Marada Hareketi lideri ve eski bakan Süleyman Franciyye: Hizbullah’ın adayı değilim

Süleyman Franciyye’nin açıklaması Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai ile görüşmesinin ardından geldi.

 Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai,26 Ocak’ta eski bakan Süleyman Franciyye ile bir araya geldi. (Twitter)
Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai,26 Ocak’ta eski bakan Süleyman Franciyye ile bir araya geldi. (Twitter)
TT

Marada Hareketi lideri ve eski bakan Süleyman Franciyye: Hizbullah’ın adayı değilim

 Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai,26 Ocak’ta eski bakan Süleyman Franciyye ile bir araya geldi. (Twitter)
Maruni Patriği Beşara Butrus er-Rai,26 Ocak’ta eski bakan Süleyman Franciyye ile bir araya geldi. (Twitter)

Marada Hareketi lideri ve eski bakan Süleyman Franciyye, Hizbullah’ın cumhurbaşkanı adayı olduğunu yalanladı. Franciyye, Özgür Yurtsever Hareket lideri Milletvekili Cibran Basil’in gerçekleştirdiği benzer bir görüşmeden birkaç saat sonra, Maruni Patriği Beşara er-Rai ile görüşmesinin ardından, Taif Anlaşması’na ve tam olarak uygulanmasına bağlı olduğunu vurguladı. Basil ise, “Hiç kimse cumhurbaşkanlığı dosyasında Hristiyan bileşeni atlayamaz” dedi.
Maruni Patrikhanesi’nin Bkerki’deki merkezine yapılan iki ziyaret, adaylar konusunda fikir birliğine varmak ve adaylıkları sınırlı isimlerle sınırlandırmak amacıyla geçen hafta meydana gelen siyasi hareketliliğin ardından gerçekleşti. Parlamentonun ilk seçim döneminde milletvekillerinin üçte ikisinin oyu ile cumhurbaşkanını seçememesine ilişkin devam eden temaslar, ikinci oturumda Temsilciler Meclisi üyelerinin üçte ikisinin hazır bulunmasını sağlamaya çalışıyor.
Franciyye, Rai ile görüşmesinin ardından şu açıklamada bulundu:
“Adaylığımı geri çekmek için cumhurbaşkanlığına aday olmadım. Ciddi bir aday olmamı sağlayacak kadar oy aldığımı hissettiğimde aday olurum. Herhangi bir cumhurbaşkanı konusunda anlaşmalarına karşı değilim.”
Franciyye, kendisini aday gösteren her ekibe teşekkürlerini ifade ederek Hizbullah’ın adayı olduğunu yalanladı. “Özgür Yurtsever Hareket lideri Milletvekili Cibran Basil’in beni reddetmek için nedenleri var. Çünkü meseleler, onun anlayış kapasitesinden daha büyük” diyen Süleyman Franciyye, ordu komutanı General Joseph Avn’un cumhurbaşkanlığına gelmesine karşı olmadığını söyledi. Avn’ın siyasi projesini ve ayrıca Lübnan Kuvvetleri ve İlerici Sosyalist Parti’nin adaylığını desteklediği milletvekili Mişel Muavvad’ın uzlaşıya dayalı bir cumhurbaşkanı olup olmadığını sordu. Franciyye, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Meydan okuyan bir başkan olmak istemiyorum. Çoğunluğun 65 oya ihtiyacı var. Dolayısıyla diyoruz ki Temsilciler Meclisi’nde 65 oy garantisi olmadan, adaylardan herhangi birinin cumhurbaşkanlığına garantili bir şekilde ulaşması sağlanmadan, ben veya başkası, hiç kimse cumhurbaşkanlığına ulaşamaz.”
Franciyye, Taif’ten ve onun tam uygulamasından yana olduğunu vurgularken “Bizim tavrımız bu” diyerek, “Muavvad cumhurbaşkanı olursa onunla işbirliği yaparız ama bu onu seçeceğimiz anlamına gelmez” dedi.  
