Irak-Suriye sınırında hava saldırısı: 11 ölü

Silah taşıyan tırlar hedef alınmış olabilir. Hava saldırısının ardından Tahran, Bağdat ve Şam sessiz.

SOHR tarafından Elbukemal'deki gece bombardımanına ilişkin yayınlanan bir fotoğraf
SOHR tarafından Elbukemal'deki gece bombardımanına ilişkin yayınlanan bir fotoğraf
TT

Irak-Suriye sınırında hava saldırısı: 11 ölü

SOHR tarafından Elbukemal'deki gece bombardımanına ilişkin yayınlanan bir fotoğraf
SOHR tarafından Elbukemal'deki gece bombardımanına ilişkin yayınlanan bir fotoğraf

Suriye’de kimliği belirsiz silahlı insansız hava araçları (SİHA) tarafından dün, 24 saatten kısa bir süre içinde üç ayrı hava bombardımanı gerçekleşti. Deyrizor'un doğusunda yer alan Elbukemal’in kırsal kesimindeki es-Suveyya beldesinde, İran destekli milislere silah ve mühimmat taşıdığı iddia edilen bir petrol tankeri hedef alındı. Suriye İnsan Hakları Merkezi'nden (SOHR) aktarılan ilk bilgilerde pazarı pazartesiye bağlayan gece düzenlenen saldırıda tankerin infilak etmesi sonucunda bir kişinin öldüğü bildirildi. Gecenin ilerleyen saatlerinde düzenlenen iki bombardımanda bu sayı 11’e yükseldi. Ölenlerin İran destekli milisler olduğu, aralarında bir de milis liderinin bulunduğu ve bazılarının Suriye uyruklu olmadığı aktarıldı.
SOHR dün, İran destekli milislerin liderlerinden birinin ve Suriye uyruklu olmayan iki arkadaşının, Elbukemal kırsalındaki Herri köyünde yer alan el-Ustura Meydanı'nda gece baskını yapılan yeri incelerken içinde bulundukları kamyonetin hedef alındığını ve bunun sonucunda öldüklerini belgeledi.
Kimliği belirlenemeyen bir SİHA’nın ‘soğutmalı tır’ konvoyunu hedef alması sonucunda konvoydaki araçlar hasar alırken 7 kamyon şoförü ve beraberindeki kişiler hayatlarını kaybettiler. Irak plakalı tırların kimliği belirsiz SİHA’larca hedef alınmasıyla ilgili ne Irak ne İran ne de Suriye’den resmi bir açıklama yapılırken SOHR Direktörü Rami Abdurrahman, Fransız Haber Ajansı’na (AFP) verdiği demeçte, ‘tırların İran menşeli silahlar taşıdığını’ söyledi. Ancak Bağdat'tan tırların silah mı yoksa gıda maddesi mi taşıdığı konusunda çelişkili haberler geldi. Bazı silahlı gruplara yakın Iraklı bir kaynak Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, söz konusu tırların, mezarı Suriye topraklarında olan İmam Ali bin Ebi Talib'in kızı Seyyide Zeyneb’in ölüm yıldönümü münasebetiyle dini bir tören yapmak isteyen Suriye'nin başkenti Şam'ın güneyindeki Seyyide Zeyneb bölgesindeki Iraklı gruplara erzak taşıdıklarını söyledi. Kaynak, bu tür gıda maddelerini taşıyan çok sayıda tırın Suriye topraklarına girdiğini ve girmeye devam ettiğini’ de sözlerine ekledi.
Ancak İran'ın Suriye'deki askeri varlığına karşı olanlar, tırların soğutucu tırlar olması nedeniyle sadece gıda maddeleri taşıdıklarına şüpheyle yaklaşırken silahların genellikle gıda maddeleri ve sebzelerin arasına saklandığını belirttiler.
Son günlerde bölgenin zaman zaman özellikle Tahran'a yakın grupların konvoylarını hedef alan hava saldırılarına tanık olduğu bir dönemde Irak'tan el-Meyadin’e gitmek üzere çok sayıda tır konvoyunun Suriye'ye giriş yapması dikkati çekiyor.
Suriye hükümet güçleri, İranlı unsurlar ve onlara bağlı gruplar, Deyrizor’u ikiye bölen Fırat Nehri'nin batısındaki bölgeyi kontrol ederken ABD liderliğindeki Uluslararası Koalisyon tarafından desteklenen Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ise doğu yakasındaki bölgeleri kontrol ediyor. İran destekli gruplar ise Hizbullah da dahil olmak üzere Iraklı ve Lübnanlı güçlerle birlikte, Deyrizor'un doğu kırsalında, özellikle Elbukemal ve el-Meyadin şehirleri arasında geniş bir alana konuşlanmış durumdalar.
Uluslararası Koalisyon, bölgede Tahran'a yakın unsurlara karşı sık sık saldırılar düzenliyor. ABD ordusu, son olarak geçtiğimiz yıl Ağustos ayında Suriye’deki İran yanlısı unsurların bulunduğu bölgelere şiddetli bir saldırı düzenledi. Saldırıda, Suriye'nin kuzeydoğusundaki Deyrizor’da İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) destekli milislere ait ve en büyüğü olduğuna inanılan mühimmat depoları hedef alındı.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı’ndan (CENTCOM) saldırıdan sonra yapılan açıklamada “Bu tür saldırılar, ABD güçlerini İran destekli grupların saldırılarından korumayı amaçlıyor” denildi.
 



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.