylül 2021'de hayatını kaybetti. Avukatlar, önde gelen yetkililerin duruşmaları sırasında Cumhurbaşkanı Buteflika'nın kendisinin yolsuzlukla ilgili olarak dinlemesi için getirilmesini talep ettiler. Ancak dönemin hakimleri bunu şiddetle reddetti. Cezayir yasalarına göre hapis cezaları birleştirilmez ancak çeşitli davalarda hüküm giymiş olanlara en yüksek ceza uygulanır ve kalan cezalar düşürülür.



Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
TT

Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)

ABD-İsrail görüşmelerinde Hamas ile İsrail arasında anlaşmazlık konusu ‘tek nokta’ olan, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki stratejik bir bölgenin kontrolünü ele geçirmesi ve Kahire'nin bunu reddetmesi konuşuluyor.

Mısırlı ve Filistinli kaynaklar, Katar’ın başkenti Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinde ‘taraflar arasında uçurumlar’ ve ‘İsrail'in inatçılığı’ olduğunu vurguladılar.

İsrail basını, müzakere masasında bir ‘kriz’ olduğu yönünde sızıntıları aktarırken özellikle Mısır'ın, arabulucuların anlaşmaya varmak için çabalarını desteklemek üzere uluslararası toplumun ve Avrupa ülkelerinin arabulucu rolü almasını talep etmesi ve Katar heyetinin ABD'de bulunması bu sızıntılara neden oluyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki bölgelerden, özellikle de ‘Philadelphia Koridoru 1 ve Philadelphia Koridoru 2’ bölgelerinden çekilmemeyi sürdürmesi halinde müzakerelerin çıkmaza girebileceğini düşünüyor.

gthy
Salı günü Gazze'nin güneyindeki Morag Ekseni’nde seyir halindeki İsrail askeri araçları (AP)

Mısır, geçtiğimiz yıl sınırlarına yakın olan Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’nun İsrail tarafından yeniden işgal edilmesini reddetmiş ve iki taraf arasında bu konuda gerginlikler yaşanırken derhal geri çekilmesini talep etmişti. Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu geçtiğimiz nisan ayında, ‘Philadelphia Koridoru 2’ olarak nitelendirdiği, Han Yunus’un hemen güneyinde uzanan bir askeri yol olan Morag Ekseni’nin kontrol altına alınması gerektiğini ve bu koridorun işgal edilmesinin Filistin'in Refah bölgesini Gazze Şeridi'nden ayırmaya imkan vereceğini açıklamıştı.

"Stratejik riskler"

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan Mısırlı bir kaynak, Kahire'nin İsrail'in Philadelphia Koridoru veya Morag Ekseni gibi bölgelerden çekilmesinin önemine ilişkin tutumunun sarsılmaz olduğunu ve ‘Filistinlileri Refah'ta toplama gibi, bölgedeki istikrarı bozacak ve onların zorla yerlerinden edilmesine yol açacak başka planlar dayatılmasının kesinlikle kabul edilemez’ olduğunu belirtti.

Doha’daki mevcut müzakerelerin ‘gizli’ olduğunu ve ABD ve İsrail çevrelerinde yayılan söylentilerin aksine, müzakerelerin sona ermiş ve çıkmaza girmiş olabileceğini düşünen kaynak, buna karşın ABD’nin baskısıyla İsrail'in tutumunun değişmesi halinde bu durumun değişebileceğini belirtiyor.

fvbfrg
Dün Gazze Şeridi'nin orta kesimlerindeki Gazze şehrinde İsrail'in saldırısının ardından dumanların yükseldiği görüntü (AFP)

Filistinli bir kaynak, Morag Ekseni’nin müzakere belgesinde kalan veya temel sorun olmadığını, işgalci İsrail’in geri çekileceği bölgeler konusunda bir anlaşmaya varılması ve uluslararası toplum ile Birleşmiş Milletler (BM) kurumlarının insani yardımları ulaştırma rolünün yeniden aktif hale getirilmesi gerektiğini, bunun da Washington'ın işgalci İsrail’e karşı ciddi bir tutum sergilemesi ve anlaşmayı engellememesi veya başarısızlığa uğratmaması için baskı yapması halinde gerçekleşebileceğini’ belirtti.

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan kaynak, Mısır’ın İsrail’in önerisini reddettiği ve bu konuda net bir tavır sergilediğini belirterek, Kahire’nin İsrail’in Refah bölgesindeki işgalinin Mısır'ın ulusal güvenliği için doğrudan bir tehdit oluşturduğunun ve Morag Ekseni gibi sınır şeridine yakın bölgelere düzensiz bir şekilde çekilmenin gelecekte ciddi gerginliklere yol açabilecek stratejik riskler barındırdığının farkında olduğunu da sözlerine ekledi.

