Yemen hükümeti, BM’nin insani müdahale planına itiraz etti

Yemen’in Marib kentinde yerinden edilmiş 56 bin aile yardımdan yoksun bırakıldığı için şikayet ediyor

Yemen İçişleri Bakanlığı Müsteşarı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın yeni temsilcisi Ziynet Ali ile bakanlığın kurumsal yapısının geliştirilmesi meselesini görüşüyor (Yemen güvenlik medyası)
Yemen İçişleri Bakanlığı Müsteşarı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın yeni temsilcisi Ziynet Ali ile bakanlığın kurumsal yapısının geliştirilmesi meselesini görüşüyor (Yemen güvenlik medyası)
TT

Yemen hükümeti, BM’nin insani müdahale planına itiraz etti

Yemen İçişleri Bakanlığı Müsteşarı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın yeni temsilcisi Ziynet Ali ile bakanlığın kurumsal yapısının geliştirilmesi meselesini görüşüyor (Yemen güvenlik medyası)
Yemen İçişleri Bakanlığı Müsteşarı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın yeni temsilcisi Ziynet Ali ile bakanlığın kurumsal yapısının geliştirilmesi meselesini görüşüyor (Yemen güvenlik medyası)

Yemen hükümeti ile Birleşmiş Milletler (BM) arasında insani yardıma hak kazananların sayısı konusunda yaşanan eski anlaşmazlığın üzerinden 7 ay geçti ve anlaşmazlık yeniden alevlendi.
Bu anlaşmazlıklarla eş zamanlı olarak Marib vilayetindeki yerel yönetim ile Dünya Gıda Programı ofisi arasında, insani yardım almaya hak kazananların listeleri ve yerel yönetime yönelik ‘yedinci ve sekizinci payları yaklaşık 10 bin aileye dağıtmaktan kaçınma’ suçlamaları hakkında başka bir anlaşmazlık baş gösterdi.
Hükümet kaynakları, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanlığı Ofisi’ndeki uluslararası kuruluşlardan oluşan ekibin, yerinden edilen kişilerin ve hak sahiplerinin sayılarına ilişkin yanlış rakamlara dayandığı için insani müdahale planına itirazını birkaç gün önce Birleşmiş Milletler İnsani İşler Ofisi’ne (OCHA) resmen bildirdiğini söyledi. Aynı şekilde el-Mahra ve Sokotra vilayetlerinin, yardım almaya uygun vilayetler listesinden çıkarıldığı belirtildi.
Kaynaklara göre hükümet tarafından yapılan itirazlar arasında yerinden edilenlerin en büyük kitlesi devlet kontrolündeki bölgelerde olmasına rağmen, devlet kontrolündeki bölgelerin payı bu yardımın yüzde 25’ini geçmezken, BM’nin darbeci Husilerin kontrol ettiği bölgelere yüzde 75’lik bir yardım yapılmasını onaylaması da var. İnsani yardım kuruluşlarına göre yalnızca Marib vilayeti, ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin yüzde 60’ından fazlasına ev sahipliği yapıyor.
Hükümet tarafının itirazları, yardım almaya uygun olanların sayılması sürecine ilişkin prosedürlere kadar uzanıyor. Bu çerçevede kaynaklar, darbecilerin BM’nin kontrol ettiği bölgelerde yaklaşık 40 bin kişinin parmak izi taraması yapmasına izin verdi. Hükümet de bir milyondan fazla insana uzanan prosedürün gerçekleştirmesine izin verirken, ancak kaynaklara göre uluslararası örgüt, yararlanıcıların verilerinin bir kopyasını Husilere teslim etti.
