Lübnan Genelkurmay Başkanı Avn’a Cumhurbaşkanlığı yolu açılıyor

Lübnan Meclis’indeki Şii blok: “Anayasal mekanizmalara saygı duyulmalı”

Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn, 1 Şubat’ta Daire Başkanı Tümgeneral Malik Şamas’ın emekli olması münasebetiyle onuruna düzenlenen törende üst düzey subaylara liderlik yaptı (Lübnan Silahlı Kuvvetleri)
Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn, 1 Şubat’ta Daire Başkanı Tümgeneral Malik Şamas’ın emekli olması münasebetiyle onuruna düzenlenen törende üst düzey subaylara liderlik yaptı (Lübnan Silahlı Kuvvetleri)
TT

Lübnan Genelkurmay Başkanı Avn’a Cumhurbaşkanlığı yolu açılıyor

Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn, 1 Şubat’ta Daire Başkanı Tümgeneral Malik Şamas’ın emekli olması münasebetiyle onuruna düzenlenen törende üst düzey subaylara liderlik yaptı (Lübnan Silahlı Kuvvetleri)
Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn, 1 Şubat’ta Daire Başkanı Tümgeneral Malik Şamas’ın emekli olması münasebetiyle onuruna düzenlenen törende üst düzey subaylara liderlik yaptı (Lübnan Silahlı Kuvvetleri)

Özellikle de Genelkurmay Başkanı Joseph Avn’ın adının hem içeride hem de dışarıda cumhurbaşkanlığı adayları listesinin başında yer aldığına dair bilgilerden sonra Lübnan’da cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki çıkmazdan kurtulmak için birden fazla parti arasında yürütülen ikili temas ve diyalogların nereye varacağı merakla bekleniyor.
(Dürzi) İlerici Sosyalist Parti’nin (İSP) Temsilciler Meclisi’ndeki bloklar ve partilerle yaptığı toplantı ve diyaloglarda yanında taşıdığı listede General Avn’ın adı yer alırken, (Maruni Hristiyan) Lübnan Kuvvetleri Partisi (LKP) Genel Başkanı Samir Caca da daha önce uzlaşma sağlaması halinde Genelkurmay Başkanı’nın adaylığını destekleyebileceğini açıklamıştı. Ardından ise 1 Şubat’ta Caca, Genelkurmay Başkanı’nı seçmek sorunu çözerse o zaman LKP’nin buna itiraz etmeyeceğini belirtti. Öte yandan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn’ın geçen pazar günü kendisine yönelik  eleştirilerinin ardından (Maruni Hristiyan) Özgür Yurtsever Hareket (ÖYH) lideri Cibran Basil, Avn’ın seçimine karşı olumsuz bir tavır sergiliyor.
Diğer taraftan gözler, Genelkurmay Başkanı’nın adaylığına ilişkin olarak Şii İkili’nin (Hizbullah ve Emel Hareketi) tavrına çevrildi. Zira Şii İkili, seçim şansı olmadığı için adaylığını resmi olarak açıklamadan (Maruni Hristiyan) Marada Hareketi lideri Süleyman Franciyye’nin adaylığını hala destekliyor. Diğer Cumhurbaşkanı adayı Milletvekili Mişel Muavvad’ın destekçileri de doğrudan veya dolaylı olarak, ‘kendisine ulaşma olasılığı konusunda çıkmaza girdiklerini ve ikinci adımın başka bir aday aramak olacağı konusunda hemfikir olduklarını açıkladı. Şii İkili, Meclis’teki bloklar arasında bir veya daha fazla isim üzerinde diyalog ve anlaşmanın önemli olması dışında henüz net bir tavır açıklamadı.
Meclis Başkanı Nebih Berri başkanlığındaki Kalkınma ve Kurtuluş Bloğu’nda yer alan parlamenter kaynaklar, bazı isimlerden, özellikle de Berri’nin Avn’ın adaylığı konusundaki tutumundan bahsetmeyi reddederken, Berri’nin ‘ihtiyaçlarını gizlice gidermeye çalış’ sözüne göre çalıştığını ve diyalog ve uzlaşıya açık olduğunu belirtti. Ancak kaynaklar, Genelkurmay Başkanı Joseph Avn’ın Cumhurbaşkanı seçilmesinden 6 ay önce görevinden istifa etmesi gerektiği ve bunu henüz yapmadığı için anayasanın Genelkurmay Başkanı’nın adaylığına izin verecek şekilde değiştirilmesiyle ilgili bir soruna dikkati çekti. Şarku’l Avsat’a ‘anayasal mekanizmalara saygı duyulması gerektiğini’ söyleyen kaynaklar, ordu komutanını görevlendirmek için anayasayı değiştirmekten çekinmeyen güçlere de eleştiride bulundu. Kaynaklar, “Kendilerine egemen diyen güçlerin artık Temsilciler Meclisi’nde anayasayı değiştirmek gibi bir sorunları yok. Cumhurbaşkanlığı boşluğunun başlangıcından bu yana parlamentonun yalnızca seçimle gelen bir organ olduğu ve yasama yapamayacağı sloganını yükseltiyorlar” dedi.
Hizbullah hattında ise Hizbullah’a yakın siyasi bir analist olan Kasım Gasir, “Hizbullah, hala Franciyye’nin adaylığını benimsiyor. Ancak diyaloğa açık ve dün (1 Şubat) Naim Kasım (Hizbullah Genel Sekreteri Yardımcısı) tarafından dile getirilen tüm olasılıklara hazır” dedi. Genelkurmay Başkanı’nın kabulüyle ilgili bir soruya yanıt olarak Gasir, “Hizbullah Siyasi Konsey Başkanı İbrahim Emir es-Seyyid tarafından kimsenin veto hakkı olmadığının belirtildiği gibi Hizbullah’ın bu seçenekle ilgili bir sorunu yok” dedi.
1 Şubat’ta Kasım, Beyrut’ta gençlerin cumhurbaşkanlığı hakkında konuşmaya ayrılan özel bir toplantısında yaptığı açıklamada, “Adı verilenin çoğunluğu alacağı konusunda diyalog içinde konuşup anlaşabiliriz. Diğer bloklar, bu başkana kendi inançlarıyla tutarlı belirli koşullar sunabilir ve bir çözüme ulaşabiliriz. Bu bloklar yan yana oturabilir ve her uygulamanın diğerinden farklı özelliklere sahip olduğu çerçevesinde bu konuyu sonlandırabiliriz. İsimleri bir sepete koyuyoruz. Yani 4 ismimiz, 7 ismimiz veya 10 ismimiz var, onları bu sepete koyuyoruz. Google’da arama ile başlayıp ve böylece sayıyı örneğin bir veya iki ada indirgeyebiliriz” ifadelerini kullandı. “Bazıları ‘Siz diyaloğu koşullandırıyorsunuz ve bir diyalog mekanizması dayatıyorsunuz’ demesin diye, diyaloğa girmek istediğimiz mekanizma üzerinde uzlaşmak için oturuyoruz” diyen Naim Kasım, “Bazılarının diyalog istemiyoruz demesi ve veto etmesi, dolayısıyla oy vermeyi veya diğerleri arasında uzlaşma sağlanmasını engellemesi, sorunu çok daha karmaşık hale getiriyor. Ayrıca bu diyaloğun herkesi kapsaması gerektiğini düşünüyoruz. Aynı şekilde bazıları, bir sonuca varmak için muhalefeti birbirleriyle diyaloga çağırdı. Bir anlaşmaya hazırız, çünkü hedef bir hesaplaşma değil, ulusal bir anlaşmadır” açıklamasında bulundu.
 



Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
TT

Hamas'ın Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin şartları ilerleme şansını zayıflatıyor mu?

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta devam eden enkaz kaldırma çalışmalarından (AFP)

Gazze Şeridi’nde şu anda tıkanma yaşayan ateşkes anlaşması, Hamas’ın ikinci aşamada öngörülen idari ve güvenlik düzenlemelerine ilişkin çekinceleri ve kamuoyuna yansıyan talepleriyle yeniden gündeme düştü. Bu gelişme, ABD’den ikinci aşamaya geçiş konusunda ‘perde arkasında’ yürütülen çabalara dair açıklamaların yapıldığı bir döneme denk geldi.

Hamas’ın dün açıkladığı ve silahsızlanma, barış konseyi, istikrar güçleri ile Gazze Şeridi’nin yönetimi için bir komite oluşturulmasına ilişkin dört ana başlığı içeren bu çerçeveye dair değerlendirmelerde görüş ayrılığı yaşanıyor. Şarku’l Avsat’a konuşan bazı uzmanlar, söz konusu taleplerin ikinci aşamaya geçişi zorlaştıran krizleri ortaya koyduğunu ve hareketin üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik manevralar olduğunu savunurken, diğerleri ise İsrail kaynaklı engellere rağmen Hamas’ın anlaşmayı uygulama konusunda ciddiyetini yansıttığı görüşünü dile getiriyor.

ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen ve geçtiğimiz ekim ayında Gazze’de ateşkes sağlanmasına temel oluşturan barış planı, başkanlığını Trump’ın üstleneceği bir barış konseyi kurulmasını, bu konseyin Filistinli teknokratlardan oluşan bir komiteyi denetlemesini, Hamas’ın silahsızlandırılmasını, savaş sonrası Gazze yönetiminde rol almamasını ve istikrar güçlerinin konuşlandırılmasını öngörüyor.

