İran 26 günde 55 kişiyi idam etti

İran güvenlik güçleri darağacı halatlarını hazırlıyor (arşiv - IRNA)
İran güvenlik güçleri darağacı halatlarını hazırlıyor (arşiv - IRNA)
TT

İran 26 günde 55 kişiyi idam etti

İran güvenlik güçleri darağacı halatlarını hazırlıyor (arşiv - IRNA)
İran güvenlik güçleri darağacı halatlarını hazırlıyor (arşiv - IRNA)

Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü (IHR), İran rejiminin 2023 yılında şu ana kadar 55 kişiyi idam ettiğini açıklayarak, idam cezasının artan kullanımının ülkede meydana gelen protestolar çerçevesinde korku yaymayı amaçladığını belirtti.
İran'daki idamları takip eden Oslo merkezli örgüt, bu yılın ilk 26 gününde en az 55 idam gerçekleştiğini bildirdi.
4 kişinin protestolarla ilgili suçlardan idam edildiğini belirten IHR, idam edilenlerin çoğunluğunun -37 hükümlü- uyuşturucuyla ilgili suçlardan idam edildiğini belirtti.
IHR, idam cezasına çarptırıldıktan veya idam cezası gerektiren suçlardan sonra rejim karşıtı protestoların zemininde en az 107 kişinin idam tehlikesi altında olduğunu bildirdi.
İran'ın son yıllarda idam cezasını kullanımı artarken IHR “İran İslam Cumhuriyeti tarafından yapılan her idamın siyasi olduğunu” ve asıl amacın “toplumda korku ve panik yaratmak” olduğunu kaydetti.
IHR Başkanı Mahmud Emiri Mukaddem, “Hükümetin idam makinesini durdurmak için siyasi olsun ya da olmasın hiçbir idama müsamaha gösterilmemeli” dedi. Şarku’l Avsat’ın AFP kaynaklı haberine göre Mukaddem, uluslararası toplumdan yeterli bir tepki gelmemesinin “göstericileri idam etmenin siyasi bedelini” azaltma riski taşıdığını belirtti.
Aktivistler İran rejimini, idam cezasını geçen Eylül ayında ahlak polisi tarafından “başörtüsünü kurallara uygun olarak takmadığı” gerekçesiyle tutuklanan 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin ölümünün ardından patlak veren protestoları bastırmak için bir sindirme aracı olarak kullanmakla suçluyorlar.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, göstericilere karşı “İran'ın cezai usulleri kullanmasının devlet yaptırımıyla öldürme anlamına geldiğini” söyledi.
IHR ve diğer insan hakları örgütleri, 2022 yılında İran'daki idamlara ilişkin rakamları henüz yayınlamadı.
Bununla birlikte, aralık ayı başlarında IHR, o zamana kadar 500'den fazla kişinin -5 yılın en yüksek sayısı- asıldığını söylerken, veriler 2020 yılındaki 267 kişiye kıyasla 2021'de %25'lik bir artışla 333 kişinin idam edildiğini gösterdi.
İran emniyet güçleri binlerce insanı tutuklamanın yanı sıra protestoları bastırmak için aktivistlerin ölümcül güç olarak tanımladıkları yöntemleri de kullandı.
IHR'nin son verilerine göre, emniyet güçleri ülke genelini kapsayan protestolarda 64'ü 18 yaş altı olmak üzere en az 488 kişiyi öldürdü.
IHR’ye göre öldürülen 18 yaş altı 64 kişiden 10'u kızdı. İran İnsan Hakları Aktivistleri Haber Ajansı (HRANA), İran makamlarının protestoları bastırmak için başlattığı baskı sonucunda 527 kişinin öldürüldüğünü belirtiyor. Ölenler arasında küçük yaşta olan 71 kişi vardı. Öte yandan, İran emniyet güçleri saflarında da 70 ölü kaydedildi.
HRANA’ya göre, son protesto dalgasının vurduğu 164 yerleşim yerinde tutuklu sayısının 19 bin 571 kişi olduğu tahmin ediliyor. Yetkililer, emniyet güçleri ve yargı tarafından tutulan toplam tutuklu sayısına ilişkin bir rakam vermediler.
23 yaşındaki Muhsin Şikari 8 Aralık'ta Tahran'da idam edildi. Yine 23 yaşındaki Mecid Rıza Rehneverd, güvenlik güçlerinden iki kişiyi bıçaklayarak öldürdüğü iddiasıyla 12 Aralık'ta Meşhed'de halka açık bir şekilde asıldı.
7 Ocak'ta İran, Muhammed Mehdi Keremi ve Seyyid Muhammed Hüseyni'yi, kasım ayında Tahran'ın batısındaki Kerec şehrinde bir Besic üyesinin öldürülmesine karışmakla ilgili mahkumiyetlerinden dolayı idam etti.
İran 14 Ocak'ta, İran ve İngiltere çifte vatandaşlığına sahip Eski Savunma Bakan Yardımcısı Ali Rıza Ekberi'nin, iki yıldan fazla bir süre tutuklu kaldıktan sonra İngiltere adına casusluk yaptığı suçlamasıyla idam cezasına çarptırıldığını duyurdu.
Analistler, protestoların kasım ayından bu yana azaldığını, ancak protesto hareketinin hala İran rejimine meydan okuduğunu söylüyor.
 



