عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İran Dini Lideri’nin yeğeni Muradhani: Hamaney, dini ve sivil meşruiyetten yoksun

Mahmud Muradhani, Hamaney’in yerine oğlu Mücteba’nın geçeceği görüşünde.

Hamaney 9 Ocak'ta destekçileri ile bir araya geldi. Sol üşt köşede Mahmud Muradhani. (AFP/LinkedIn)
Hamaney 9 Ocak'ta destekçileri ile bir araya geldi. Sol üşt köşede Mahmud Muradhani. (AFP/LinkedIn)
TT
TT

İran Dini Lideri’nin yeğeni Muradhani: Hamaney, dini ve sivil meşruiyetten yoksun

Hamaney 9 Ocak'ta destekçileri ile bir araya geldi. Sol üşt köşede Mahmud Muradhani. (AFP/LinkedIn)
Hamaney 9 Ocak'ta destekçileri ile bir araya geldi. Sol üşt köşede Mahmud Muradhani. (AFP/LinkedIn)

Adı Mahmud Muradhani. Kız kardeşi, geçen kasım ayında tutuklanan insan hakları aktivisti Feride Muradhani. Feride Muradhani’nin avukatı Muhammed Hüseyin Akasi’ye göre Feride, aralık ayında İran Din Adamları Özel Mahkemesi tarafından 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ardından cezası Temyiz Mahkemesi tarafından üç yıla indirildi. Yaşadığı bu trajedinin nedeni, bir videoda İran rejimini ‘çocukların katili suçlu bir rejim’ olarak nitelemesi. Yeni rejimi ilk eleştiren din adamlarından olan babası Şeyh Ali Muradhani Tahrani, daha önce Irak'a sığınmış ve İran'a döndükten sonra hapse atılmıştı. En önemlisi de Mahmud Muradhani aralık ayının başında yayınladığı açık mektupta ağabeyi Dini Lider Ali Hamaney ve ‘otoriter hilafet’ olarak nitelendirdiği rejimle bağını kopardığını ilan etmesine rağmen hapse atılmayan Bedri Hüseyni Hamaney'in oğlu olması.
Aile geçmişi göz önüne alındığında, Mahmud Muradhani’nin rejimin devrilmesi çağrısında bulunan İran muhalefetiyle aynı safta yer alması olağan görünüyor. 1986'da İran'dan ayrıldığı ve şu an doktorluk yaptığı  Kuzey Fransa'da yaşadığı için kendisine hapis cezası uygulanamadı.
Muradhani’nin dün Paris'teki toplantısında ailesinden derinden etkilendiği görülüyordu. ‘Humeyni'nin öğrencisi’ olduğunu söylediği babasından çokça söz etti. Mahmud Muradhani annesi ve kız kardeşi gibi başta Hamaney olmak üzere mevcut İran rejimini eleştirmekten çekinmiyor. Hamaney’i ‘dini ve sivil meşruiyetten yoksun, dini ilimlerde vasıfsız biri’ olarak nitelendiriyor. Hatta bundan daha da öteye giderek Hamaney’i ‘İran halkının kasabı’ ve halkın ‘en nefret ettiği’ figür olarak nitelendirmekten çekinmiyor.
Hamaney'in yeğeni, ‘defalarca kez İran'a dönmesinin istendiğini’ ancak kendini bekleyen akıbet nedeniyle bunu yapmadığını vurguladı. Muradhani rejimin hızla düşürülmesi çağrısında bulunmaktan çekinmiyor. Ancak diğer yandan ‘içte ve sahada etkili olmadığını’ düşündüğü muhalefete sert eleştiriler yöneltmekten de çekinmiyor. Muradhani’ye göre sorun, ‘özellikle rejimin devrilmesinden sonraki aşamaya’ ilişkin bir vizyonun olmamasında yatıyor. Bu bağlamda Muradhani, İran'ın dört aydır tanık olduğu ‘devrimin’, net bir programı olan ve öne çıkabilen kişiler üretemediğini söylüyor.
