Sudan: Etiyopya ile Nahda Barajı’nın tüm konularında uyum ve mutabakat içindeyiz

Burhan (sağda) ve Abi Ahmed'in Hartum ziyareti sırasında (AFP)
Burhan (sağda) ve Abi Ahmed'in Hartum ziyareti sırasında (AFP)
TT

Sudan: Etiyopya ile Nahda Barajı’nın tüm konularında uyum ve mutabakat içindeyiz

Burhan (sağda) ve Abi Ahmed'in Hartum ziyareti sırasında (AFP)
Burhan (sağda) ve Abi Ahmed'in Hartum ziyareti sırasında (AFP)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, Etiyopya'nın Nil Nehri üzerine inşa ettiği ve aşağı kıyıdaşları Sudan ve Mısır ile krize yol açan Nahda Barajı (Büyük Etiyopya Rönesans Barajı) konusunda Addis Ababa ile tüm konularda uyum içinde olduklarını söyledi.
Sudan Egemenlik Konseyinden yapılan açıklamaya göre, Burhan, ülkesine resmi ziyaret gerçekleştiren Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile başkent Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda bir araya geldi.
Hartum ile Addis Ababa arasında ikili bölgesel ve uluslararası konularda işbirliğini ve ortak koordinasyonu güçlendirmenin gerekliliğine işaret eden Burhan, "Sudan ve Etiyopya, Nahda Barajı’nın tüm konularında uyum ve mutabakat içerisindedir." dedi.
Burhan, ülkedeki siyasi gelişmeler ve mevcut siyasi krizin üstesinden gelmek için gösterilen çabalar konusunda Ahmed’i bilgilendirdi.
Etiyopya Başbakanı Ahmed de içinde bulunulan siyasi sürecin önemli aşamasında dayanışma göstermek için Sudan’a geldiğini vurgulayarak, iki ülkenin her türlü yer altı, yer üstü ve beşeri sermayeye sahip olduğunu, tarihi ilişkileri korumaları gerektiğini belirtti.
Nahda Barajı'nın Sudan'a zararının dokunmayacağını, bilakis elektrik alanında fayda sağlayacağını dile getiren Etiyopya Başbakanı, iki ülkenin sınır anlaşmazlıkları meselesinde bu eski konuya belgelere başvurularak çözüm bulunabileceğini söyledi.

Sudan ile Etiyopya arasındaki Nahda Barajı ve sınır anlaşmazlığı
Etiyopya, Mısır ve Sudan, 10 yıldan uzun süredir Nahda Barajı ile ilgili karşı karşıya geliyor.
Addis Ababa yönetimi, Mısır ve Sudan ile bir anlaşmaya varmamasına rağmen su tutmaya ve elektrik üretimine başlarken Kahire ve Hartum ise Nil suyunun paydaş ülke başına düşen yıllık paylarının etkilenmemesi için öncelikle üçlü anlaşmaya varılması gerektiğini vurguluyor.
Tepkilere rağmen Temmuz 2020'de ilk dolum işleminin yapıldığı barajda, 20 Şubat 2022'de ilk kez elektrik üretimine başlanmıştı.
Sudan ve Etiyopya sınırında yer alan verimli topraklarıyla bilinen tartışmalı Faşaka bölgesinde de yıllardır karşılıklı sınır ihlalleri ve tacizler yaşanıyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.