Hamas’ın Gazze’deki lideri Halil el-Hayye, hareketin kuruluşunun 38. yıl dönümünde yaptığı açıklamada, silahın işgal altındaki halklar için uluslararası hukukla güvence altına alınmış bir hak olduğunu belirterek, bu hakkın korunmasını ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını güvence altına alan her türlü önerinin incelenmesine açık olduklarını ifade etti.

El-Hayye, Trump planında yer alan ve ABD Başkanı’nın liderliğinde kurulması öngörülen barış konseyinin görevinin, ateşkes anlaşmasının uygulanmasını gözetmek, finansmanı sağlamak ve Gazze Şeridi’nin yeniden imarını denetlemek olduğunu vurguladı. Filistinliler üzerinde ‘her türlü vesayet ve manda uygulamasını’ ise reddettiklerini söyledi.

Gazze Şeridi’nin yönetimi için Filistinli bağımsız isimlerden oluşan bir teknokratlar komitesinin derhal kurulması çağrısında bulunan el-Hayye, Hamas’ın tüm alanlardaki yetkileri bu komiteye devretmeye ve görevlerini kolaylaştırmaya hazır olduğunu kaydetti. Kurulması planlanan uluslararası gücün görevinin ise Gazze sınırlarında ateşkesi korumak olması gerektiğini vurguladı.

El-Hayye ayrıca, arabuluculara ve özellikle ‘temel garantör’ olarak nitelendirdiği ABD yönetimi ile Başkan Trump’a, İsrail’i anlaşmaya saygı göstermeye ve uygulamaya zorlamak için çalışmaları, anlaşmanın çöküşe sürüklenmesine izin vermemeleri çağrısında bulundu.

asdfr
Başlarında yük taşıyan kadınlar, Gazze Şeridi'nin güneyinde yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlamak için temizlenmiş araziye kurulan çadırların önünden geçiyor. (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk geçen hafta yaptığı açıklamada, ateşkesin ilan edilmesinden bu yana Gazze’de sarı hattın gerisinde kalan bölgede 350’den fazla İsrail saldırısının belgelendiğini ve en az 121 Filistinlinin hayatını kaybettiğini söyledi. Öte yandan Hamas liderlerinden Raid Saad, cumartesi günü İsrail’in Gazze’de aracını hedef alan saldırısında öldürüldü.

İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi amaçlayan planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalışmalar yürüttüğünü ve çok uluslu uluslararası gücün gelecek aydan itibaren bölgede göreve başlamasının planlandığını belirtti. İsrail Yayın Kurumu’na göre, ABD’li yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

İsrail Kanal 14 televizyonu, kasım ayının sonlarında yaptığı bir haberde, ABD’nin uluslararası istikrar gücünün Gazze’de konuşlandırılması için tarih olarak ocak ayının ortasını belirlediğini, nisan ayı sonunu ise bölgedeki silahsızlanma sürecinin tamamlanması için nihai takvim olarak öngördüğünü aktarmıştı. Kanal, bu hedeflerin gerçeklikten kopuk bir beklenti olduğunu ve sürecin yeniden ertelenebileceğini kaydetmişti.

El-Ehram Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde İsrail meseleleri uzmanı olan Mısırlı analist Dr. Said Ukkaşe, Hamas’ın ortaya koyduğu çerçevenin ikinci aşamada ilerleme ihtimalinin zayıf olduğunu gösterdiğini ve bunun daha fazla İsrail saldırısını tetikleyebileceğini savundu. Ukkaşe, bu tutumun, tehlikeli koşullar altında ilerleyen ikinci aşama yükümlülükleri öncesinde Hamas üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik ‘manevralar’ olduğunu ifade etti.

Hamas dosyasına odaklanan Filistinli siyaset analisti İbrahim el-Medhun ise İsrail’in anlaşmayı sabote etmeye yönelik tekrarlanan engellerine rağmen ikinci aşamaya geçilmesi ve uygulanmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Silah meselesine ilişkin olarak Hamas’ın, Filistin iç kamuoyunda derinlemesine bir diyalog yürüttüğünü, Kahire’deki arabulucularla da şeffaf ve açık görüşmeler yaptığını belirten el-Medhun, tüm taraflarca kabul edilebilecek bir vizyonun şekillenebileceğini ve hareketin barış güçlerinin varlığına açık olduğunu söyledi.