İran rejimini ‘dini-ideolojik’ bir rejim olarak tanımlayan Muradhani, bu nedenle ‘rejimi içeriden reforme etme umudunun olmadığını ve dolayısıyla rejimi devirmeye çalışmaktan başka alternatifin bulunmadığını’ söylüyor. Zira Muradhani’ye göre ‘Hamaney bir adım bile geri adım atmaz.’ Bu nedenle planı her zaman baskıya başvurmaktan geçiyor. Öyle ki herkes şiddetin kaynağının rejim olduğunu ve dolayısıyla halkın kendisini savunmak için direnmekten başka çaresi olmadığının farkında. Protesto hareketinin seyri göz önüne alındığında bundan çıkarılabilecek ana ders, İran halkının ‘düşüncelerinden korkuyu söküp atmış olması.’ Nitekim bu, gösterilerin son günlerdeki göreceli düşüşüne rağmen halen devam etmesini açıklıyor. Muradhani, yetkililerin protestolarınşiddetle bastırılmasına rağmen hareketin devamlılığı konusunda karamsar değil.
İranlı muhalif, protestoların zayıflaması ile birlikte devrimin sönebileceği ihtimalini göz ardı etmiyor. Ancak buna karşılık, ‘buna yol açan sebepler her zaman var olduğu için’ geri döneceğinden de emin görünüyor. Muradhani, rejimi devirmek için içeriden askeri bir hamle gelme ihtimaline ilişkin de değerlendirmelerde bulundu. ‘Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) görevinin rejimi korumak ve rejimin de görevinin DMO’yu korumak; dolayısıyla bunların birbirini destekleyen iki oluşum olduğunu’ söyleyerek bu ihtimalin yaşanmasını imkansız olarak niteledi.
İranlı bir muhalifle yapılan her toplantıda şu soru soruluyor: Ali Hamaney’in yerine dini lider kim olacak?
Muradhani, Ali Hamaney'in yakın çevresi dışında bir halefi olmadığını ifade ediyor. Hamaney’in halefinin oğlu Mücteba Hamaney’in, yani ‘halefin seçilmesinde etkin bir güç olarak’ gördüğü DMO’nun desteğini alan kuzeninin olmasının kuvvetle muhtemel olduğu görüşünde. Ünlü ‘WikiLeaks’ sızıntıları içinde yer alan bir belgede ‘Hamaney’in, din eğitimi alan oğlunu yerine geçmesi için hazırladığı’ ifadeleri geçiyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Mücteba son yıllarda İran'daki etkin ve nüfuzlu kurumlar içinde etkisini artırdı. Ahmedinejad'ın 2005'te İran cumhurbaşkanlığına gelmesinde ve 2009'da yeniden seçilmesinde en büyük pay sahibi olduğu biliniyor. Protestolar sırasında, İran şehirlerinde Ahmedinejad'ın ikinci dönem cumhurbaşkanlığını elde etmesini sağlamadaki rolünü kınayan gösteriler düzenlendi.
Dini Lider’in karşılaması gereken bir takım şartlar var. Bunlar; fıkhın çeşitli alanlarında fetva vermek için gerekli ilmi yeterlilik, milleti yönetmek için gerekli adalet ve takva, isabetli siyasi vizyon, toplumsal ve idari yeterlilik, ihtiyat, cesaret ve yeterli liderlik becerisi. Uzmanlar Meclisi, yeni dini lideri seçmekle görevli ve şu an katı kanat tarafından yönetiliyor.
Mahmud Muradhani, ‘Hamaney'den sonraki rejimin yok olacağı’ görüşünü destekliyor. Ancak gidişinden bu kadar emin olmasını sağlayan bilgi ve argümanları sunmuyor. Üstüne üstlük rejim ile ekonominin en az yüzde 50’sini kontrol eden ve silahlanma ile nükleer programa ek olarak tüm ekonomik sektörlerde kendi şirketleri olan DMO arasındaki destek ve iş birliğine dikkat çekiyor. İranlı muhalif, rejim Rusya, Çin, Hindistan ve diğer birçok ülke ile yakın ilişkiler kurduğu için DMO’nun Avrupa terör örgütleri listesine girmesi ile dışında kalması arasında bir fark görmüyor. İran devrimini desteklemede dışarının rolüne gelince; Muradhani şunları söylüyor:
“Dış destek var. Ancak belirleyici olmayacak. Rejimi değiştirecek olan İran halkıdır, Batı tarafından uygulanan yaptırımlar değil. Güney Afrika'daki apartheid rejimini yaptırımların değil, Nelson Mandela liderliğindeki devrimin devirmesi buna örnektir.”

