Yargıç Avn’dan bankalara üst düzey çalışanların gizliliğini kaldırın çağırısı

Yargıç Ghada Avn (Lübnan medyası)
Yargıç Ghada Avn (Lübnan medyası)
TT

Yargıç Avn’dan bankalara üst düzey çalışanların gizliliğini kaldırın çağırısı

Yargıç Ghada Avn (Lübnan medyası)
Yargıç Ghada Avn (Lübnan medyası)

Lübnan şu anda, Beyrut Limanı’ndaki patlamadaki sorumluları ifşa etmenin ötesinde, Lübnan yargısını yerle bir etmeye ve bankacılık sektörünü yok etmeye kadar uzanan bir dizi siyasi sorunla karşı karşıya.
Başbakan Necip Mikati’ye, Genel Temyiz Komisyonu’nun derhal toplanıp, yargının direkleri arasındaki benzeri görülmemiş çatışmayı durdurmak için adım atma talebini dikte ettiren de bu krizdir.
Yargı içindeki ihtilaf büyürken, bu durum Lübnan yargısında mezhepçiliği artırdı ve Mikati müdahale etmek zorunda kaldı.
Mikati bu adımı ile ‘kuvvetler ayrılığı ilkesini’ ihlal etmedi, bilakis yozlaşmamış son kurumlar arasında yer alan yargının prestijini yeniden sağlamak ve işleri normale döndürmek için yetkili yargı organlarından müdahale etmelerini istedi.
Ancak, güçler çatışması nedeniyle Beyrut Limanı patlamasını soruşturan Yargıç Tarık Bitar ve Başsavcısı Gassan Uveydat arasındaki çatışmayı durdurmak için Yargıtay’ı görevlendirmek yeterli değil.
Yetkilerini aşmada ısrar eden Yargıç Ghada Avn ise, doğrudan bankacılık sektörünü ilgilendiren bazı adımlarıyla tepki çekti.
Şarku’l Avsat’ın kıdemli bir banka kaynağından öğrendiğine göre, Yargıç Avn 7 Lübnan bankasına bankacılık sektöründeki mevcut ve eski kıdemli çalışanların hesaplarından bankacılık gizliliğinin kaldırılmasını talep eden bir muhtıra gönderdi.
İsmini vermek istemeyen banka kaynağına göre, Yargıç Avn’ın bu bankalara verdiği muhtırada, bankacılık sırlarının kaldırılmasına ilişkin kanuna istinaden, mevcut ve eski yönetim kurulu üyeleri, yöneticiler, şube müdürleri, denetçiler ve mali kontrolörlerden bankacılık sırlarının kaldırılmasını istedi.
Yargıç Avn’ın ihlalde bulunduğuna dikkat çeken kaynak, “Çünkü bu kanun, Başsavcılıktan geçmeden bankalarla muhatap olmasına izin vermiyor. Ayrıca, kara para aklamanın değerlendirilmesi Mali Savcı Ali İbrahim’in yetkisindedir” dedi.
Kaynak, Bankalar Birliği’nin, denetleyici idari organın hesaplardan bankacılık gizliliğinin kaldırılmasını talep ederek, büyük bankaları hedef aldığı için Lübnan bankalarının oluşturduğu tehlikeleri ortadan kaldırmak için insiyatif aldığını bildirdi.
Yargıç Avn’ın, Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame ve kardeşi Raca Selame’nin hesaplarını takip ederek, bu bankalara gönderdiği muhtırada yer alan tüm şahısların peşine düşmek için Başsavcılık’tan herhangi bir onay almadan kendi başına hareket ettiğini ekledi.
Kaynak, Yargıç Avn’ın Fransa, Almanya ve Lüksemburg’dan gelen yargıçlardan oluşan yargı ekibi tarafından başlatılan soruşturmalarla bağlantılı olarak bu muhtırayı yeniden göndermesinin, yetkilerini aşma olarak görüldüğünü vurguladı.
Lübnan Bankacılar Birliği Başkanı Salim Sfeir, Çarşamba günü Başbakan Mikati ile görüşerek, Yargıç Avn’ın yetkilerini aşma konusundaki ısrarı hakkında şikayette bulundu.
Sfeir ayrıca, Lübnan’ı kuşatan boğucu mali krize son vermek ve mevduat sahiplerine çözüm üretmek istenildiği bir dönemde, Yargıç Avn’ın muhtırasının bankacılık sektörü üzerindeki olumsuz yansımaları konusunda uyardı.
Kaynak da, bankaların anlaşmalı olduğu en büyük ABD bankalarından birinin bu sektörde neler olup bittiğini sorgulama girişimi ışığında, Yargıç Avn’ın muhtırasının bir bütün olarak bankacılık sektörüne zarar verebileceğini dile getirdi.
Yargıç Avn’ın, Lübnan bankalarının yurtdışındaki bankaların finansal kredi açma veya yurt dışından Lübnan’a gönderilen havaleleri kabul etme konusunda finansal hizmet vermekten kaçınması durumunda ülke için oluşturduğu risklerin farkında olmadığını söyledi.
Söz konusu kaynak, “Bankacılık sektörünün maruz kaldığı zarar yetmedi mi? Sektör artık yetkilerini aşan bir yargıç tarafından disipline edilmek zorunda mı? Bunu durdurabilecek ve Lübnan’ın dünyayla bağlantısının kesilmesine yol açacak ihtiyari tedbirlere son verebilecek biri yok mu?” ifadelerini kullandı.



