İsrail ordusu tutuklamaları sürdürüyor

İsrail güçleri, Filistinli Uday Tamimi'nin evinin yıkılmasının ardından Batı Şeria'daki Anata köyüne konuşlandı. (AP)
İsrail güçleri, Filistinli Uday Tamimi'nin evinin yıkılmasının ardından Batı Şeria'daki Anata köyüne konuşlandı. (AP)
TT

İsrail ordusu tutuklamaları sürdürüyor

İsrail güçleri, Filistinli Uday Tamimi'nin evinin yıkılmasının ardından Batı Şeria'daki Anata köyüne konuşlandı. (AP)
İsrail güçleri, Filistinli Uday Tamimi'nin evinin yıkılmasının ardından Batı Şeria'daki Anata köyüne konuşlandı. (AP)

İsrail ordusu, Batı Şeria'nın kuzeyinde bıçaklı saldırı düzenlemeye teşebbüs ettiği iddiasıyla bir Filistinliyi öldürdü. Ordu, Batı Şeria'da bir tutuklama, baskın ve yıkım hamlelerini sürdürrüken El Fetih Hareketi ise halk direnişinin artırılması çağrısında bulundu.
Filistin Sağlık Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İsrail askerlerinin Kalkilya'nın doğusundaki Kadumim yerleşim yeri yakınlarında bir genci vurarak öldürdüğü belirtildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Cenin Kampı’ndan Arif Abdunnaır Lahluh’un (20) Kalkilya’daki Ceyt köyü yakınlarında işgalci kurşunlarıyla şehit edildiği bildirildi. İsrail ordusunun Lahluh’un cesedini hala elinde tuttuğu biliniyor.”
İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada ise “İsrail askerini karakolda bıçaklamaya çalışan Lahluh, olay yerinde bulunan güvenlik güçleri tarafından hemen etkisiz hale getirildi” iddiası yer aldı.
Ancak Filistinliler, İsrail askerlerini Lahluh’u soğukkanlılıkla öldürmekle ve kan kaybından ölüme terk etmekle suçladı. Konuyla ilgili paylaşılan görüntülerde, askerlerin Filistinlilerin yerde yatan gence ulaşmasını engellediği görüldü.
İsrail bu yıl Lahluh ile birlikte dördü çocuk 19 kişiyi katletti. Filistinliler bu sayının sağcı İsrail hükümetinin yapısı ve politikaları dolayıısyla kanlı geçebilecek bir yılın işareti olduğunu savunuyor.
İsrail güçleri çarşamba günü yedi evi yıkarak farklı bölgelerden Filistinlileri tutukladı.
Filistinli Esirler Kulübü tarafından yapılan açıklamada, İsrail ordusunun Batı Şeria'nın farklı bölgelerinde düzenlenen, aynı zamanda konutları da kapsayan baskınlar sırasında dokuz Filistinliyi tutukladığı belirtildi.
Filistin resmi haber ajansı WAFA'nın haberine göre İsrail araçları Eriha'nın batısındaki ed-Duyuk et-Tahta köyünde ruhsatsız inşa edildiği iddiasıyla altı evi yıktı.
İsrail güçleri, Kudüs'ün kuzeydoğusundaki Anata kasabasında es-Selam banliyösüne baskın düzenleyerek Filistinli genç Uday et-Tamimi'nin evini yıktı. Bu sırada silahlı bir Filistinli, İsrail kuvvetlerine ateş açtı.
Tamimi, ekim ayında henüz 22 yaşındayken İsrail güçleri tarafından vurularak öldürülmüştü. İsrail askerleri, Kudüs'teki Şuafat Mülteci Kampı kontrol noktasında İsrailli bir kadın askerin ölümü ve diğerlerinin yaralanmasıyla sonuçlanan silahlı saldırının ardından 11 gün boyunca Uday et-Tamimi'yi arama operasyonu düzenlemişti.
Sürekli olarak İsrail saldırıları ile karşı karşıya kalan Fetih Hareketi, Filistinlileri her türlü halk direnişini artırmaya çağırdı. Ayrıca İsrail işgali ve ev yıkımları da dahil olmak üzere Filistinlilere karşı politikalar karşısında direnişin artırılması gerektiğini belirtti.
Hareket tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Yıkımlar ve şehit ailelerine yapılan muameleler, işgal rejiminin temsil ettiği faşizmin özünü ifade ediyor. Filistin topraklarındaki evlerin yıkılması; halkımızın yerinden edilmesi, Filistinlilerin tarihsel varlığının ortadan kaldırılması için uygulamaya çalışılan yerinden etme planlarının bir parçasıdır.”
Filistin Dışişleri Bakanlığı, kapsamlı yerleşim planlarının barış sürecini yeniden hayata geçirme şansını engelleyeceği yönünde uluslararası topluma uyarıda bulunmuştu. İsrail hükümetinin durumu güç bir şiddet sarmalına soktuğunu vurgulamıştı.  
İsrail güvenlik kurumları, Ramazan Ayı yaklaşırken İsrail politikalarının olası bir gerilime yol açabileceği uyarısında bulunuyor. İsrailli yetkililer, Mescid-i Aksa'da olası gerilimi önlemek için Ürdün Krallığı ile koordinasyon seviyesinin yükseltildiğini belirtiyor. Ayrıca gerginliği azaltmak için ABD ile İsrail ve ABD ile Filistin arasında görüşmeler yapılıyor.
İsrail ve Ürdün, Ramazan Ayı’na Mescid-i Aksa ile ilgili büyük gerginliğin kaydedildiği geçen yıl yaşananların önüne geçmek amacıyla Ürdün Vakıflar, İslami İşler ve Mukaddesat Bakanlığından Tapınak Dağı Mescid-i Aksa muhafızlarının tamamının kullanılması yönünde anlaşmıştı. Ürdün böyle bir öneri ile gelmiş, İsrail de kabul etmişti.
Salı günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşen Kral 2. Abdullah, Mescid-i Aksa’daki tarihi ve yasal statükoya saygı duyulması ve önyargılı olunmaması gerektiğini vurgulamıştı. Barış sürecinde siyasi bir ufkun önünü açmak için sükunete uyulması ve şiddet eylemlerinin durdurulması gerektiğini dile getiren Kral Abdullah, barış şansını baltalayan her türlü önlemin durdurulması gerektiğini ifade etmişti.



Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
TT

Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'a geçen ay İran'a karşı savaşında İsrail'in yanında yer alıp almayacağı sorulduğunda şöyle demişti: “Olabilir. Katılmayabilirim de. Ne yapacağımı kimse bilmiyor.” Dünyaya İran'ın müzakerelere yeniden başlaması için iki haftalık bir ateşkesi kabul ettiğini söyledikten sonra nükleer tesislerini bombaladı.

BBC'ye göre şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: ‘Trump'la ilgili en öngörülebilir şey öngörülemezliği’. Fikir değiştiriyor. Her zaman kendisiyle çelişiyor.

London School of Economics'te uluslararası ilişkiler profesörü olan Peter Trubowitz, “Trump oldukça merkezileşmiş bir politika oluşturma süreci inşa etti. Dış politikada Richard Nixon'dan bu yana tartışmasız en merkezileşmiş olanı” dedi. Bu da politika kararlarını Trump'ın kişiliğine, tercihlerine ve mizacına daha bağımlı hale getiriyor.

Trump bunu siyasi olarak kullandı; ‘öngörülemezliğini’ önemli bir stratejik ve siyasi varlık haline getirdi. Şimdi, bu kişilik özelliği Beyaz Saray'ın dış ve güvenlik politikasına yön veriyor ve tartışmalı bir şekilde ‘dünyanın şeklini değiştiriyor’.

Şarku’l Avsat’ın BBC'den aktardığına göre siyaset bilimciler bu teoriyi ‘deli adam teorisi’ olarak adlandırıyor. Bu teoriye göre bir dünya lideri rakibinden taviz koparmak için onu doğası gereği her şeyi yapabileceğine ikna etmeye çalışıyor. Söz konusu teori, başarılı bir şekilde kullanılırsa, bir tür zorlamaya dönüşebilir. Trump bunun işe yaradığına, ABD müttefiklerini istediği yere getirdiğine inanıyor. Ancak bu yaklaşım düşmanlara karşı işe yarayabilir mi?