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sadr, Irak’ta iki ilde askeri kanadını dondurdu

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT
TT

Sadr, Irak’ta iki ilde askeri kanadını dondurdu

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Irak’ta Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, Salı günü yaptığı açıklamada, hareketin askeri kanadı olarak bilinen “Seraya es-Selam”ın Basra ve Vasıt (Kût) vilayetlerinde faaliyetlerinin dondurulmasına karar verdiğini duyurdu. Açıklama, hareket mensuplarının bir kamu görevlisini darp ettiği görüntülerin sosyal medyada yayılmasının ardından geldi.

Irak makamları zaman zaman, belediye mevzuatına aykırı biçimde inşa edilen yapıları yıkım kararıyla kaldırıyor. Yerel halk arasında “tecevüz” olarak bilinen bu kaçak yapılar sorunu, çoğu zaman siyasi ve toplumsal gerilimlere neden oluyor.

Son olarak, sosyal medyada paylaşılan videoda Sadr Hareketi’ne bağlı kişiler olduğu belirtilen bir grup, Basra’nın merkezinde kaçak yapıların yıkımından sorumlu Makal Belediyesi Müdürü Esir el-Ubeydi’yi darbediyor. Görüntülerde, Ubeydi’nin, hareket mensuplarına ait olduğu öne sürülen kaçak bir evi yıktığı için hedef alındığı belirtiliyor. Video ülkede geniş yankı uyandırdı ve tepkiye yol açtı.

Basra’daki kaynaklara göre, yıkılan ev Sadr Hareketi’ne bağlı din adamı Şeyh Kusay el-Esedi’ye ait. El-Esedi’nin dinî eğitim gören, cuma imamı ve Seraya es-Selam’da görevli bir isim olduğu aktarılıyor. Ev, kentin en değerli bölgelerinden birinde izinsiz olarak kullanılıyordu.

Sadr’a yakınlığıyla bilinen ve X platformunda açıklama yapan “Salih Muhammed el-Iraki” isimli hesap, Seraya es-Selam’ın Basra ve Vasıt’ta altı ay süreyle “dondurulması ve tüm merkezlerin kapatılması” talimatını duyurdu. Açıklamada, kararın, “Seraya es-Selam’ın adını kirleten ihlallerin ve hakaretlerin önüne geçmek amacıyla” alındığı belirtildi.

Iraki mesajında, söz konusu davranışların “harekete karşı dış çevreler tarafından kasıtlı olarak yapılmış olabileceğini” öne sürerek “Seraya es-Selam’ın itibarı benim için varlıklarından daha önemlidir” ifadelerini kullandı.

Seraya es-Selam mensupları, 2014’ten bu yana özellikle Samarra kentinde yoğun şekilde konuşlanmış durumda. Kentte, 2006’da El Kaide tarafından bombalanan İmam Ali el-Hadi ve İmam Hasan el-Askeri türbeleri bulunuyor ve saldırının ardından bölgede mezhepsel çatışmalar patlak vermişti.

Örgütün ayrıca Bağdat ve Şii nüfusun çoğunlukta olduğu orta ve güney vilayetlerinde yaygın merkezleri bulunuyor. Hareket mensupları geçmişte de sosyal medyada Sadr’a yönelik sert eleştiriler yapan kişilere saldırmakla gündeme gelmişti.

sdvfg
Irak'ın güneyindeki Basra kentinde bulunan Şatt el-Arab sahil şeridinin önünden araçlar geçiyor (AFP)

Sadr hareketi, son hükümette ve parlamentoda temsil gücünü kaybetmiş olsa da, Seraya es-Selam ve hareket tabanı pek çok bölgede hâlâ ciddi nüfuza sahip.

Basra Valisi Esad el-İydani, saldırı sonrasında Sadr ile iletişime geçtiğini açıklayarak, “Sadr bu ihlali reddetti ve sorumluların cezalandırılacağını söyledi” dedi.

‘Mutsuz bir durumdayım’

Saldırıya uğrayan belediye yetkilisi Esir el-Ubeydi, yaşananları “mutsuz ve trajik bir durum” olarak tanımladı. Basra valisine gönderdiği ses kaydında, “Bu muameleyi hak edecek ne yaptığımı bilmiyorum” ifadelerini kullanarak korunma talep etti.

Ubeydi, görevini güvenlik güçleri ve yıkım ekipleri eşliğinde yürüttüğünü belirterek, evinin iki gündür akrabaları tarafından korunmak zorunda kaldığını anlattı. Yaptığı açıklamada, “Dört gündür uyuyamıyorum. Şikâyet için karakola gittiğimde bile hareket mensupları benden önce oradaydı” dedi.