Bölgesel güç dengeleri

 İsrail, ilk kez içeride derin bir darbe aldı ve iç hedefler benzeri görülmemiş şekilde vuruldu (AFP
İsrail, ilk kez içeride derin bir darbe aldı ve iç hedefler benzeri görülmemiş şekilde vuruldu (AFP
TT

Bölgesel güç dengeleri

 İsrail, ilk kez içeride derin bir darbe aldı ve iç hedefler benzeri görülmemiş şekilde vuruldu (AFP
İsrail, ilk kez içeride derin bir darbe aldı ve iç hedefler benzeri görülmemiş şekilde vuruldu (AFP

Mustafa Feki

Ortadoğu, Doğu Akdeniz ve Arap Körfezi, son zamanlarda karşılaştıkları krizlerin büyüklüğünü önemli ölçüde vurgulayan benzeri görülmemiş ve zor koşullar yaşadı. Bu krizler, yalnızca sınırlı bir bölgesel sorun olmaktan çıkıp büyük bir uluslararası sorun haline geldiler.

Bölgedeki kanlı diziyle başlarsak, ki bu nihayetinde Filistin topraklarının İsrail tarafından vahşice işgal edilmesinin beklenen bir sonucu gibi görünüyor, 7 Ekim 2023 tarihinin işgalin dirençli Filistin halkına her düzeyde uyguladığı baskının otomatik ve doğal bir sonucu olduğunu hemen fark ederiz. Söz konusu baskı, şiddet döngüsünün genişlemesine ve Gazze'nin mevcut koşulları altında yaşanmaz bir alana dönüşmesine yol açtı. Öldürülmemesi gereken on binlerce çocuk, kadın ve sivili içeren şehit kafileleri her gün birbirini takip ediyor. Karşı karşıya kaldıkları katliamlar hem kardeşlerinden hem de dostlarından hiçbir insani yardım veya destek alamadan katlandıkları zor yaşam koşulları unutulamaz.

Son İran-İsrail çatışmasındaki ateşkesin, Gazze'deki acı verici duruma olumlu bir yansıması olabilir, ne var ki İsrail'in uzlaşmazlığı ve Netanyahu modelinin sabah akşam yaydığı nefret dolu söylemlerin temsil ettiği güç despotluğu, acıların devam edeceğinin, güven ve barış kıyısından hâlâ uzak olunduğunun en iyi kanıtı.