Öte yandan İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, başlıca anlaşmazlık noktasının İsrail'in Morag Eksenini kontrol altında tutma planıyla ilgili olduğunu aktardı. Gazete  bu konuyla ilgili olarak İsrail’de, rehinelerin serbest bırakılmasını geciktirebileceğini düşünenler ile İsrail'in, yerinden edilmiş kişileri Hamas üyelerinden ayırmak için bir şehir inşa etme girişimleri çerçevesinde bunun hayati önem taşıdığını düşünenler arasında görüş ayrılığı olduğunu bildirdi.

bgy
Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Nasır Hastanesi önünde cenaze töreni düzenleyen Filistinliler (AFP)

Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz pazartesi günü yaptığı açıklamada, bakanlığın Refah bölgesinde en az 600 bin Filistinliyi kabul etmek üzere yeni bir insani bölge kuracağını ve bu bölgenin Hamas’tan arındırılmış olacağını söyledi.

‘ABD baskısı’ kartı

Eski Mısır Dışişleri Bakanı ve Mısır Dışişleri Konseyi Başkanı Büyükelçi Muhammed Urabi, İsrail'in Mısır için kabul edilemez olan sınırlarda kalma gibi tutumunu değiştirmediği sürece ateşkes için bir fırsat olduğunu düşünmüyor. Masada birtakım zorluklar olduğunu ve anlaşma için son şansın giderek azaldığını belirten Büyükelçi Urabi, İsrail'in anlaşmayı kabul etmek için henüz ciddi bir adım atmadığını vurguladı.

Hamas konusunda uzman Filistinli siyasi analist İbrahim el-Medhun, İsrail'in çekilmeyi engellemeye ve uluslararası kuruluşların çalışmalarını aksatmaya çalıştığını belirterek, “İsrail'in Gazze'nin güneyinden ve doğusundan çekilmeme konusundaki ısrarı, zorla yerinden etme planının hâlâ geçerli olduğu yönündeki endişeleri güçlendiriyor ve bu da gerçek bir sükunet veya kapsamlı bir siyasi çözüm için gösterilen çabaları baltalıyor” dedi.

dfrgt
Dün Gazze şehrinin batısındaki Şati Mülteci Kampı’nda İsrail'in saldırısının yol açtığı yıkıma derin düşüncelerle bakan Filistinli bir genç (AFP)

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal ise İsrail'in Morag Ekseni’nde kalma ısrarının arabulucuların çabalarını zorlaştırdığını ve İsrail'in yerinden etme planını sürdürme niyetini ortaya koyduğunu belirtti. Mısır'ın ‘ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğu için bunu kabul etmeyeceğini’ ifade eden Nazzal, “Ancak genel olarak, ABD’nin Netanyahu üzerindeki baskısı, onun bu eksende güçlerini azaltmasına ve geçici bir anlaşmaya varmaya yöneltebilir” şeklinde konuştu.

Avrupa Birliği'nin rolü

İsrail’in ateşkes ve esir takası anlaşmasını tehdit eden bu hamleleri devam ederken Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ve ve Hollanda Dışişleri Bakanı Kasper Veldkamp ile dün Gazze'de ateşkese ilişkin müzakerelere dair son gelişmeleri, uluslararası toplumun sorumluluklarını yerine getirmesi ihtiyacını ve ateşkes çabalarını destekleme konusunda Avrupa Birliği'nin (AB) rolünün önemini görüştü.

Yedioth Ahronoth gazetesi, Katar heyetinin bu hafta Washington'a giderek ABD yönetiminin üst düzey yetkilileriyle görüşmelerde bulunduğunu, Başkan Donald Trump'ın ise salı günü İsrail Başbakanı Netanyahu ile Beyaz Saray'da ikinci kez bir araya gelerek ‘Gazze konusunda azami baskı uygulamak’ için görüşmelerde bulunduğunu bildirdi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar dün düzenlediği basın toplantısında,İsrail'in ‘Gazze'de ateşkes sağlanması konusunda ciddi olduğunu ve bunun gerçekleştirilebilir bir hedef olduğunu’ vurguladı. Sa’ar, “Geçici bir ateşkes sağlanırsa, kalıcı bir ateşkes için müzakerelere başlayacağız” dedi.

İsrail ve ABD'nin anlaşmayı desteklemesinin ‘gerçekte hiçbir karşılığı olmadığını’ düşünen Urubi, “Washington İsrail’e baskı yapmadığı sürece, ateşkes anlaşması olmayacak ve bu da İsrail’in bölgede barışı engellemeden veya geciktirmeden gerçek bir yol izlemesini sağlayacak. Mısır’ın şu anki girişimleri akıllıca ve sorumluluk sahibidir ve arabulucuların çabalarına uluslararası ve Avrupa desteği sağlamak ve bölgede istikrarı sağlamak amacıyla yapılıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Medhun’a göre İsrail'in bu yaklaşımını sürdürmesi, daha fazla tırmanışa ve 60 günlük sınırlı bir ateşkes fikrinin önünü açacak, ancak nihai bir çözüm getirmeyecek. Medhun, böyle bir durumun ise Filistinliler tarafından kabul edilmeyeceğinin altını çizdi.

Nazzal ise, anlaşmanın açıklanmasının ardından ABD'nin baskısıyla ‘İsrail'in, Hamas’ın çok sayıda rehineyi serbest bırakmasının ardından bölgeyi yeniden savaşa sürükleyecek mayınlar döşeyeceğini’ öngörüyor.