Basra’da kaçak yapıların sayısına ilişkin net veri bulunmasa da, kentte nüfus artışı ve çarpık kentleşme nedeniyle sorun giderek büyüyor. Yerel yönetim son dönemde çok sayıda kaçak yapıyı yıktı ancak bu operasyonlar çoğu zaman bölgede gerginliklere yol açıyor.

ARAP DÜNYASI

Gazze’de hava koşullarına bağlı olumsuzluklar nedeniyle 4’ü çocuk 17 Filistinli hayatını kaybetti

32 yaşındaki Rafet Alvan (sağda) ve ailesi, Gazze şehrinde soğuk bir sabah, sahilde kurulan geçici mülteci kampında çadırlarının önünde dururken, giysileri plastik bir örtü üzerinde kurumaya bırakılmış durumda. (AP)
32 yaşındaki Rafet Alvan (sağda) ve ailesi, Gazze şehrinde soğuk bir sabah, sahilde kurulan geçici mülteci kampında çadırlarının önünde dururken, giysileri plastik bir örtü üzerinde kurumaya bırakılmış durumda. (AP)
TT
TT

Gazze’de hava koşullarına bağlı olumsuzluklar nedeniyle 4’ü çocuk 17 Filistinli hayatını kaybetti

32 yaşındaki Rafet Alvan (sağda) ve ailesi, Gazze şehrinde soğuk bir sabah, sahilde kurulan geçici mülteci kampında çadırlarının önünde dururken, giysileri plastik bir örtü üzerinde kurumaya bırakılmış durumda. (AP)
32 yaşındaki Rafet Alvan (sağda) ve ailesi, Gazze şehrinde soğuk bir sabah, sahilde kurulan geçici mülteci kampında çadırlarının önünde dururken, giysileri plastik bir örtü üzerinde kurumaya bırakılmış durumda. (AP)

Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal, bölgede etkili olan şiddetli yağışların başlamasından bu yana 17’den fazla binanın tamamen çöktüğünü açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Filistin Safa Haber Ajansı’ndan aktardığına göre Basal, hava koşullarına bağlı olumsuzluklar nedeniyle 4’ü çocuk olmak üzere 17 kişinin aşırı soğuktan hayatını kaybettiğini, diğer can kayıplarının ise bina çökmeleri sonucu meydana geldiğini belirtti.

erf
Gazze şehrinde yağmurlu bir günün ardından su basmış bir çadırda ağlayan yerinden edilmiş Filistinli kadın (Reuters)

Basal, 90’dan fazla konut binasında tehlikeli düzeyde kısmi çökmeler yaşandığını, bunun da binlerce kişinin hayatı için doğrudan tehdit oluşturduğunu söyledi. Basal ayrıca, Gazze Şeridi’ndeki barınma merkezlerinin yaklaşık yüzde 90’ının, sel suları ve yağmur nedeniyle tamamen sular altında kaldığını ifade etti.

Tüm bölgelerde vatandaşlara ait çadırların zarar gördüğünü ve su bastığını kaydeden Basal, bunun binlerce ailenin geçici barınaklarını kaybetmesine yol açtığını; giysi, yatak, döşek ve battaniyelerin zarar görerek halkın insani sıkıntılarını daha da artırdığını vurguladı.

sd
Gazze şehrindeki sahilde kurulan geçici mülteci kampında, annesi çamaşır yıkarken, bir Filistinli çocuk annesinin yanında duruyor. (AP)

Basal, alçak basınç sistemlerinin başlamasından bu yana sivil savunma ekiplerinin vatandaşlardan 5 binden fazla yardım ve imdat çağrısı aldığını aktardı.

sdv
Yoğun yağışlar nedeniyle Gazze'nin merkezindeki ez-Zevayide mahallesinde kısmen suya batmış bir araba (AP)

Uluslararası topluma bir kez daha acil çağrıda bulunan Basal, vatandaşlara yardım ulaştırılması ve acil insani ihtiyaçların karşılanması için derhal harekete geçilmesi gerektiğini söyledi. Çadırların yetersiz kaldığını belirten Basal, ilgili kurum ve uluslararası kuruluşlardan çadır gönderilmemesini talep ederek, derhal ve acil şekilde yeniden imar sürecinin başlatılması, insan onurunu koruyan ve hayatı güvence altına alan kalıcı ve güvenli konutların sağlanması çağrısında bulundu.