Belki okuyucuyla birlikte ülkelerin ağırlıklarını, gerçekleşen dönüşümlerin doğasını ve bazı tarafların ağırlıkları açısından bölgesel borsa üzerindeki etkilerini düşünebilir ve aşağıdaki kanıtları gözlemleyebiliriz:

İlk olarak, bir yandan Lübnan'da Hizbullah'ın başına gelenlere, diğer yandan Suriye'de yaşananlara bakıldığında, İran toplamda kaybeden gibi görünüyor. Tahran, Esed ailesinin yönetimi boyunca sadakatini sürdüren itaatkar bir müttefikini kaybetti. Buna ilaveten, ABD'nin tam desteğiyle İsrail, İran'ın nükleer projesinin temellerini büyük ölçüde yok etti. İran ayrıca siyasi yaşamının, askeri mevkilerinin ve bilimsel uzmanlıklarının en ön saflarından onlarca şehit verdi.

Burada, İran'ın direndiğini ve inkar edilmesi zor birçok güçlü karşılık verdiğini dolaylı olarak kabul etmeliyiz. İsrail'e gönderdiği füze ve insansız hava araçlarının, on binlerce sakinini İran saldırılarından kaçmak için sığınaklara yönelmeye zorladığını itiraf etmeliyiz. Ancak, bu elbette, İsrail Hava Kuvvetleri'nin İran'ın kalelerini vurması, İran içindeki bir dizi önemli ekonomik ve askeri konumda hayati öneme sahip arterleri hedef almasıyla kıyaslanamaz.

ABD Başkanı Donald Trump, başlangıcından itibaren İran-İsrail çatışmasının baş vaftiz babası rolünü oynadı. Gelişmelerin ayrıntılarına doğrudan kişisel olarak müdahale etti. Öyle ki hem İran hem de İsrail tarafı kazandıklarını iddia ettikleri bir zafer veya rakiplerine karşı sağladıklarını iddia ettikleri bir üstünlükle gururlanarak savaştan çıktılar. Her halükarda durum ve medyatik gelişmeler alanı yorumlara açık, tüm tarafların bakış açılarının kabul edilmesine olanak tanıyor. Zira silahlı çatışmalar geride bir kazanan bırakmaz, aksine kayıp ve zararları tüm taraflara dağıtır.

Burada, İran nükleer programının geçici bir süreliğine de olsa çökertilmesinin, Netanyahu için gurur duyacağı yanıltıcı bir zafer olduğuna dikkat etmeliyiz. Bu zafer, onu siyasi durumunu ve İsrail hükümetinin başkanı olarak konumunu güçlendirebilecek bir erken genel seçim çağrısında bulunmaya itebilir. Tahran ve Tel Aviv arasında yaklaşık iki hafta süren bu askeri çatışma hakkında ne söylenirse söylensin, İsrail'in imajına bir çizik atıldığını, her koşulda etkilendiğini dürüstçe belirtmeliyiz. İran, bölgedeki en büyük askeri cephaneliğe karşı mücadelede kahramanlıktan veya cesaretten yoksun olmayan bir duruş sergiledi. İsrail'e verilen Amerikan desteği, o savaşta gerçek belirleyici faktördü, kimsenin itiraz edemeyeceği ve olaylar tarafından gölgede bırakılmış gibi görünen bir kriterdi. Zira İsrail ilk kez içeride derin bir darbe aldı, iç hedefler benzeri görülmemiş bir şekilde vuruldu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre bu da yenilmez ordu efsanesinin ve son on yıllarda yarattığımız büyük putun ne sandığımız kadar sağlam ne de hayal ettiğimiz kadar güçlü olmadığını teyit etti.

İkincisi; eğer şimdi uzun bir geçmişe ve geniş topraklara sahip bir İslam devleti olarak İran'dan bahsedeceksek, kendisinin üstünden atlanması zor birkaç hatasını kaydetmeliyiz. Bunların ilki, arenalar birliği dediğimiz şey ve son kırk yıldır komşu ülkelerde onlar aracılığıyla savaştığı çeşitli kollardır. Lübnan'daki Hizbullah ile başlayıp Suriye ve Irak'tan geçerek Yemen'deki Ensarullah-Husi grubuna kadar uzanan bu kollar, kanlı çatışmaların ve tekrarlanan çekişmelerin bir tarafı olarak kendini dayattı. Böylece İran Batı'nın, Batı Asya, Arap Yarımadası, Arap Körfez bölgesi ve hatta Kuzey Afrika'daki Araplar, Türkler, Kürtler ve diğer etnik gruplara karşı kullandığı bir korkuluğa dönüştü.

