Yemen'den 'insani felaket' uyarısı

Aden’de düzenlenen Yemen Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Vaid Bazib’in başkanlık ettiği toplantıda yetersiz beslenmeyle yüzleşmenin yolları el alındı. (SABA)
Aden’de düzenlenen Yemen Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Vaid Bazib’in başkanlık ettiği toplantıda yetersiz beslenmeyle yüzleşmenin yolları el alındı. (SABA)
TT

Yemen'den 'insani felaket' uyarısı

Aden’de düzenlenen Yemen Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Vaid Bazib’in başkanlık ettiği toplantıda yetersiz beslenmeyle yüzleşmenin yolları el alındı. (SABA)
Aden’de düzenlenen Yemen Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Vaid Bazib’in başkanlık ettiği toplantıda yetersiz beslenmeyle yüzleşmenin yolları el alındı. (SABA)

Yemen Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Vaid Bazib, finansman eksikliğinin devam etmesi ve kalkınma, barış ve insani müdahalelerin olmaması durumunda ülkenin insani bir felakete maruz kalacağı konusunda uyardı.
Birleşmiş Milletler, bu yıl içinde 14 milyon kişiye hayat kurtaran insani yardım sağlamayı ve temel hizmetlerin daha geniş çapta çökmesini önlemek için ortaklarla çalışmayı hedeflediğini açıkladı. Yemen Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanı, 5 yaş altı çocukların yaklaşık yarısının bodur olduğunu, 1,3 milyon hamile ve emziren kadın ile 5 yaş altı 2,2 milyon çocuğun zayıf olduğunu ve yaklaşık 19 milyon kişinin gıda güvensizliği yaşadığını bildirdi.
Bazib, “Yemen hükümeti ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayınlanan gıda güvenliği analizine göre ülkede yaklaşık 17,4 milyon insan yüksek düzeyde akut gıda güvensizliği yaşıyor. Yani nüfusun yüzde 56'sı acil müdahaleye ihtiyaç duyuyor” dedi.
Finansman eksikliğinin devam etmesi ve kalkınma, barış ve insani müdahaleler arasında bir bağlantının olmaması durumunda insani bir felaket yaşanacağı uyarısında bulunan Yemenli bakan konuşmasını şöyle sürdürdü: “Her düzeyde çaba ve desteği harekete geçirme konusunda kararlılık, gıda güvenliğinin sürekli bozulmasına karşı koymak ve daha iyi bir yaşam standardı sağlamak için farkındalık yaratmak adına destekleyici ağlar bulmaya ihtiyaç var. Çocuk ve annenin yetersiz beslenme ve gelişiminin feci etkilerini sonlandırmada özel sektörün rolü önemli.”
Birleşmiş Milletler bu yıl için insani müdahale planını yayınladı. BM, stratejilerinin acil ve kritik düzeydeki ihtiyaçları karşılamayı ve Yemen'de 14 milyon kişiye hayat kurtarıcı insani yardım sağlamayı amaçladığını açıkladı. BM ayrıca vahim insani durumu daha da kötüleştirecek olan, temel hizmetlerin ve ekonomik koşulların daha geniş bir şekilde çökmesini önlemek için kalkınma ortaklarıyla yakın işbirliği içinde çalışacak.
Uluslararası örgüt, makroekonomik istikrarsızlık ve riyalin değer kaybetmesi, hanehalkının azalan satın alma gücü, enflasyon ve gıda, yakıt ve diğer temel emtia fiyatlarının artması, temel hizmetlerin sürekli olarak çökmesi ve Yemen ekonomisinin kırılganlığının bir sonucu olarak insani ihtiyaçların sabit kalacağını ve savunmasız nüfusun direncinin azalacağını öngörüyor.
Birleşmiş Milletler, bu yıl içinde Yemen'deki müdahale planı için üç stratejik hedef belirledi. Birinci hedef gıda güvensizliği, yetersiz beslenme, salgın hastalıklar ve önlenebilir hastalıkların tespit edilmesinin ardından hayat kurtaran insani yardımı zamanında sağlayıp krizden etkilenen çocuklar ve yetişkinler arasındaki ölümleri azaltmak. Planın ikinci stratejik hedefi, krizden etkilenen her yaştan savunmasız insanı çok sektörlü müdahaleye tabi tutmak, kalıcı çözümlere erişimi artırmak ve direnme gücünü tarım, geçim kaynakları, temel hizmetlerin sağlanması ve diğer yollarla desteklemektir. Bu strateji ayrıca Birleşmiş Milletler Yemen Mukim Koordinatörünün gözetiminde kalıcı çözümlere odaklanan bir çalışma grubunun kurulmasını amaçlıyor.
Üçüncü hedef ise, daha koruyucu bir ortam oluşturma, uluslararası insan hakları hukukuna uyumu teşvik etme ve temel yardımları sağlama yoluyla riskleri hafifletmeyi amaçlar.
 BM Mukim ve İnsani Yardım Koordinatörü William David Gresley, ortakların insani müdahaleyi güçlendirmeye devam edeceğine söz verdi. Geçen yılın ortasında yayınlanan yardım çalışmalarının değerlendirilmesinde yer alan tavsiyelere uyduklarını ifade eden Gresley, en savunmasız grupların ihtiyaçlarına en iyi şekilde yanıt vermek, bu ihtiyaçların temel nedenlerini ele almak ve daha sürdürülebilir sonuçlar elde etmek için ortaklarla bağları güçlendirme adına çaba göstermeye devam edeceklerini söyledi.
İnsani yardım ortaklarının bu yıl 4,3 milyar dolar finansman aradığını duyuran BM yetkilisi, finansman yetersizliği durumunda, hayati önemdeki insani yardım programlarının ve hizmetlerin askıya alınacağı konusunda uyardı.



Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucuların çıkmazı aşmak için seçenekleri neler?

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya'da bulunan Endonezya Hastanesi’nde kefene sarılmış kızı için ağlayan Filistinli bir baba (AFP)

Hamas'ın 7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması önceliğinde ısrar etmesi ve geçici ateşkes önerisini göz ardı etmesinden sonra Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasının tekrar başlaması yeni bir krizle karşı karşıya.

Özellikle İsrail'in gerilimi artırması ve ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye yapacağı ziyaretin yaklaşması nedeniyle ateşkes anlaşmasını kabul etmeye kapıyı kapatmayan Hamas, daha önce Doha'da liderleriyle görüşen ABD Başkanı Donald Trump'ın rehine işlerinden sorumlu özel temsilcisi Adam Boehler'e kapsamlı bir anlaşmanın imzalanması konusunda pozisyonlarının aynı olduğunu bildirdi. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar bu durumu, Filistin hareketinin manevraları ile Binyamin Netanyahu hükümetinin gerilimi artırması arasında çok zor ‘parmak ısırma’ aşamasının tanımı olarak görüyor.

Uzmanlar arabulucuların rolü konusunda, kapsamlı bir anlaşmaya varmaya ya da iki tarafı yeniden yakınlaştırmaya çalışmak ile Hamas'ın hafta ortasında İsrailli muadile sunulmadan önce prensipte kabul ettiği son Mısır önerisine göre, ABD'nin ve muhtemelen Türkiye'nin desteği ve garantisiyle kapsamlı bir anlaşmaya yol açacak kısmi ateşkesi kabul etmeleri için iki tarafa baskı yapmak arasında bölünmüş durumda.

Alternatif bir öneri sunan Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, perşembe akşamı televizyonda yaptığı konuşmada, ‘hareketin, İsrail'in bölgeden çekilmesini garanti altına alan ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdiren bir anlaşma çerçevesinde, tüm esirlerin İsrail tarafından alıkonulan mutabık kalınan sayıda Filistinliyle takas edilmesini öngören bir anlaşmayı derhal müzakere etmeye hazır olduğunu’ söyledi. El-Hayye, “Tüm esirlerin ve işgal tarafından tutulan mutabık kalınan sayıda mahkûmun serbest bırakılmasını içeren kapsamlı bir paket üzerinde müzakerelere derhal başlamaya hazır olduğumuzu yineliyoruz. Bunun karşılığında işgal, halkımıza karşı yürüttüğü savaşı tamamen durdurmalı ve Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmelidir” ifadelerini kullandı.

El-Hayye sözlerini şöyle sürdürdü: “Kısmi anlaşmalar Netanyahu ve hükümeti tarafından, bedeli tüm esirlerin feda edilmesi olsa bile, imha ve açlık savaşının sürdürülmesine dayalı siyasi gündemine bir kılıf olarak kullanılıyor. Biz bu politikanın bir parçası olmayacağız.”

El-Hayye, ABD Özel Temsilcisi Adam Boehler'in esir dosyası ve savaşın birlikte sona erdirilmesi yönündeki tutumunu memnuniyetle karşılayarak, bunun, ‘hareketin kapsamlı bir anlaşmaya varılması yönündeki tutumuyla kesiştiğini’ söyledi. Diğer yandan, ‘Hamas'ın bizim şartlarımıza uygun bir şey sunması halinde bu teklife sıcak baktıklarını’ belirten Boehler, esirler konusunda kapsamlı bir anlaşmaya varılması ihtimalinin her zaman mevcut olduğunu ifade etti.

erlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)Yerlerinden edilmiş Gazzeli kadın ve çocuklar, eşyalarıyla birlikte bir kamyonetin arkasında seyahat ediyorlar. (AFP)

CNN, ismi açıklanmayan bir Hamas liderinin pazartesi günü “Kahire'den gelen İsrail teklifini reddediyoruz ve kapsamlı bir anlaşma istiyoruz” dediğini aktardı.

