Marada Hareketi lideri ve eski bakan Süleyman Franciyye: Hizbullah’ın adayı değilim

Süleyman Franciyye’nin açıklaması Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai ile görüşmesinin ardından geldi.

 Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai,26 Ocak’ta eski bakan Süleyman Franciyye ile bir araya geldi. (Twitter)
Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai,26 Ocak’ta eski bakan Süleyman Franciyye ile bir araya geldi. (Twitter)
TT

Marada Hareketi lideri ve eski bakan Süleyman Franciyye: Hizbullah’ın adayı değilim

 Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai,26 Ocak’ta eski bakan Süleyman Franciyye ile bir araya geldi. (Twitter)
Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai,26 Ocak’ta eski bakan Süleyman Franciyye ile bir araya geldi. (Twitter)

Marada Hareketi lideri ve eski bakan Süleyman Franciyye, Hizbullah’ın cumhurbaşkanı adayı olduğunu yalanladı. Franciyye, Özgür Yurtsever Hareket lideri Milletvekili Cibran Basil’in gerçekleştirdiği benzer bir görüşmeden birkaç saat sonra, Maruni Patriği Beşara er-Rai ile görüşmesinin ardından, Taif Anlaşması’na ve tam olarak uygulanmasına bağlı olduğunu vurguladı. Basil ise, “Hiç kimse cumhurbaşkanlığı dosyasında Hristiyan bileşeni atlayamaz” dedi.
Maruni Patrikhanesi’nin Bkerki’deki merkezine yapılan iki ziyaret, adaylar konusunda fikir birliğine varmak ve adaylıkları sınırlı isimlerle sınırlandırmak amacıyla geçen hafta meydana gelen siyasi hareketliliğin ardından gerçekleşti. Parlamentonun ilk seçim döneminde milletvekillerinin üçte ikisinin oyu ile cumhurbaşkanını seçememesine ilişkin devam eden temaslar, ikinci oturumda Temsilciler Meclisi üyelerinin üçte ikisinin hazır bulunmasını sağlamaya çalışıyor.
Franciyye, Rai ile görüşmesinin ardından şu açıklamada bulundu:
“Adaylığımı geri çekmek için cumhurbaşkanlığına aday olmadım. Ciddi bir aday olmamı sağlayacak kadar oy aldığımı hissettiğimde aday olurum. Herhangi bir cumhurbaşkanı konusunda anlaşmalarına karşı değilim.”
Franciyye, kendisini aday gösteren her ekibe teşekkürlerini ifade ederek Hizbullah’ın adayı olduğunu yalanladı. “Özgür Yurtsever Hareket lideri Milletvekili Cibran Basil’in beni reddetmek için nedenleri var. Çünkü meseleler, onun anlayış kapasitesinden daha büyük” diyen Süleyman Franciyye, ordu komutanı General Joseph Avn’un cumhurbaşkanlığına gelmesine karşı olmadığını söyledi. Avn’ın siyasi projesini ve ayrıca Lübnan Kuvvetleri ve İlerici Sosyalist Parti’nin adaylığını desteklediği milletvekili Mişel Muavvad’ın uzlaşıya dayalı bir cumhurbaşkanı olup olmadığını sordu. Franciyye, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Meydan okuyan bir başkan olmak istemiyorum. Çoğunluğun 65 oya ihtiyacı var. Dolayısıyla diyoruz ki Temsilciler Meclisi’nde 65 oy garantisi olmadan, adaylardan herhangi birinin cumhurbaşkanlığına garantili bir şekilde ulaşması sağlanmadan, ben veya başkası, hiç kimse cumhurbaşkanlığına ulaşamaz.”
Franciyye, Taif’ten ve onun tam uygulamasından yana olduğunu vurgularken “Bizim tavrımız bu” diyerek, “Muavvad cumhurbaşkanı olursa onunla işbirliği yaparız ama bu onu seçeceğimiz anlamına gelmez” dedi.  
Franciyye’nin Bkerki ziyareti öncesinde Franciyye’yi cumhurbaşkanlığına seçmeyi reddeden Cibran Basil, geçen çarşamba akşamı bir ziyaret gerçekleştirdi. Rai ile görüşmesinin ‘verimli ve iyi’ olarak nitelendiren Basil’in açıklaması şöyle oldu:
“Cumhurbaşkanı seçmekten başka çare yok. Cumhurbaşkanı seçilmeden geçen her gün sorun derinleşiyor. Diyalogdan başka çözüm yok, uzlaşı dışında seçim imkânı yok. Herkesle diyalog ve görüşme çağrısında bulunduk. Biz hazırız. Bunu gizli ve açık bir şekilde yapıyoruz. Bkerki bu diyalog için başlangıç noktası ve en uygun yer. Nihayetinde cumhurbaşkanlığı tüm Lübnanlılarındır. Ancak bu noktada hiç kimse Hristiyan bileşenini atlayamaz. Şahit olduğumuz bu girişimlerin yürürlüğe koyulmasına izin verilemez. Bu nedenle Hristiyan bileşenini atlamaya odaklanan her türlü konuşmayı çok fazla olumsuzlukla karşılıyoruz. Bu bileşeni atlamanın kabul edilemezliği hakkında bu gece dinlediğimiz konuşmaya ise büyük bir olumlulukla yaklaşıyoruz. Diğer Lübnanlılar gibi Hristiyanlar da söz sahibi olma kaygısı taşıyor ve bu yetkilendirmede temel bir söze sahip olmaya çalışıyorlar. Nihayetinde bu girişim Patrik Rai’nin elinde kalıyor ve biz bu tür girişimlere her zaman yanıt veriyoruz.”
Üyelerin üçte ikisinin katılımının sağlanamadığı 11 seçim oturumunun ardından son hamleler, yeterli çoğunluğu sağlamak için parlamento üyelerinin üçte ikisinin toplantıya katılımını sağlama etrafında dönüyor. Hizbullah, bloğunun varlığını güvence altına almak için Basil ile bu ikilemi ortadan kaldıramadı.
Güçlü Cumhuriyet Bloğu başarısızlığın ardından, Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri’nin cumhurbaşkanını seçmek için açık oturumlar düzenlemesini talep eden bir meclis dilekçesi hazırladı. Ulusal Haber Ajansı’na (NNA) göre blok, mümkün olduğu kadar çok imza toplamak için diğer bloklar ve bağımsız temsilciler ile temaslara başladı.
Milletvekili Melhem Halaf, 26 Ocak’ta bir radyo kanalına yaptığı açıklamada, “Anayasa, genel durumu düzeltmek ve halk için bir merci olmak adına bir cumhurbaşkanı seçmek için Temsilciler Meclisi’nde kalmamı zorunlu kıldı” dedi. Necmeh Meydanı’nda kalacağını ve oradan ayrılmayacağını, sığınacak yeri olmayan mazlumları terk etmeyeceğini vurgulayan Halaf, “Özellikle cumhurbaşkanının yokluğu, parlamentonun cumhurbaşkanı seçememesi ve hükümetin olmaması ışığında yargı katledildi” diyerek son adli gelişmelere atıfta bulundu.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.