Saldırılar ve şüphecilik

Trump ikinci dönemine Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i kucaklayarak ve ABD'nin müttefiklerine saldırarak başladı. Kanada'nın ABD'nin 51. eyaleti olması gerektiğini söyleyerek Kanada'yı kızdırdı. Grönland'ı ilhak etmek için askeri güç kullanmayı düşünmeye hazır olduğunu söyledi. ABD'nin Panama Kanalı'nın mülkiyetini ve kontrolünü yeniden kazanması gerektiğini vurguladı.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile ilgili olarak, ittifakın tüzüğünün 5. maddesi her üyeyi diğer tüm üyeleri savunmakla yükümlü kılar. Trump, ABD'nin buna bağlılığı konusunda şüphelerini dile getirdi. Eski İngiliz Savunma Bakanı Ben Wallace, “Bence 5. madde çöküşün eşiğinde” dedi.

Sızan bir dizi mesaj, Trump'ın Beyaz Saray'ında Avrupalı müttefiklere yönelik ‘küçümseme kültürünü’ ortaya koydu. Trump'ın yardımcısı J.D. Vance, ABD'nin artık Avrupa'nın güvenliğinin garantörü olmayacağını belirtti.

Söz konusu karar, 80 yıllık transatlantik dayanışmanın yeni bir sayfa açması anlamına geliyordu. Konuyla ilgili olarak Trubowitz şunları söyledi: “Trump'ın yaptığı şey, ABD'nin uluslararası taahhütlerinin güvenilirliği konusunda ciddi şüpheler uyandırmak oldu. Avrupa'daki bu ülkelerin ABD ile güvenlik, ekonomi ya da başka alanlarda sahip oldukları ilişkiler artık her an müzakereye açık hale geldi. Trump'ın etrafındakilerin çoğunun öngörülemezliğin iyi bir şey olduğuna inandığını hissediyorum. Çünkü bu Trump'ın ABD'nin kaldıraç gücünü kullanarak kazanımlarını maksimize etmesini sağlıyor... Emlak dünyasında pazarlık yaparken öğrendiği derslerden biri de bu.”

Dalkavukluk ve yağcılık

Trump'ın yaklaşımı meyvesini verdi. Sadece dört ay önce Birleşik Krallık savunma ve güvenlik harcamalarını gayri safi yurt içi hasılasının (GSYH) yüzde 2,3'ünden yüzde 2,5'ine çıkaracağını açıkladı. Geçen ay NATO zirvesinde bu rakam yüzde 5'e yükseldi ve diğer tüm NATO üyelerinin yakında ulaşacağı büyük bir artış oldu.

University College London'da siyaset bilimi profesörü olan Julie Norman şöyle diyor: “Gün be gün ne olacağını bilmek çok zor. Trump'ın yaklaşımı her zaman bu olmuştur. Trump değişken mizacını transatlantik savunma ilişkilerini değiştirmek için başarıyla kullandı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin geçen ay Lahey'deki NATO zirvesinde Trump'a hitaben söylediği gibi (On yıllardır hiçbir başkanın başaramadığı bir şeyi başaracaksınız) bazı Avrupalı liderler Trump'ın desteğini sürdürmek için ona dalkavukluk ve yağcılık yapıyor.”

Düşmanların dokunulmazlığı

‘Deli adam teorisi’ müttefikler üzerinde işe yarayabilirken, düşmanlar üzerinde işe yaramıyor gibi görünüyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Trump'ın yaklaşımından etkilenmemeye devam ediyor. Perşembe günü yaptıkları telefon görüşmesinin ardından Trump, Putin'in Ukrayna'ya karşı savaşı sona erdirme konusundaki isteksizliğinden duyduğu ‘hayal kırıklığını’ dile getirdi.

BBC'ye göre Trump, İran'da tabanına ABD'nin Ortadoğu'daki ‘sürekli savaşlara’ müdahil olmasına son vereceği sözünü verdi. Ancak ikinci döneminin şu ana kadarki ‘en öngörülemez’ tercihiyle İran'ın nükleer tesislerini vurdu. Asıl soru şu: Bu karar istenilen sonuca ulaşacak mı?

Birleşik Krallık eski Dışişleri Bakanı William Hague, bu kararın tamamen ters etki yaratacağına ve İran'ın nükleer silah edinme olasılığını arttıracağına inanıyor. Notre Dame Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Michael Desch de bu görüşe katılıyor. “Bence artık İran'ın nükleer silah peşinde koşma kararı alması çok muhtemel” diyen Desch'e göre Trump'ın yaklaşımı şu ana kadar düşmanlar nezdinde ters tepti.