Franciyye’nin Bkerki ziyareti öncesinde Franciyye’yi cumhurbaşkanlığına seçmeyi reddeden Cibran Basil, geçen çarşamba akşamı bir ziyaret gerçekleştirdi. Rai ile görüşmesinin ‘verimli ve iyi’ olarak nitelendiren Basil’in açıklaması şöyle oldu:
“Cumhurbaşkanı seçmekten başka çare yok. Cumhurbaşkanı seçilmeden geçen her gün sorun derinleşiyor. Diyalogdan başka çözüm yok, uzlaşı dışında seçim imkânı yok. Herkesle diyalog ve görüşme çağrısında bulunduk. Biz hazırız. Bunu gizli ve açık bir şekilde yapıyoruz. Bkerki bu diyalog için başlangıç noktası ve en uygun yer. Nihayetinde cumhurbaşkanlığı tüm Lübnanlılarındır. Ancak bu noktada hiç kimse Hristiyan bileşenini atlayamaz. Şahit olduğumuz bu girişimlerin yürürlüğe koyulmasına izin verilemez. Bu nedenle Hristiyan bileşenini atlamaya odaklanan her türlü konuşmayı çok fazla olumsuzlukla karşılıyoruz. Bu bileşeni atlamanın kabul edilemezliği hakkında bu gece dinlediğimiz konuşmaya ise büyük bir olumlulukla yaklaşıyoruz. Diğer Lübnanlılar gibi Hristiyanlar da söz sahibi olma kaygısı taşıyor ve bu yetkilendirmede temel bir söze sahip olmaya çalışıyorlar. Nihayetinde bu girişim Patrik Rai’nin elinde kalıyor ve biz bu tür girişimlere her zaman yanıt veriyoruz.”
Üyelerin üçte ikisinin katılımının sağlanamadığı 11 seçim oturumunun ardından son hamleler, yeterli çoğunluğu sağlamak için parlamento üyelerinin üçte ikisinin toplantıya katılımını sağlama etrafında dönüyor. Hizbullah, bloğunun varlığını güvence altına almak için Basil ile bu ikilemi ortadan kaldıramadı.
Güçlü Cumhuriyet Bloğu başarısızlığın ardından, Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri’nin cumhurbaşkanını seçmek için açık oturumlar düzenlemesini talep eden bir meclis dilekçesi hazırladı. Ulusal Haber Ajansı’na (NNA) göre blok, mümkün olduğu kadar çok imza toplamak için diğer bloklar ve bağımsız temsilciler ile temaslara başladı.
Milletvekili Melhem Halaf, 26 Ocak’ta bir radyo kanalına yaptığı açıklamada, “Anayasa, genel durumu düzeltmek ve halk için bir merci olmak adına bir cumhurbaşkanı seçmek için Temsilciler Meclisi’nde kalmamı zorunlu kıldı” dedi. Necmeh Meydanı’nda kalacağını ve oradan ayrılmayacağını, sığınacak yeri olmayan mazlumları terk etmeyeceğini vurgulayan Halaf, “Özellikle cumhurbaşkanının yokluğu, parlamentonun cumhurbaşkanı seçememesi ve hükümetin olmaması ışığında yargı katledildi” diyerek son adli gelişmelere atıfta bulundu.



ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
TT

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)

Hizbullah, Lübnan’da silahların yalnızca resmi güvenlik kurumlarının elinde bulunmasına yönelik yerel ve uluslararası taleplere karşı ‘varoluşsal tehdit’ kartını öne sürdü. Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, ‘ulusal güvenlik stratejisinin’ tartışılmasına başlanmadan önce bu tehdidin ortadan kaldırılması şartını koştu. Bu durum, Lübnan devleti ile Hizbullah arasında bir ‘farklılaşmaya’ işaret ediyor. Zira devlet, ABD’li arabulucu Tom Barrack’ın önerisini ‘olumlu şekilde ele alacakken’ Hizbullah farklı bir tutum sergiliyor.