Suriye ordusu Süveyda'dan çekilmeye başladı

TT

Suriye ordusu Süveyda'dan çekilmeye başladı

Suriye ordusu Süveyda'dan çekilmeye başladı

Suriye ordusu, şiddet olaylarına sahne olan kentte yeni bir ateşkes anlaşmasının ilan edilmesinden saatler sonra, Dürzilerin çoğunlukta olduğu Süveyda kentinden çekilmeye başladı.

Suriye Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, “Suriye Arap Ordusu güçlerinin Süveyda kentinden çekilmesi, anlaşma şartlarına uygun olarak ve kentin yasadışı gruplardan temizlenmesinin tamamlanmasının ardından başladı” denilirken, kentte konuşlu diğer hükümet güçlerinin çekilmesinden söz edilmedi.

Anlaşma, İsrail'in Şam'daki cumhurbaşkanlığı sarayı ve Suriye ordusu karargâhı yakınlarına ve Suriye'nin güneyindeki Süveyda ve Dera vilayetlerindeki hükümet güçlerine art arda düzenlediği saldırıların ardından sağlandı.

Ateşkes anlaşmasının şartları

Anlaşma, hükümet ile Süveyda ileri gelenleri arasında bir anlaşmaya varıldığını duyuran topluluğun Dürzi Şeyhi Akl Yusuf Cerbu tarafından imzalanırken, Dürzi Şeyh Hikmet El Hicri anlaşmayı reddederek çatışmaların “tüm Süveyda'nın kurtarılmasına” kadar devam edeceğini vurguladı.

El Hicri yaptığı açıklamada herhangi bir anlaşma, müzakere ya da yetkilendirmeyi reddetti ve bu birleşik pozisyondan sapan ve tek taraflı olarak iletişim kuran ya da anlaşan herhangi bir kişi ya da tarafları uyardı.

Cerbu, anlaşmanın Süveyda'daki askeri operasyonların tamamen ve derhal durdurulmasını, ordu güçlerinin kışlalarına dönmesini ve ateşkesin uygulanmasını denetlemek üzere devlet ve Süveyda ileri gelenlerinden bir izleme komitesi kurulmasını içerdiğini söyledi.

Dürzi lider anlaşmanın ayrıca Süveyda'nın Suriye devletine tam entegrasyonunu öngördüğünü ve tüm vilayet toprakları üzerindeki tam egemenliğini teyit ettiğini söyledi.

Anlaşma aynı zamanda iç güvenlik kontrol noktaları ve devlet polisi ile Süveyda ve komşu bölgelerden polis personelinin konuşlandırılmasını ve Süveyda'dan polis memurlarının vilayetteki güvenlik dosyasını yönetmek için liderlik ve yürütme görevlerini üstlenmesini de içeriyor.

Cerbu ayrıca iki tarafın, silahların devlet çerçevesi dışında ortaya çıkmasına son verilmesini sağlamak amacıyla Süveyda'daki ağır silahları düzenleyecek bir mekanizma üzerinde ve Süveyda'nın tüm bölgelerindeki tüm devlet kurumlarının Suriye yasaları ve yönetmeliklerine uygun olarak yeniden faaliyete geçirilmesi konusunda anlaştığını söyledi.

Çok sayıda ceset

Suriye Sağlık Bakanlığı bugün İsrail'in Şam'a yönelik saldırılarında üç kişinin öldüğünü ve 34 kişinin yaralandığını bildirdi. Bakanlık Süveyda'daki Ulusal Hastane'de aralarında güvenlik güçleri mensupları ve sivillerin de bulunduğu onlarca cesedin bulunduğunu belirtti.

Suriye Dışişleri Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada İsrail'in Genelkurmay karargâhı, başkanlık sarayı çevresi ve ülkenin güneyini hedef alan son saldırılarının “tehlikeli bir tırmanış” olduğunu söyledi.

Yapılan açıklamada şöyle denildi: “Suriye bu tehlikeli tırmanıştan ve yansımalarından tamamen İsrail'i sorumlu tutmaktadır. Suriye, topraklarını ve halkını uluslararası hukuk tarafından güvence altına alınan tüm araçlarla savunmak için tüm meşru haklarını saklı tutacaktır. İsrail'in Suriye'de gerginliği tırmandırmak, kaos yaratmak ve güvenlik ve emniyeti baltalamak için izlediği sistematik bir politika bağlamında gerçekleşen bu bariz saldırganlık, BM Şartı ve uluslararası insancıl hukukun açık bir ihlalidir.”