Öte yandan Yardım ve Uluslararası İşbirliği Teknik Ekibi Başkanı Meryem el-Duğani, ülkede çeşitli projelerin uygulanması için işbirliğinin önemini ve uluslararası kuruluşlar tarafından devlet kurumlarıyla koordinasyon ve iletişim mekanizmasının geliştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Duğani, BM Daimi Temsilci Vekili Diego Zorya, OCHA’nın Aden Ofisi Direktörü Niles Dingwall ve Yemen’deki İnsani İşler Koordinatör Yardımcısı Özel Asistanı Zekeriya Said ile görüşmesi sırasında ‘devlet kurumlarının insani müdahale planına ilişkin gözlemlerini yeniden gözden geçirme, bunları tartışma ve bunun için yakın bir tarih belirleme’ çağrısı yaptı. Yemenli yetkili, uluslararası kuruluşlar ile vilayetlerdeki yerel makamlar arasında ortak koordinasyon gerekliliğine dikkati çekerken, “Çünkü bu, örgütlerin tüm hizmet, yardım ve kalkınma alanlarındaki müdahalelerini sürdürecek ve ülkede faaliyet gösteren kuruluşların karşılaştığı sorunları çözecektir” dedi.
Resmi medya organları, BM yetkilisinin hükümet tarafının gözlemlerini yerine getirme sözü verdiğini bildirdi. Ayrıca BM’nin yerel yönetimlerin ve bakanlıkların liderlerinin çabalarını desteklemeye, sivillerin acılarını hafifletme ihtiyaçlarını karşılamaya ve insani yardım programları yapmak için bu liderlerle işbirliği ve koordinasyonu geliştirmeye hazır olduğu ifade edildi.
Öte yandan yardım almaya hak kazananların sayısıyla ilgili anlaşmazlıklara ilişkin olarak ise Marib şehrinde Dünya Gıda Programı ofisi ile yerinden edilmişlerin kamplarındaki yürütme birimi arasında yapılan olağanüstü bir toplantıda, yerinden edilmiş ailelere gıda yardımı dağıtımı konusunda bir anlaşmaya varılamadı. Kamp yönetiminin aktardığına göre yedinci ve sekizinci bölüm gıda yardımlarının dağıtılmaya başlanması yönündeki taleplerine Gıda Programı’ndan herhangi bir yanıt gelmedi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Dünya Gıda Ofisine gönderilen bir mektupta, yerinden edilenler açısından insani durumun son derece zor olduğu belirtildi. Ayrıca programın 2022’den kalan yedinci ve sekizinci gıda payının dağıtılmasında yaşanan gecikme sonucu yerinden edilenler kıtlığın eşiğine geldi.
Kamp yönetiminin aktardığına göre 2021 yılında program listelerinde onaylanan ve bir veya iki kısım erzak alan 9 bin 595 aile de dahil olmak üzere, Marib’te yerinden edilmiş yaklaşık 56 bin ailenin şu anda ciddi gıda ihtiyacı var.
Son dönemde Gıda Programı, Ragvan kasabasındaki gıda malzemelerini vilayetlerdeki sanayi ve ticaret dairesine başvurmadan uzun süre depoladıktan sonra imha etti.
Diğer taraftan Dünya Gıda Programı, Marib vilayetinde ihtiyaç sahiplerine gıda yardımı dağıtma sürecinin yakında başlamasıyla ilgili olarak, Marib temsilcisi ile mutabakatı açıklayan bir basın bildirisi dağıttı. Ayrıca aktarılana göre program ekibi ve ortakları, program tarafından sağlanan yardımın hedeflediği kişilere gıda yardımı sağlamaya hazır.
Program ayrıca tüm depoların, tüm gıda ürünlerinin mümkün olan en iyi durumda korunmasını sağlayan en yüksek kalite standartlara sahip olduğuna dikkati çekti.