Kasım’ın son açıklaması, silahlarını teslim etme mekanizmalarının tartışılmasına karşılık daha önce öne sürdüğü şartlara eklenen yeni bir koşul olarak görülüyor. Bu şartların başında ise, İsrail’in ateşkes anlaşmasındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla Hizbullah’ın silah konusunu görüşmeye hazır olacağı yönündeki talep geliyor. Her ne kadar Lübnan’daki resmi çevreler, Hizbullah’ın bu dosyada ‘esnek davrandığını’ ve ‘ağır silahlarını (nokta atışlı füzeler ve insansız hava araçları) teslim etmeye hazır olduğunu’ ifade etse de, konuya yakın kaynaklara göre Hizbullah, İsrail’in önceden bazı adımlar atmasını şart koşuyor.

Hizbullah, ABD'nin İsrail'e son savaştan bu yana Lübnan içinde işgal ettiği beş noktadan çekilmesi, elindeki 16 kişiyi serbest bırakması, Lübnan topraklarına yönelik ihlal ve saldırıları durdurması ve son savaşta yıkılan yerleri yeniden inşa etme görevine başlaması için baskı yapmasını talep ediyor.

ABD elçisi yeniden geliyor

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın, Lübnanlı yetkililer tarafından geçtiğimiz pazartesi günü Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'nden teslim alınan ve Lübnan'dan önümüzdeki aralık ayında sona erecek bir süre içerisinde silahların geri çekilmesi için ‘net’ bir takvim taahhüt etmesini talep eden ABD belgesine resmi bir yanıt almak üzere üçüncü bir ziyaret için yakında Beyrut'a gelmesi bekleniyor. Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Meclis Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Nevvaf Selam'ın temsilcilerinden oluşan komite, Lübnan'ın iki hafta önce Beyrut'ta ABD elçisine verdiği bir belgeye ilişkin gözlemleri içeren belgeyi inceliyor. Başbakan Selam'ın bu hafta Meclis Başkanı Berri ile bir araya gelerek Lübnan'ın vereceği yanıtın ayrıntılarını görüşmesi bekleniyor.

Hükümetin esnekliği

Lübnan makamları, Amerikan taleplerini içeren belgeye karşı esnek bir tutum sergiliyor. Bununla beraber Amerikan heyetiyle yürütülen temaslara aşina kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre Lübnan makamları, Washington’un talep ettiği şekilde Karz-ı Hasen Vakfı ile ilgili tedbirleri artırmak, mali ve idari reformları uygulamak gibi kendisine düşen görevleri de yerine getiriyor. Hizbullah ise silah meselesinde daha katı bir tutum sergiliyor.

Kaynaklar, ABD'nin yanıtını incelemekle görevlendirilen komitenin görevinde önemli ilerleme kaydettiğini belirterek, Lübnan devletinin Amerikan anlaşmasına olumlu yaklaşacağını ve hükümetin silahlanmada tekelleşmeyi aşamalı olarak uygulama sözü vereceğini ifade etti. Kaynaklara göre Lübnan'ın resmi yanıtı Hizbullah'ın taleplerindeki sert tutumundan farklı olacak. Kaynaklar, Hizbullah'ın garantiler talep ettiğini ve Kasım'ın açıklamalarının da gösterdiği gibi son zamanlarda tutumunu sertleştirdiğini belirtti.

Varoluşsal tehdit

Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, “Hizbullah, Emel Hareketi, direniş ve Lübnan'ın bağımsızlığını isteyen ve Lübnan'ın Lübnanlılar için nihai bir vatan olduğuna inanan egemen bir hat olarak bizler, direnişe, çevresine ve bir bütün olarak Lübnan'a yönelik varoluşsal bir tehditle karşı karşıya olduğumuzu hissediyoruz” ifadesini kullandı.