ARAP DÜNYASI

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
TT
TT

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)

İsrail medyasında, Binyamin Netanyahu hükümetinin Gazze Şeridi’ndeki uygulamaları nedeniyle Mısır ile İsrail arasındaki gerilimin son dönemde arttığına dair haberler yer alırken, Mısırlı üst düzey bir yetkili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Mısır makamları İsrail’in Şarm eş-Şeyh Anlaşması’nı ihlal eden uygulamalarını tespit etti, bunlara ilişkin bir dosya hazırladı ve Washington’ı bilgilendirdi” dedi.

Mısır’da görev yapmış bazı eski askeri yetkililere göre ise Kahire, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki adımlarını, üzerinde uzlaşılan Trump planından kaçınma girişimi ve sarı hat olarak bilinen bölgede kalıcı bir İsrail askeri varlığı tesis etme çabası olarak değerlendiriyor. Bu durumun Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit ettiği ifade ediliyor.

Sarı hat, 10 Ekim’de Şarm eş-Şeyh’te ABD Başkanı Donald Trump’ın katılımıyla imzalanan ve Gazze savaşını sona erdirmeyi amaçlayan barış planı kapsamında, Gazze Şeridi’ni iki bölüme ayıran bir ayrım hattı olarak tanımlanıyor. Buna göre hat, Filistinlilerin kontrolündeki batı bölgesindeki toprakların yüzde 47’sini, İsrail’in kontrolü altındaki Gazze’nin yüzde 53’ünden ayırıyor. Gazze’deki Filistinlilerin neredeyse tamamının, bu hattın batısındaki bölgeye göç etmek zorunda kaldığı belirtiliyor.

xsdf
ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında Gazze barış planını görüşmek üzere bu ayın sonlarında bir zirve yapılması bekleniyor. (AFP)

İsrail Kanal 14 televizyonunun yayımladığı bir raporda, İsrail ordusunun sarı hat olarak bilinen bölgede faaliyet yürüttüğü ve Gazze Şeridi’nin coğrafi yapısını değiştirdiği öne sürüldü. Kanalın aktardığına göre Kahire, bu durumu ‘bölgesel çıkarlarına yönelik doğrudan bir tehdit’ olarak değerlendiriyor. Raporda, söz konusu faaliyetlerin Mısır’ı öfkelendirdiği ve Kahire’nin, Gazze Şeridi’ni ikiye bölmeye, bölgenin demografik ve coğrafi yapısını değiştirmeye çalıştığı gerekçesiyle İsrail’i ABD’ye şikâyet ettiği belirtildi.

Rapora göre Kahire, özellikle İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in sarı hata ilişkin açıklamalarının ardından Gazze’de yaşananları büyük bir endişeyle izliyor. Zamir’in bu hattı yeni bir savunma ve saldırı hattı olarak nitelemesine dikkat çekilirken, İsrail ordusunun kontrolü altında bulunan bölgede tünel altyapısını tahrip etme ve evleri yıkma gibi faaliyetlerinin, Kahire’de Gazze’de uzun vadeli bir askeri varlık tesis edilmesine yönelik hazırlık olarak yorumlandığı ifade edildi. Bu durumun, Mısır’ı Washington nezdinde acil diplomatik girişimlerde bulunmaya sevk ettiği kaydedildi.

Mısır Askerî İstihbaratı eski Başkan Yardımcısı ve İstihbarat Dairesi eski Başkanı Korgeneral Ahmed Kâmil ise Mısır’ın İsrail’in üzerinde uzlaşılan barış planından kaçınma girişimlerine karşı büyük bir öfke duyduğunu belirtti. Kâmil, İsrail’in sarı hattaki hamlelerinin Gazze’de ve Mısır sınırına yakın bölgelerde kalıcı bir askeri varlık oluşturma niyetine işaret ettiğini, bunun da Mısır’ın ulusal güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.

uı
Kaynaklar, Mısır'ın Sisi ve Netanyahu arasında bir zirve düzenlenmesi için şartlar belirlediğini bildiriyor. (İsrail medyası)

Kâmil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Mısır’ın tutumunun ulusal güvenliği ilgilendiren bir dizi temel konuda açık, net ve değişmez olduğunu söyledi. Kâmil, bu tutumun, barışın Mısır dış politikasının temel ve stratejik hedefi olması, Kahire’nin İsrail tarafıyla imzalanan anlaşmalara bağlılığı ve İsrail’in iki taraf arasında imzalanan anlaşmalara saygı göstermesi gerekliliğine dayandığını ifade etti.

