عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Barzani’den Irak Federal Mahkeme’sine sert tepki

Irak Federal Yüksek Mahkeme devlet yönetiminin temellerini sarsıyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ve Federal Mahkeme Başkanı Casim Muhammed Abbud geçtiğimiz Pazar gerçekleştirdikleri toplantıda (INA)
Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ve Federal Mahkeme Başkanı Casim Muhammed Abbud geçtiğimiz Pazar gerçekleştirdikleri toplantıda (INA)
TT
TT

Barzani’den Irak Federal Mahkeme’sine sert tepki

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ve Federal Mahkeme Başkanı Casim Muhammed Abbud geçtiğimiz Pazar gerçekleştirdikleri toplantıda (INA)
Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ve Federal Mahkeme Başkanı Casim Muhammed Abbud geçtiğimiz Pazar gerçekleştirdikleri toplantıda (INA)

Irak Federal Yüksek Mahkemesi, bir karar yayınlayarak Bağdat'taki federal hükümet ile Kürdistan Bölgesel Hükümeti arasındaki ilişkilerde sarsıntıya neden oldu.  Mahkeme, Mustafa el-Kazımi başkanlığındaki ‘önceki hükümette Kürdistan bölgesine maaş şeklinde meblağlar göndermenin yasa dışı’ olduğuna karar verdi.
Kararları yetkilileri bağlayıcı nitelikte olan Federal Yüksek Mahkemesi’nin kararı IKBY tarafından öfkeyle karşılanırken, Irak siyasi gözlemcileri kararın Muhammed Şiya es-Sudani hükümeti için bir utanç kaynağı olduğunu; çünkü Kürtlerin mihenk taşı olduğu ‘Devlet Yönetimi Koalisyonu’ adlı yeni bir koalisyonun oluşumunda temsil edilen bir siyasi iradeye göre oluşturulduğunu söyledi. Federal Mahkeme'nin kararıyla ilgili olarak hükümet veya Sudan ofisi tarafından herhangi bir görüş veya açıklama yapılmazken, siyasi güçlerin çoğu, bu sırada kararın verilmesinin ‘Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi'nin Devlet Yönetimi Koalisyonu içindeki oturumlarını askıya alabileceğine dair belirtiler arasında, Devlet Yönetimi Koalisyonu'nun temellerini derinden sarstığını düşünüyor.
Mahkeme, yaptığı açıklamada, Bakanlar Kurulu'nun 15.06.2021 ve sonrasında verdiği kararların geçersiz olduğuna karar verildiğini bildirdi. Açıklamada, “Kararın 2005 Yılı Irak Cumhuriyeti Anayasası'nın (93/Üçüncü ve 94) ve Federal Anayasa'nın (4/Üçüncü ve 5/İkinci) Maddeleri hükümlerine dayanarak kesin ve tüm merciler için bağlayıcı olduğu’ dikkate alınarak 2005 yılı için (30) sayılı Yargıtay Kanunu, 2021 yılı için (25) sayılı Kanun ile değiştirilmiştir” ifadelerine yer verildi. Mahkemenin kararı, Koordinasyon Çerçevesi temsilcisi Mustafa Cabbar Sened'in Mustafa el-Kazımi hükümetinde kabine tarafından alınan kararlara karşı 9 ay önce açtığı davaya dayanılarak verildi. Karar, bütçe onaylandıktan sonra ödenmesi şartıyla, bölge çalışanlarının maaşları olan, her ödemenin gücü 400 milyar Irak dinarı (yaklaşık 2,5 milyon dolar) olan 4 mali ödemenin transferini gerektiriyor.
Sened, davasını kazanmayı başardı. Davada, hükümetin kararlarını iş yapmakla görevliyken aldığı ve bu nedenle fon dağıtma yetkisinin olmadığı belirtildi. IKBY’nin bölgeden ihraç edilen petrolün vergisini ödememesine ek olarak, Federal Mahkeme'nin daha önceki bir kararıyla merkezi hazineye aktarılmasına hükmedildi.
Mesud Barzani, Federal Yüksek Mahkeme'ye karşı öfkeli bir açıklama yaptı. Eski Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in rejimi sırasındaki ‘devrim mahkemesine’ benzer olarak nitelendirdi. Hukukçular, Federal Mahkeme'nin Barzani'ye karşı dava açmasını suç sayıyor. Çünkü yetkililere hakaretin cezasının 7 yıla kadar hapis olduğu ifade ediliyor. Ancak öfkeli parti lideri Mesud Barzani'nin açıklamasının ardından bölge yönetimi tarafından yapılan açıklamalar özellikle Bağdat'taki hükümet çevrelerinin de federal karardan memnun olmadığını hissettikten sonra ortamı sakinleştirmeye çalıştı.
