Tunus’ta muhalefet partileri yeni parlamentonun meşruiyetini sorguluyor

Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker, önceki akşam seçimlere katılımın ön sonuçlarını açıklarken (Reuters)
Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker, önceki akşam seçimlere katılımın ön sonuçlarını açıklarken (Reuters)
TT

Tunus’ta muhalefet partileri yeni parlamentonun meşruiyetini sorguluyor

Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker, önceki akşam seçimlere katılımın ön sonuçlarını açıklarken (Reuters)
Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker, önceki akşam seçimlere katılımın ön sonuçlarını açıklarken (Reuters)

Tunus’ta parlamento seçimlerini birinci ve ikinci turda boykot eden muhalefet partileri, parlamentonun meşruiyetini sorguladı. Bu, Bağımsız Seçim Yüksek Kurulu’nun geçtiğimiz Pazar günü, ikinci tur oylamaya katılım oranının geçtiğimiz Aralık ayında düzenlenen ilk tur katılım oranına benzer şekilde yalnızca yüzde 11,3 olduğunu açıklamasının ardından geldi.
Beş sol eğilimli muhalefet partisi, Nahda Hareketi ve Özgür Anayasa Partisi, seçmenlerin yaklaşık yüzde 90’ının birinci ve ikinci turda parlamento seçimlerine katılmamasının ardından yaşananların Tunus cumhurbaşkanının meşruiyetini sorgulamak anlamına geldiğini açıkladı.
Bu bağlamda Demokratik Akım, İşçi Partisi, Cumhuriyetçi Parti, Demokratik Kutup Partisi, Demokratik Akım Partisi ile Emek ve Özgürlükler İçin Demokratik Blok Partisi seçimlere katılım oranının düşük olduğunun açıklanmasının ardından yaptığı ortak açıklamada, Cumhurbaşkanı Kay Said tarafından ilan edilen seçim yolunun barışçıl bir şekilde sivil ret aldığını, bunun Said’in meşrutiyetini yitirmesi anlamına geldiğini bildirdi.
Tunus İşçi Partisi Genel Sekreteri Hamma Hammami, milletvekili seçimlerinin ikinci turunun ‘seçim alayı’ olduğunu ve katılımın ‘zayıf’ olduğunu ifade etti.
Öte yandan Özgür Anayasa Partisi Başkanı Abir Musa, hafta sonu düzenlenen ikinci tur milletvekili seçimlerine ‘Tunus halkının katılım eksikliğinin 25 Temmuz yolunun kabul edilmediği’ anlamına geldiğini belirterek,  Said’in yeni parlamento seçimlerinin yanı sıra Nahda Hareketi tarafından kontrol edilen eski parlamentonun feshedilmesi ve yeni anayasa için referandum düzenlenmesi de dahil olmak üzere istisnai tedbirlere başvurmasının ardından ilan ettiği yola atıfta bulundu. Seçim Komisyonu tarafından açıklanan katılım oranına da değinen Musa, Said’in popülaritesini kaybettiğini vurguladı.

Pazar akşamı Tunus başkentinde ordu güçleri sandıkları korurken (DPA)

Muhalefetteki Ulusal Kurtuluş Cephesi’ni destekleyen Nahda Hareketi, mevcut krizi çözmek adına Said’in istifa etmesini ve erken seçimlere gidilmesini talep etti. Hareket, ‘yeni parlamentonun sadece azınlığın azınlığını ifade ettiğini, halk, çoğunluk veya seçmenler adına yasama yetkisini kullanma hakkına sahip olmadığını’ vurguladı. Hareket, Raşid Gannuşi’nin bir önceki feshedilmiş parlamentoya başkanlık ettiğine dikkati çekti.
Ulusal Kurtuluş Cephesi lideri Ahmed Necip eş-Şabi, yeni parlamentonun hiçbir yurttaş ve siyasi güç tarafından tanınmayacağını, bu durumun işleri daha da kötüleştireceğini ve siyasi krizin daha da derinleştireceğini söyledi.
Buna karşılık Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Faruk Buasker, 29 Ocak’ta düzenlenen seçimlerin doğruluğundan şüphe duyan herkesi ‘kanıtlarını’ Tunus yargısına sunmaya çağırdı. Buasker, seçim sonuçlarının açıklanması münasebetiyle düzenlediği basın toplantısında, kanıt olmaksızın dolandırıcılık ve sahtecilikle itham edilmenin kanun kapsamına giren suçlardan biri olduğunu bildirdi. Yetkili, seçim sandıklarının ve tutanaklarının Tunus ordusunun kışlasında saklandığını ve temyiz süresi boyunca İdare Mahkemesinin emrinde olduğuna dikkati çekti. Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı, Seçim Komisyonu'nun ‘İdare Mahkemesi'nin cezai kontrolü ve denetimi altında çalıştığını’, seçmen iradesini tahrif etmemek için tüm garantilerin mevcut olduğunu aktardı.

Tunus başkentinde sandıklarda yapılan oy sayımı (EPA)

Diğer yandan Seçim Komisyonu üyesi Mahir Cedidi ise Tunus seçim yasasının gözden geçirilmesi çağrısında bulunarak, milletvekilliği adaylığı için şartların belirlenmesi, boşlukların doldurulması ve Tunus dışındaki 7 seçim bölgesinde kısmi milletvekili seçimine gidilmesi gerektiğini söyledi. Seçim Komisyonu’nun daha önce yurt içi ve yurt dışında adaylık başvurularına ilişkin koşulların adil olmadığına ve adayların dosyalarını tamamlamalarına engel olduğuna dikkati çeken Cedidi, yeni parlamentoyu seçim yasasını değiştirmeye ve milletvekili adaylığı için koşulları kolaylaştırmaya çağırdı.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.