Hizbullah ateşkes sonrası döneme siyasi olarak hazırlanıyor

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
TT

Hizbullah ateşkes sonrası döneme siyasi olarak hazırlanıyor

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)

Her türden siyasi güç, Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım'ın kendisini bir kez daha Taif Anlaşması şemsiyesi altında konumlandırdığını yinelemesiyle uğraşıyor. Çünkü Kasım, 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) kararının uygulanmasına hazırlık olarak İsrail'in girdiği bölgelerden çekilmesiyle birlikte Güney Lübnan'a sükunetin geri dönmesinden sonraki aşamaya yaklaşımında yol haritasının ana başlıklarını tanımlayarak ABD'nin ateşkese ulaşma vaatlerinin önüne geçmek istedi.

Siyasi kaynakların Şarku’l Avsat'a aktardığına göre Kasım'ın ateşkes sonrası sahneye yaklaşımında tanımladığı maddeler, Hizbullah'ın yönelimlerine Lübnanlılığı siyasi faaliyette bulunma noktasına kadar ekleme arzusuna işaret ediyor. Buna karşılık, Lübnanlılar arasında bölünmeye neden olan tek taraflı Gazze Şeridi'ni destekleme kararının yol açtığı tepkilere ilişkin değerlendirmeleri ışığında bölgede olup bitenlerle ilgilenme düzeyi azalıyor.

Kaynaklar, Hizbullah'ın Gazze Şeridi'ni destekleme kararının dayattığı gerçekleri görmezden gelemeyeceğine inanıyor. Bunların başında direniş eksenindeki müttefiklerinin desteğinden yoksun olması geliyor. Bu çatışmada Hizbullah neredeyse tek başınaydı. Hizbullah'ın Meclis Başkanı Nebih Berri'ye Amerikalı arabulucu Amos Hochstein ile müzakere yetkisi vermesi ve güneyi sükûnete kavuşturacak bir taslak üzerinde anlaşmaya varmaları, kaçınılmaz olarak Gazze Şeridi ve Güney Lübnan cephelerini birbirine bağlayacak ve Hamas'ı destekleyecek bir taslağa yer olmadığı anlamına geliyor.

Hizbullah'ın geri çekilişi

Aynı kaynaklar Hizbullah'ın taslağa itiraz etmemesinin, Litani'nin güneyindeki konuşlanma alanını boşaltmayı ve geri çekilmeyi zımnen kabul ettiği anlamına geldiğine işaret ediyor. Buna ek olarak, Ağustos 2006'da 1701 sayılı kararın kabul edilmesinden bu yana yürürlükte olan angajman kuralları ve bu kuralların uygulanmasını kontrol altında tutan terör dengesi de iptal edilmiş oldu.

Aynı kaynaklar Hizbullah'ın içe çekilmekten başka çaresi olmadığını ve şu ana kadar elde edilenlerin ABD'nin vaatlerine bağlı bir ateşkese varmakla sınırlı kaldığını söylüyor. Lübnan-Suriye sınırı, ordunun Refik Hariri Uluslararası Havaalanı'nda uyguladığı modele uygun olarak kontrol edilmesine ve Lübnan'a ve Lübnan'dan her türlü kaçakçılığın önlenmesine karar verilmesinin ardından artık Hizbullah'a silah sevkiyatına açık değil. Diğer yandan Suriye rejimi, uluslararası toplumla ilişkilerini düzeltmek ve ABD'nin Sezar Yasası kapsamında kendisine uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını sağlamak amacıyla bu eksenden çekildiği için direniş ekseni aktif bir varlık gösteremedi.

Laricani

Bu bağlamda kaynaklar, İran Dini Lideri’nin kıdemli danışmanı Ali Laricani'nin Beyrut ziyareti sırasında kendisiyle görüşen direniş ekseninden bir heyete söyledikleri üzerinde duruyor: “İran Lübnan'a yardım ulaştırmak istiyor, ancak kara, deniz ve havadan bize uygulanan abluka yardım göndermemizi engelliyor. Yeniden inşada ortak olduğumuzu vurgulamaktan başka çaremiz yok.”