Kâmil, Mısır’ın İsrail ile gerilimin düşürülmesine yönelik şartlarının, Gazze anlaşmasının ABD Başkanı Donald Trump’ın girişimi doğrultusunda tüm aşamalarıyla uygulanmasını kapsadığını belirtti. Buna göre, herhangi bir engelleme ya da geçersiz gerekçeler olmaksızın ikinci aşamaya derhal geçilmesi, kalıcı ateşkesin tesis edilmesi ve barış sürecine geçilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca İsrail’in anlaşmayı eksiksiz uygulaması, mutabık kalınan miktarlarda insani yardımların girişine izin vermesi ve Refah Sınır Kapısı’nın iki yönde açılması şartlarını sıraladı.

Kâmil’e göre diğer şartlar arasında, Mısır’ın Gazze Şeridi sakinlerinin zorla ya da gönüllü göçe zorlanmasını kesin olarak reddetmesi, İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim kurulmasına ve bölgenin İsrail’e ilhakına yönelik adımlarına karşı çıkılması, İsrail ordusunun Philadelphia Koridoru da dahil olmak üzere Gazze Şeridi’nin tamamından çekilmesi ve 7 Ekim 2023 sınırlarına dönülmesi yer alıyor. Kâmil, mevcut İsrail varlığının, anlaşmanın aşamalarının uygulanmasına bağlı geçici bir durum olduğunu, sarı hat da dahil olmak üzere tüm hatların fiili ve hukuki geçerliliği olmayan, varsayımsal çizgiler olduğunu ifade etti.

Dördüncü şartın ise Netanyahu ve hükümetinin, Arap Barış Girişimi kapsamında yer alan açık Arap taleplerine ne ölçüde yanıt verdiğiyle ilgili olduğunu belirten Kâmil, bunun; işgal altındaki Arap topraklarından çekilme, iki devletli çözüme onay verilmesi ve Filistinlilerin Gazze ya da Batı Şeria’dan zorla yerinden edilmesinin reddedilmesi gibi başlıkları içerdiğini söyledi. Ayrıca İsrail’in iyi komşuluk ve saldırmazlık yönünde iyi niyet göstermesi, nükleer silah tehdidinden arındırılmış bir bölge oluşturulmasına ilişkin uluslararası taleplerle uyumlu adımlar atması ve bu alandaki uluslararası anlaşmalara katılması gerektiğini vurguladı.

d
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Arşiv – Reuters)

Mısır’ın, ABD ve İsrail’in Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında bir görüşme düzenleme girişimlerine, İsrail’in barış ve bölgesel istikrara dair açık ve uygulanabilir bir girişimde bulunmadan yanıt vermeyeceği değerlendiriliyor.

İsrail medyasının aktardığına göre ABD, Sisi, Netanyahu ve Trump’ın katılımıyla Washington’da üçlü bir zirve düzenlemeyi denedi. Ancak bu girişim, Mısır’ın şartları nedeniyle İsrail açısından ‘kabul edilemez’ bulundu. Aynı raporlarda, Kahire’nin, Trump’ın bu ay sonunda Florida’da Netanyahu ile yapacağı görüşmede İsrail’e yönelik baskı yaparak Gazze’deki adımlarını sınırlaması yönünde rol oynayacağını beklediği kaydedildi.

Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına büyük önem atfedildiğini ve Trump’ın, adını taşıyan Gazze Barış Planı’nın uygulanması konusunda Netanyahu üzerinde kesinlikle baskı kuracağını söyledi.

Ferec, Mısır’ın pozisyonunun, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına bağlı olarak değerlendirileceğini, ancak aynı zamanda İsrail’in sarı hat ya da Gazze’nin herhangi bir bölgesinde kalıcı askeri varlık tesis etmesini asla kabul etmeyeceğinin açık ve net olduğunu vurguladı. Ferec’e göre Mısır, Netanyahu hükümetinin tüm hareketlerinin, İsrail ordusunun Gazze’nin tamamından çekilmesini öngören barış planını engellemeye yönelik girişimler olduğunun farkında.