Görsel kaldırıldı.Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada (Hizbullah medyası)

Kasım, “Lübnan'ın karşı karşıya olduğu üç gerçek tehlike var: güney sınırında İsrail, doğu sınırında DEAŞ ve Lübnan'ı kontrol etmeye, üzerinde vesayet kurmaya çalışan ve Lübnan'ın hareket ve yaşama kabiliyetini yok etmek isteyen Amerikan zorbalığı” dedi.

Kasım, Lübnanlılara hitaben şunları söyledi: “Sözümüz bir olsun ve öncelik için çalışalım. Tehlikeyi ortadan kaldırdıktan sonra savunma stratejisini ve ulusal güvenlik stratejisini tartışmaya hazırız. Sizi İsrail'e iyilik yapmamaya çağırıyorum. Çatışma halinde ABD hedeflerine ulaşamaz.”

Hizbullah silahlarına sarılıyor

Lübnan Kuvvetleri Partisi kaynaklarının Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamaya göre Kasım'ın son tutumu ‘silahlarına sarılma meydanından henüz ayrılmadığı, yani halen aynı noktada olduğu’ şeklinde değerlendiriliyor. “Bu tutum görünüşte çevresine yönelik ve üstü kapalı tavizler mi içeriyor?” diye soran kaynak, başkanlar (Avn, Berri ve Selam) tarafından dile getirilen bazı hususların işlerin kolay olduğuna işaret ettiğini hatırlattı.

Görsel kaldırıldı.Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yaptığı görüşme sırasında (Reuters)

Kaynaklar, “Şu ana kadar görünen o ki, Hizbullah silah bırakmamakta ısrar ediyor. Hizbullah'ın maksimum yapabileceği şey Litani Nehri’nin güneyinden çekilmek. Savunma stratejisi diye bir şey yok. Ondan istenen, silahlarını teslim etmesi” ifadelerini kullandı. Kaynaklar, ‘Hizbullah'ın şimdiye kadar, varoluşsal tehditler konusunda aynı söylemleri sürdürdüğünü, hâlbuki bu silahlar ve destek savaşı aracılığıyla Lübnan’a varoluşsal bir tehdit teşkil edenin bizzat kendisi olduğunu ve silahları yüzünden savaşları ülkeye çektiğini’ ifade etti.

Kaynaklar, Hizbullah’ın yetkilileri aracılığıyla yaptığı açıklamalarda ‘ABD’ye İsrail sınırını korumaya hazır olduklarını, bunu da Litani’nin güneyinden tamamen çekilerek ve silah meselesini Litani’nin kuzeyinde hükümetle müzakere ederek yapabileceklerini anlatmak istediklerine’ dikkat çekti. Kaynaklar, ‘bu durumun ABD tarafından reddedildiğini, Washington’ın hamle karşılığında hamle ilkesine bağlı kaldığını, yani İsrail’in aşamalı olarak çekilmesi, esirlerin serbest bırakılması ve hedef almayı durdurması karşılığında devletin de Hizbullah’ın askerî yapısını dağıtarak egemenliğini tesis etmesini istediğini’ vurguladı.

Lübnan Kuvvetleri Partisi’ne yakın kaynaklar, ‘Hizbullah’ın artık bu yönde bir adım atmazsa hem kendisini hem de tüm Lübnan halkını yeni bir savaşa sürükleyeceğinin farkında olduğunu, eylül ayında önceki ABD temsilcisi Amos Hochstein’ın sunduğu fırsatı değerlendirmediğinde savaşla karşılaştığını ve şimdi Tom Barrack’ın sunduğu fırsatı değerlendirmemesi halinde Lübnan’ı tehlikeye atacağını bildiğini’ ifade etti. Kaynaklar, Lübnan’ın yeni şiddet sahnelerine sürüklenmemesi konusunda uyardı.