Hamas’ın ortaya koyduğu bu çerçeveye arabulucuların henüz yorum yapmadığı bir ortamda, Mısır Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati’nin, İngiliz mevkidaşı Yvette Cooper ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde Gazze’de geçici bir uluslararası istikrar gücünün konuşlandırılmasının önemini vurguladığını bildirdi. Abdulati, ateşkesin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve Trump planının ikinci aşamasına ilişkin yükümlülüklerin uygulanmasının önemine dikkat çekti.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) düzenlenen Sir Bani Yas Forumu’na katılımı sırasında konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçilmesinin gerekliliğini ve uluslararası istikrar gücünün oluşturulmasının önemini yineledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, cuma günü gazetecilere Gazze anlaşmasındaki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, “Barış anlaşmasının ikinci aşamasına yönelik olarak şu anda perde arkasında çok sayıda sessiz planlama yürütülüyor… Kalıcı ve sürdürülebilir bir barış sağlamak istiyoruz” ifadelerini kullandı.

ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, cumartesi günü yetkililere dayandırdığı haberinde, Trump yönetiminin Gazze Şeridi’nde istikrarı sağlamak amacıyla bir ABD’li generalin komutasında 10 bin askerden oluşan çok uluslu bir güç oluşturmayı hedeflediğini aktardı. Haberde, bazı ülkelerin, gücün görev kapsamının Hamas’ın silahsızlandırılmasını da içerebileceğine yönelik çekinceleri nedeniyle henüz asker göndermediği belirtildi.

Gazete ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, Gazze’de konuşlandırılması planlanan bu güç için yaklaşık 70 ülkeden askerî veya mali katkı talebinde bulunduğunu, ancak yalnızca 19 ülkenin asker göndermeye ya da ekipman ve lojistik destek gibi farklı şekillerde katkı sunmaya istekli olduğunu yazdı.

Ukkaşe, Trump’ın 29 Aralık’ta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapacağı görüşmede ikinci aşamanın başlatılması için baskı kuracağını öngörerek, İsrail’in bu aşamaya girmeyi kabul edeceğini ancak çekilmelerin uygulanmasına ilişkin müzakerelerin süresiz biçimde uzayabileceğini söyledi.

El-Medhun ise Kahire’nin İsrail kaynaklı engellerin farkında olduğunu ve anlaşmanın başarısızlığa uğramasına yol açabilecek muhtemel İsrail gerekçelerini ortadan kaldırmak için ikinci aşamaya geçişin hızlandırılmasını talep edeceğini ifade etti.


Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
TT

Tunus'taki protestoların ardından Kayravan'da çatışmalar çıktı

Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)
Tunus'un başkentinde cumartesi günü düzenlenen bir gösteriden, (Reuters)

Tunus'un merkezindeki Kayravan şehrinde, cumartesi akşamı, polis ve gençler arasında art arda ikinci gece çatışmalar yaşandı.

Ailesinin ifadesine göre, çatışmalar bir kişinin polisin kovalamacası ve ardından kendisine yönelik şiddet sonucu ölmesinin ardından patlak verdi. Ölen kişinin akrabaları, ehliyetsiz motosiklet kullandığını ve bir polis aracı tarafından takip edildiğini söylüyor. Ardından dövülerek hastaneye kaldırılan adam, hastaneden kaçmayı başardı. Cumartesi günü geçirdiği kafa travması sonucu hayatını kaybetti.

Tunus'ta da yüzlerce kişi, muhalefet dernekleri ve partilerinin çağrısına yanıt olarak, dördüncü hafta üst üste başkentte "özgürlükleri savunmak ve Cumhurbaşkanı Kays Said'in politikalarını protesto etmek" amacıyla gösteri düzenledi.


Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
TT

Lübnan ve İran ilişkileri "hassas" bir aşamada bulunuyor

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Haziran 2025'te İran Dışişleri Bakanı’nın Beyrut ziyaretinde Recci ve Arakçi arasında arabuluculuk yapıyor (Arşiv- Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Lübnan-İran ilişkileri çok hassas bir aşamaya geldi ve şu anda, İran liderliği kararını verip Lübnan işlerine müdahalesini durdurmadığı sürece, kontrolden çıkma ve önlenemez olumsuz sonuçlar doğurma riskiyle karşı karşıya. Önde gelen bir siyasi kaynak Şarku’l Avsat'a durumu böyle aktardı. İran'ın Beyrut'taki elçileri müdahaleyi reddederken, Lübnan'daki resmi makamlar müdahaleyi kanıtlayan delillere sahip olduklarını vurguluyor.

Kaynak, İran'ın müdahalesine örnekler verdi; bunlardan ilki, resmi davet olmadan elçilerin gelmesiydi ve resmi görüşmelerinin çoğunun, Hizbullah, Hamas ve İslami Cihad hareketlerinin önderliğindeki görüşmelerini haklı çıkarmak için siyasi bir kılıf sağlama bağlamında kaldığını vurguladı.