Mısır ve Hindistan’dan, "terörizme" karşı güvenlik işbirliğini geliştirme anlaşması

Sisi, Modi ile ortak basın toplantısında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Modi ile ortak basın toplantısında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır ve Hindistan’dan, "terörizme" karşı güvenlik işbirliğini geliştirme anlaşması

Sisi, Modi ile ortak basın toplantısında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Sisi, Modi ile ortak basın toplantısında (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır ve Hindistan, "güvenlik alanında terör ve şiddete karşı işbirliğini güçlendirme ve daha fazla koordinasyona ivme kazandırma" konusunda anlaştı. İki ülke güvenlik istikrarı olmadan gelişme kaydedilmeyeceğine vurgu yaptı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi arasındaki görüşme dün (Çarşamba) gerçekleşti. İki liderin görüşmesinde "küresel krizin yansımaları, ikili ilişkiler, bölgesel ve uluslararası meselelerdeki gelişmeler" ele alındı.
Sisi, "Savunma alanında işbirliği, iki ülke arasında stratejik bir ilişki başlatma yönündeki ortak iradenin en iyi kanıtıdır" dedi.
Mısır Cumhurbaşkanı, sürekli koordinasyon, ortak eğitim ve deneyim alışverişi ve ortak imalat da dahil olmak üzere askeri işbirliğini derinleştirmek için ek ufuklar keşfetmek üzere çalışmak konusuna da vurgu yaptı.
Sisi, Modi’nin daveti üzerine Cumhuriyet Bayramı'nın yıl dönümü kutlamalarına onur konuğu olarak katılmak üzere Hindistan’a ziyaret gerçekleştirdi. Hindistan Anayasası'nın 26 Ocak 1950 tarihinde kabulünden itibaren ülkede Cumhuriyet Bayramı kutlanılıyor.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi'nin yaptığı açıklamaya göre, Mısır Cumhurbaşkanı ile Hindistan Başbakanı arasındaki görüşmede ikili ilişkileri çeşitli düzeylerde güçlendirmenin yolları ve bölgesel ve uluslararası ortak kaygılara ilişkin gelişmeler ele alındı.
Hindistan Başbakanı, terörizm, aşırılık yanlısı ideoloji ile mücadele, diğerini kabul etme, seçme özgürlüğü ve hoşgörü ilke ve değerlerini yerleştirme çabalarının yanı sıra bölgesel ortamında mevcut tüm krizlerin siyasi çözümüne yönelik çalışmada Mısır'ın oynadığı olumlu rolü övdü. Hindistan Başbakanı ayrıca, "ülkesinin birçok sektörde karşılıklı yatırımları ve iki dost ülke arasındaki ticaret hacmini artırma arzusuna" dikkat çekti.
İki ülkenin sahip olduğu ve işbirliği için çeşitli umut verici fırsatlar sunan büyük potansiyeller ışığında, Hindistan tarafıyla çeşitli alanlarda işbirliğinin maksimize edilmesini memnuniyetle karşılayan Sisi, iki ülke arasında özellikle askeri, ekonomik, ticari, turizm ve kültürel işbirliğinin sağlandığına dikkat çekti. Sisi ayrıca iletişim ve bilgi teknolojisi, ilaç ve aşı üretimi sektörlerinde de işbirliğine varıldığını kaydetti.
Sisi, Modi ile dün (Çarşamba) düzenlediği ortak basın toplantısında şu ifadeleri kullandı: “Görüşmede iki ülke arasındaki ticaret ve yatırım alanlarındaki ilişkilerin durumunu gözden geçirdik.”
Sisi ayrıca Modi ile görüşmesinde Mısır ve Hint halklarının ekonomik ve sosyal önceliklerine cevap verebilmek için iki ülkenin ticaret hacmini artırmak ve üretim ve ihracat yeteneklerinden ve avantajlarından sağlanan ortak faydayı en üst düzeye çıkarmak için çalışmaya devam edilmesine vurgu yapıldığını ifade etti.
Ülkesinin Mısır'daki Hindistan yatırımlarını başta Süveyş Kanalı ekonomik bölgesi olmak üzere çeşitli alanlarda artırma arzusunu dile getiren Sisi, yeni ve yenilenebilir enerji alanında işbirliği de dahil olmak üzere yeni alanlarda ortaklıklar kurulduğuna işaret etti. Özellikle yeşil hidrojen üretimi ve birkaç başka alanda stratejik iş birliğini güçlendirme anlaşmasına varıldığını söyleyen Mısır Cumhurbaşkanı, bunların başında tarım, yüksek öğretim, kimya, gübre ve ilaç endüstrileri, bilgi ve iletişim teknolojisi ve siber güvenliğin geldiğini kaydetti.
Sisi, “Görüşmelerde bölgesel ve uluslararası düzeyde ortak çıkarların olduğu konular ele alındı. Bunların başında küresel ekonomik kriz ve bu krizin özellikle gelişmekte olan ülkeler üzerindeki yansımaları gelmektedir. Uluslararası etkiye sahip krizler ardı ardına geldi. Bu krizlerden kaynaklanan zorluklarla yüzleşmek için yetenekleri geliştirmek adına dost ülkelerin ortak hareket etmesinin büyük değeri bir kez daha görüldü” dedi.
Hindistan Başbakanı ile yaptığı görüşmenin ardından açıklamalarda bulunan Mısır Cumhurbaşkanı, “Hindistan ile işbirliği, şiddeti ortadan kaldırmaya yardımcı olacaktır; çünkü şiddetin, terörizmin ve aşırılık yanlısı ideolojinin yayılması sadece Mısır ve Hindistan için değil, dünyadaki tüm ülkeler için gerçek bir tehdit oluşturuyor. Güvenlik alanında işbirliğini güçlendirmenin ve bu hayati alanda daha fazla koordinasyona ivme kazandırmanın önemi konusunda mutabakata varıldı. Güvenlik istikrarı olmadan gelişme olmaz” şeklinde konuştu.
Mısır Cumhurbaşkanı, Hindistan Devlet Başkanı Draupadi Mormo ile birlikte araya geldi ve merhum Hindistan lideri Mahatma Gandi'nin kabrini ziyaret etti. Sisi, Gandi’nin ve mezarına çelenk bıraktı. Mısır Cumhurbaşkanı, Çarşamba günü Hindistan’dan ki büyük şirketlerin yöneticileri ve işadamlarının yer aldığı genişletilmiş bir toplantıya da katıldı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsünün açıklamasına göre, Sisi ülkesinin Hintli şirketlerle ekonomik ve ticari işbirliği ilişkilerini daha da geliştirmeye istekli olduğunu teyit etti. Mısır'daki ekonomik kalkınma sürecini desteklemek için ortak yatırımların geliştirilmesi gerektiğine vurgu yapan Sisi, iki ülke arasındaki seçkin dostluğun, çeşitli ekonomik alanlarda ortak iş birliğini geliştirme çabalarını desteklemede gerçek bir şemsiye görevi gördüğüne dikkat çekti.



Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
TT

Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)

Libya siyaset sahnesine, on yılı aşkın bir süredir kronik siyasi ve askeri bölünmüşlükten mustarip olan ülkede ‘barışçıl çözüme’ yol açacak bir ABD planının yaklaşmakta olduğuna dair bir beklenti atmosferi hâkim.

ABD Başkanı Donald Trump'ın detaylarına değinmeden bu planı açıklaması, özellikle de Afrika işlerinden sorumlu danışmanı Massad Boulos'un kısa süre önce ‘herkes için adil, eşitlikçi, şeffaf ve tatmin edici başkanlık seçimleri yapılması’ gerektiğinden bahsetmesinin ardından, Libyalı siyasetçi ve analistlerin beklentilerine geniş bir kapı açtı.

Radikal değişim

Bazı Libyalı siyasetçilerin gözünde ABD'nin krize çözüm yolu ‘radikal değişim’ seçeneğinden geçebilir. Bu bağlamda Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri, Trump yönetiminin ‘Libya'ya geniş yetkilere sahip özel bir başkanlık temsilcisi atayarak siyasi sahneyi tamamen yeniden şekillendirmek için Birleşmiş Milletler (BM) sürecine paralel çalışacağını’ öne sürdü.

El-Fituri bu senaryoya ilişkin vizyonunu açıklarken ‘çözümün önünde engel teşkil eden mevcut organların feshedilmesi ya da dondurulması ve daha önce herhangi bir yönetim organında yer almayan tüm Libyalı bileşenleri temsil eden bağımsız bir ulusal komite oluşturulması’ temeline dayandığını söyledi.

tyu7ı8
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos geçtiğimiz nisan ayında Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) Başkanı ile bir görüşme gerçekleştirdi. (UBH)

Libya’da iktidardaki siyasi organlar, Temsilciler Meclisi (TM), Devlet Yüksek Konseyi (DYK), batı ve doğu Libya hükümetleridir.

Daha önce Libyalı uzmanlar BM gözetiminde bir siyasi çözüm planı ortaya koymuş ve bu plan seçim yasaları, yürütme yetkisi ve kalıcı anayasa konularında çözüme ulaşmak üzere bir siyasi diyalog komitesinin oluşturulmasıyla sonuçlanmıştı.

Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Lübnan iç savaşını yatıştıran 1989 tarihli Taif Konferansı benzeri bir uluslararası konferans düzenlenmesi’ olasılığını değerlendirdi.

Ancak istikrarı engelleyenlerin yargılanması için Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) ve geçtiğimiz ekim ayında ABD Senatosu tarafından kabul edilen İstikrar Yasası'nın harekete geçirilmesini öneren el-Fituri'ye göre bu yol ‘havuç ve sopa’ yaklaşımından bağımsız olmayacaktır. El-Fituri, bunun karşılığında da ‘sıkı uluslararası şeffaflık koşulları altında yeni hükümeti desteklemek üzere dondurulmuş Libya fonlarının kademeli olarak serbest bırakılmasını’ önerdi.

ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff daha önce Libya'da diplomatik başarı elde edileceğine dair güvenini ve iyimserliğini dile getirmiş, mayıs ayında The Atlantic'e verdiği röportajda Washington'un ‘Libya'da başarı elde edeceğini ve bunun yakında duyulacağını’ söylemişti.

Libyalı siyasi analist Eyyub el-Evceli, Amerikan çözümünün ‘tüm siyasi tarafların diyalog masasına oturması’ yoluyla geleceği ihtimalini zayıf görüyor. Şarku’l Avsat'a konuşan el-Evceli, ‘Trump yönetiminin Libya'daki krizin taraflarından birini ortadan kaldırırken, bir tarafı güçlendireceği ve en fazla bir yıl içinde başkanlık veya parlamento seçimlerine gitmek için çözümün anahtarlarını ona vereceği’ beklentisindeydi.

“Washington, Libya'yı güvenlik ve istikrarı bozacak ya da çatışmanın tarafları arasında bir savaşı ateşleyecek her türlü girişimden uzak tutmak istiyor” diyen el-Evceli, ABD'nin ‘krizin tarafları arasındaki farklılıkların derin olduğuna’ inandığına dikkat çekti.

Mevcut organların devrilmesini dışlamak

Buna karşılık TM Milletvekili Rebia Buras mevcut siyasi organların devrilmesi senaryosuna sıcak bakmıyor. “Trump yönetimi siyasi sürecin ayrıntılarından çok dengeleri yönetmeye ve ABD'nin Libya'daki çıkarlarını sağlamaya büyük önem verecektir” diyen Buras, Beyaz Saray'ın planının ‘pragmatik olacağını, demokrasi ve insan hakları konularından çok ekonomik anlaşmalara odaklanacağını’ düşünüyor.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Buras, herhangi bir planın başarısı ve sürdürülebilirliği için temel bir koşula işaret etti: ‘Libya halkının, dışarıdan dayatılan ve Libyalıların hak ve çıkarlarını dikkate almayan her türlü dikte ya da çözümden uzak, birleşik ve egemen bir devlet kurma arzusunu yansıtması.’

Bu arada gözlemciler, Libya'nın uluslararası nüfuz ve çıkar mücadelesinin bir parçası olması nedeniyle ABD'nin olası bir çözümünün Libya dosyasındaki bölgesel ve uluslararası aktörlerden soyutlanamayacağına inanıyor.

rfty6
Libya Temsilciler Meclisi'nin (TM) Bingazi'deki bir oturumundan (TM resmi sayfası)

Trablus Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş, ‘ABD'nin çözüm yolunun başarı şansının, uluslararası ve bölgesel güçlerin Libya'daki çıkarlarını ve nüfuzlarını paylaşmalarına yönelik düzenlemelerle birlikte bölge için yeni bir siyasi haritanın yeniden çizilmesi konusunda uzlaşmaya bağlı olduğuna’ inanıyor.

El-Atraş, ‘uluslararası sistemde aktif olan ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimî üyesi olan ülkeler arasında ABD dış politikasına taktiksel olarak karşı çıkan bir akımdan’ söz etti.

El-Atraş, ‘bazı ülkelerin Libya'nın içişlerine müdahalesinin derinliğini, bölgedeki yabancı çıkarlar üzerinde ciddi yansımaları olabilecek güvenlik durumunun kırılganlığını ve fiili otoritelerin yabancı baskılara boyun eğme ve iktidara tutunma tehdidini’ örnek gösterdi.

Libyalıların görüşlerinin aksine, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi eski üyesi Ben Fishman Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ABD'nin Libya politikasında bir değişiklik olduğuna dair hiçbir kanıt görmediğini söyledi.

Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Fishman, Massad Boulos'un 20 Haziran'da Berlin'de düzenlenen Libya konulu uluslararası toplantıya katılmamasına dayanarak Trump'ın Libya siyasi çözüm planıyla ilgili açıklamasının ‘geçici’ olduğunu düşünüyor.

Geçtiğimiz hafta Trump, Libya'nın da aralarında bulunduğu birçok ülkeye yüzde 30 gümrük vergisi getirmiş ve bunun Libyalılar üzerinde olumsuz yansımaları olmayacağını savunmuştu.

Libyalı ekonomist Ömer Zermuh, “Libya'nın ABD'ye ham petrol ve küçük bir oranda petrol türevleri dışında hiçbir emtia ihracatı yok. Trump'ın açıklamalarına göre petrol bu kapsamda değil” ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zermuh, “Petrole gümrük vergisi getirilse bile Libya'nın yüksek kaliteli ham petrolü için alternatif pazarlar bulması zor değil” dedi.

Öte yandan Fishman'a göre bu karar, Libyalıların ABD'ye giriş vizelerini kısıtlayan önceki karar da göz önünde bulundurulduğunda, Boulos'un Libya'da ekonomik fırsatlar arama çabalarının önüne engeller koyuyor.