İran'ın benimsediği kollar inşa etme politikası, İran'da İslam Devrimi'nin patlak vermesi ve Şah'ın Şubat 1979'da devrilmesi ile başlayan geniş çaplı bir kaosa yol açtı. Ama iş bununla bitmedi. İran, Arap Körfez bölgesindeki Amerikan hedeflerini vurmaya çalışarak ve Katar hava sahasını ihlal ederek de büyük bir hata yaptı. İlave olarak, İran'ın hatalarına sık sık tahammül eden, işlerine karışmasını ve yanlışlarını görmezden gelen Körfez'de de tahribat yaratmaya çalıştı. İşleri daha da kötüleştiren ise İran parlamentosunun, bu hayati bölgede dünya petrol nakliyatının yüzde 20'sinin geçtiği, büyük öneme sahip bir ticaret ve deniz yolu olan Hürmüz Boğazı'nı kapatma kararı almasıydı.

İran'ın son eylemleriyle Körfez’in duygularını geçici de olsa kendisine karşı yabancılaştırarak kaybettiğine şüphe yok. Oysa Körfez ülkeleri, Maşrık (Levant) ülkeleri, Mısır ve diğerleri, İsrail'in İran'a yönelik saldırganlığını en başından kınadılar. Tahran, düşman listesine geçici de olsa başka ülkeler eklemek yerine dostlarının desteğini almaya çalışmalıydı.

Bu nedenle, İran'ın çok şey kaybettiğine, yalnızca Beyaz Saray'daki güçlü adamın, Tahran ve Tel Aviv arasındaki savaşı sona erdirme başarısını kendisine nispet etmeye çalışan Donald Trump'ın göreceli, geçici memnuniyetini elde ettiğine inanıyorum. Trump daha önce de Pakistan ve Hindistan arasındaki ateşkesi kendisine mal etmişti. Buna bir de ABD’nin Tahran'daki rejimi devirmeye çalışmadığını, bunun yerine yalnızca İran nükleer projesini yok etmeyi ve onu en azından gelecekte aciz hale getirmeyi amaçladığını defalarca dile getirenin de o olduğunu eklemeliyiz.

Üçüncüsü; nükleer programını kaybeden İran'ın, siyasi rejiminin devamı ve onu zayıflatma girişimlerini durdurma konusunda geçici bir kabul kazandığı açıkça ortaya çıktı. İran’ın artık sona eren bu çatışmada en önemli ve en öne çıkan devlet olduğuna şüphe yok. Ancak, Trump'ın gözdesi Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Türk tarafını da göz ardı etmemeliyiz. Türkiye'nin bir Avrupa-Asya, Akdeniz ve Ortadoğu ülkesi, NATO'nun aktif bir üyesi, bölgede ve genel olarak güç denkleminde hem İsrail hem de İran ile birlikte hesaba katılması gereken bir güç olduğunu aklımızda tutmalıyız. Türkiye de Suriye'de yaptıkları ve Körfez'de elde ettikleri sayesinde ve ayrıca ABD’nin bölgedeki politikalarından duyduğu memnuniyet sayesinde yaşananlardan kazançlı çıktı.

Güç dengesinin, Körfez ülkelerinin de şu ana kadar kazandığını gösterdiğine inanıyorum, çünkü İran tarihsel olarak dost bir ülke ancak onlarla ilişkileri varlığı inkar edilemez veya görmezden gelinemez endişelerden yoksun değil. Biz Araplar olarak, İranlı ve Türk komşularımızın, akıllardan hiç çıkmayan adil Arap davası, yani tüm sonuçları, tarihsel gelişmeleri ve onu çevreleyen koşullarıyla Filistin davası için kalıcı bir çözüme ulaşmada aktif oyuncular olmalarını umut ediyoruz.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.