Maariv gazetesi tarafından dün yayınlanan yeni bir ankete göre İsraillilerin yüzde 62'si çatışmaların durdurulması ve Gazze Şeridi'nden çekilme karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı bir anlaşmaya destek verirken, yüzde 21'i buna karşı çıktı, yüzde 17'si ise fikrini belirtmedi.

Hamas'ın tutumunun ardından dün İsrailli bir güvenlik kaynağı, ‘İsrail'in Gazze Şeridi üzerindeki askeri baskıyı yoğunlaştıracağını, bu reddin Hamas'a ve üst düzey yetkililerine zarar vereceğini, havadan, denizden ve karadan askeri baskının artacağını’ söyledi. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich dün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Hamas'a cehennemin kapılarını açmanın ve Gazze Şeridi'ni tamamen işgal edene kadar çatışmaları yoğunlaştırmanın zamanı geldi” dedi.

Mısırlı askeri uzman Tümgeneral Semir Ferec, “Hamas'ın nihai çözüme adım adım değil, bir kezde ulaşılmasını istediğini ve bu isteğin ABD'nin arzusuyla uyumlu olduğunu” belirterek, bunun Trump'ın Ortadoğu ziyareti öncesinde Amerikan baskısıyla karşılaşabilecek olan Binyamin Netanyahu'nun arzusuyla çeliştiğine işaret etti.

Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)Beyt Lahiya'da İsrail saldırısında öldürülen akrabaları için ağlayan Filistinli bir kadın (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, askıdaki ateşkesin ‘parmak ısırma’ aşamasında olduğuna inanıyor. Özellikle de Beyaz Saray'daki toplantıda Trump'ın talimatıyla bu ayın sonuna kadar mühleti olduğunun farkına varan Netanyahu'nun büyük tırmanışıyla birlikte bu çok zor bir aşama. İsrail medyasına sızan bilgilere göre Hamas da bunun farkında ve bu nedenle İsrail Başbakanı üzerindeki baskıyı arttırmayı reddediyor.

Er-Rakab, İsrail'in önerisinin Netanyahu tarafından reddedilmek üzere sunulduğunu, özellikle de çekilmeden ya da esirlerin serbest bırakılmasının anahtarlarından bahsetmemesi gibi birçok kusuru olduğunu ve Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ çağrısında bulunan yanıtının Washington'dan gelen önceki açıklamalarla örtüştüğü için İsrail içinde geniş kabul gördüğünü belirtti.

Başta Kahire ve Doha olmak üzere arabulucular Hamas'ın pozisyonu hakkında yorum yapmadı. Ancak Halil el-Hayye'nin kapsamlı bir anlaşmaya bağlı kalınması yönündeki konuşmasından önce Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani perşembe günü Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, “Filistin halkının acılarını sona erdirecek bir anlaşmaya varmak için görüşleri yakınlaştırmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)İsrail'in Gazze'nin Şucaiyye mahallesinde bir konuta düzenlediği saldırının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinli arama kurtarma görevlileri (AFP)

Er-Rakab, Mısır ve Katar'ın Hamas'ın ‘kapsamlı bir anlaşma’ talebini dikkate almaksızın kısmi bir ateşkese varmak ve uzlaşmaya yönelik yaklaşımlar oluşturmak için agresif bir şekilde hareket edeceğine inanıyor. Hamas, Mısır'ın kalıcı bir ateşkesin önünü açan son kısmi önerisini kabul etmeye istekli. İsrail hafta ortasında, hareketin silahsızlandırılmasını da içeren bir teklifle karşılık verdi, ancak bu teklif reddedildi.

Mısır ve Katar krizi çözüp görüşleri yakınlaştırana kadar Washington'un önemli bir adım atmayacağına inanan Ferec, ABD'nin Hamas'a garanti vermesi koşuluyla Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde özel bir baskıyla ABD müdahalesinin belirleyici olacağına inanıyor.

Ferec'e göre arabulucuların ‘kapsamlı anlaşmanın’ tamamlanması, ABD taahhüdü ve pratikte savaş öncesiyle aynı olmayan silahsızlanmanın reddinin nasıl aşılacağına dair anlayışlar dışında bir seçeneği yok.