Hizbullah'ın Lübnan'ı güvenli bir liman haline getiren Taif Anlaşması'na katılmasının, direniş ekseninin yanında yer alması nedeniyle bozulan Lübnan-Arap ilişkilerinin düzeltilmesi ve Lübnan'ın bölgede yaşanan çatışmalardan uzak tutulması yerine mesajların verildiği bir platform haline getirilmesi bağlamında eleştirel bir gözden geçirme olup olmadığı soruluyor. İsrail geniş alanları tahrip etmeye devam ederken ateşkesi kabul etmekteki isteksizliğine rağmen ateşkese varmaktan başka çaresi olmadığına mı ikna oldu? Bu da Amerikan vaatlerinin akıbeti sorusuna kapı açıyor. Peki savaşın sona erdiğini ilan etmek için doğru zamanı seçmek Tel Aviv'in mi elinde?

Taif Anlaşması çatısı altında konumlanma

Kaynaklar, Berri'nin Hizbullah’a, içe dönmesi ve kendisini Taif Anlaşması çatısı altında konumlandırması tavsiyesinde bulunma rolünü de göz ardı etmedi. Özellikle de uluslararası toplum tüm bileşenleriyle muhalefete Lübnan'ın birikmiş krizlerinden kurtulması için iş birliği yapması yönünde el uzatmasını tavsiye ederken…

Hizbullah'ın Gazze Şeridi'ne verdiği destekle aynı döneme denk gelen gelişmelere karşı temkinli olduğunu söyleyen kaynaklar, Hizbullah’ın İran'ın müdahalesine oynadığı bahsin yanlış olduğu gerçeği ışığında hesaplarını yeniden gözden geçirmeye karar verip vermediğini soruyor. İran, bölgedeki konumunun zayıflaması ihtimalini göz önünde bulundurarak rejimi korumak ve muhafaza etmekle ilgileniyor.

Dolayısıyla Hizbullah'ın Taif Anlaşması’nı restore etme kararı, kaynaklara göre sahip olduğu artı gücün siyasi denklemde harcanmayacağını anladıktan sonra Lübnan'ı kurtarmak için çözüm arayışında siyasi harekete katılmaya istekli olduğu anlamına geliyor. Ateşkes sağlanır sağlanmaz ülkenin yeni bir siyasi aşamaya girmeye hazır olmasıyla birlikte, 1701 sayılı kararın uygulanması için üzerinde anlaşmaya varılanları hayata geçirmeyi üstlenecek cumhurbaşkanının seçilmesine öncelik verecek şekilde, başta muhalefet olmak üzere ülkedeki ortaklarıyla iletişime geçecek kanalların aranmasına ihtiyaç var.

Bu nedenle, Kasım'ın Hizbullah'ı yeni bir siyasi aşamaya taşımaya hazırlanırken çizdiği yol haritasına muhalefetten ya da merkezcilerden gelebilecek tepkilere yer açmak için sabırlı olmak gerekiyor. Bunun için de muhaliflerine kabadayılık taslamaması, cumhurbaşkanının seçimini durgunluktan çıkarmak ve Taif Anlaşması’nın uygulanmasını tamamlamak için açık, esnek ve gerçekçi olması gerekiyor. Bunun karşılığında da kendisine aynı şekilde davranılmalı ve Gazze Şeridi'ni destekleme tekelinden önceki gücünün artık geçmişteki gibi olmadığı bahanesiyle ülkenin kurumlarını restore etme konusunda kendisini zayıflatmak istediklerini düşündürecek şekilde hareket edilmemelidir. Öyle ki İran'ın etkisinin azalması, direniş ekseninin vurucu gücünü oluşturan ve bölgedeki en güçlü kolu olduğu için Hizbullah'a destek sağlamada mütevazı sınırlarda bile olsa bir rol oynamayan arenaların birliğinin etkisizliği ile bağlantılı olarak ortaya çıktı. Dolayısıyla, devlet projesine yeniden kazandırmak için İran'ı kucaklamaya ihtiyaç var.