Bu bağlamda, IKBY Hükümeti Başkanı Mesrur ​​Barzani dün yaptığı açıklamada, Irak'ta gücü paylaşan siyasi partiler arasında akdedilen anlaşmaya uygun olarak, federal hükümetin göreve başlamasından itibaren altı ay içinde Federal Yüksek Mahkeme ve Federasyon Konseyi'nin yasal düzenlemesinin Temsilciler Meclisi tarafından yapılmasına ihtiyaç duyulduğunu vurguladı. Almanya Dışişleri Bakanlığı'nda Devlet Bakanı Tobias Lindner ve beraberindeki heyeti kabul ettiği sırada Barzani'nin ofisinden yapılan açıklamada, "Barzani, Bağdat'la birlikte Kürdistan bölgesinin sorunları kökten ve anayasa temelinde çözme isteğini yineledi” ifadelerine yer verildi. Açıklamada, Federal Yüksek Mahkeme'nin mali borçların bir kısmının bölgeye ödenmesini engelleme kararının, bu mahkemenin son dönemde Yüksek Hükümet heyetinin Bağdat ziyaretine hâkim olan olumlu atmosfer ışığında sorunları çözmek için yeni fırsatı baltalamaya yönelik bir başka haksız girişimi olduğuna işaret edildi. Barzani, "Federal Mahkeme'nin adımları ve davranışları, herhangi bir anlaşmaya varma ve IKBY  ile federal hükümet arasındaki anlaşmazlıkları çözme olasılığı karşılığında sorun yaratıyor" dedi.
Aynı kapsamda IKBY Yargı Konseyi, Federal Yüksek Mahkeme'nin kararını reddettiğini açıkladı. Bölgedeki Yargı Konseyi Başkanı Yargıç Abdulcebbar Aziz Hassan yaptığı açıklamada, "Bu karar anayasaya aykırıdır, Irak'ta istikrara hizmet etmez ve ülkeyi krizlerin zincirlerinden kurtarma çabalarına karşıdır. Bu mahkeme anayasaya aykırıdır ve oluşumunun gözden geçirilmesi gerekmektedir. Çünkü Federal Mahkeme, kararlarını çoğunluğun ve azınlığın bakış açısıyla vermemelidir” şeklinde konuştu.
Değişim Hareketi (Goran) üyesi Sirva Abdulvahid, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Federal Yüksek Mahkeme kararlarının kesin olduğunu kabul etmeliyiz, ancak hükümet bu kararları uyguluyor mu? Peki hükümet bu kararları uygularsa siyaset sahnesinde bir etkisi olur mu? Anayasaya, yasalara ve anlaşmalara bağlılıktan başka bir şey kalmaması için iki tarafın petrol dosyası sorununu çözmesi ve bölgesel hükümetin Bağdat ile yaptığı anlaşmaya uyması gerektiğini zaten söyledik ve şimdi de tekrarlıyoruz. İki taraf arasındaki mevcut sorunun çözülememesi yozlaşmışların ve kendi çıkarları için halkın gücüyle oynayanların çıkarınadır. Federal hükümet sorumluluğun bir kısmını üstlense de, sorumluluk taşıyanlar Kürt petrol dosyasını kontrol eden kişilerdir” ifadelerini kullandı.
Aynı bağlamda, Hukuk Uzmanı Ali et-Temimi Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Federal Yüksek Mahkeme'nin kararı, Bakanlar Kurulu'nun 2021 yılından IKBY’e yönelik önceki kararlarını geçersiz kıldı ve bunların bir bölümü 2022 yılındaydı. Başvuranlar, Federal Mahkemenin görev alanına giren paragraflara ve görevleri yasayı uygulamakla sınırlı olan ve bunun tersi olmayan Bakanlar Kurulunun görevlerine ilişkin anayasal maddelere dayanmışlardır. Davacılar, IKBY’ye verilen miktarın ödenmesine ilişkin olarak, Federal Mahkeme tarafından oy çokluğuyla çıkarılan yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle buna itiraz ettiler” dedi.
Temimi, bu kararın uygulanmasına ilişkin bir soruya cevaben, “Karar, uygulamada geçmişe dönük etkiden bahsetmemiş, ancak hukuk felsefesine başvurulduğunda ve anayasa mahkemelerinin görevleri bağlamında, bu kararlar hükümsüzlüğe odaklandığında geriye dönüktür. Yani karar geçmişe dönük etkiyi ifade etmiyor, çözüm uzlaşmadan geçiyor” şeklinde konuştu.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International

ARAP DÜNYASI

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
  • Kahire: Muhammed Mahmud
TT
  • Kahire: Muhammed Mahmud
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.

ARAP DÜNYASI

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.