Rapor: Abbas sonrası koltuk mücadelesi Ramallah Yönetimi’nin çökmesine neden olabilir

Seçimlerin yasal gerekçelere göre yapılmasının en iyi senaryo olduğu, ancak olasılığının en düşük ihtimal olduğu belirtiliyor.

Abbas, 2004 yılı sonlarında Yaser Arafat'ın ölümünün ardından Fetih Hareketi’ne ve Filistin Kurtuluş Örgütü'ne başkanlık etti. (AFP)
Abbas, 2004 yılı sonlarında Yaser Arafat'ın ölümünün ardından Fetih Hareketi’ne ve Filistin Kurtuluş Örgütü'ne başkanlık etti. (AFP)
TT

Rapor: Abbas sonrası koltuk mücadelesi Ramallah Yönetimi’nin çökmesine neden olabilir

Abbas, 2004 yılı sonlarında Yaser Arafat'ın ölümünün ardından Fetih Hareketi’ne ve Filistin Kurtuluş Örgütü'ne başkanlık etti. (AFP)
Abbas, 2004 yılı sonlarında Yaser Arafat'ın ölümünün ardından Fetih Hareketi’ne ve Filistin Kurtuluş Örgütü'ne başkanlık etti. (AFP)

Yayınlanan yeni bir uluslararası bir rapor, 87 yaşındaki Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas sonrası iktidar mücadelesinin “halk protestolarına, baskıya, şiddete ve belki de Filistin Yönetimi’nin çökmesine” neden olabileceği konusunda uyardı.
Brüksel merkezli Uluslararası Kriz Grubu raporunun yayınlanması, Salı günü Batı Şeria'daki Ramallah'ta Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in görüşmelerinin ardından geldi. Blinken, İsrail ve Filistin taraflarını gerginliği azaltmaya çağırdı.
Filistin sokaklarında, 2009'da sona ermesi beklenen bir dönem için 2005'te Filistin Yönetimi'ne başkan seçilen Abbas'ın halefinin kimliği hakkında spekülasyonlar yapılıyor.
Rapora göre, “yasal gerekçelere göre seçimlerin” yapılması en iyi senaryo, ancak bu olasılık “en düşük ihtimal” olmaya devam ediyor.
Yaser Arafat'ın 2004 yılı sonlarında ölümünün ardından Abbas, Filistin halkının tek meşru temsilcisi olan Fetih Hareketi’nin ve Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) başına geçti ve Ocak 2005'te Filistin Yönetimi'nin başkanı seçildi.
Raporda, Abbas'ın kendi yerine kimin geçeceğine karar verme yetkisinin verildiği Filistin kurumlarını ve mekanizmalarını görevden aldığı belirtildi. Böylece “kendisinden sonra kimin geçeceği ve bunun ne şekilde yapılacağı belirsiz” hale geldi.
Filistinliler 2005 yılından, yani Abbas'ın iktidara gelmesinden bu yana sandık başına gitmiyor.
Abbas, 2021'de cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinin düzenleneceğini açıkladıktan sonra, İsrail'in 1967'den beri işgal ettiği ve Filistinlilerin gelecekteki devletlerinin başkenti olarak gördüğü Doğu Kudüs'te seçimlerin yapılmasına izin vermemesini gerekçe göstererek bu kararını geri aldı.
Analistler, Abbas'ın hamlesini, liderliğini üstlendiği Fetih Hareketi’nin ve Gazze Şeridi'ni yöneten Hamas Hareketi’nin popülaritesindeki düşüş korkusuna bağladı.
Hamas’ın askeri olarak Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirmesi ve Fetih Hareketi’ni bölgeden kovmasıyla sonuçlanan kanlı çatışmaların ardından 2007 yılından bu yana iki hareket arasındaki ilişkide gerilim devam ediyor. Son yıllarda iki hareket arasında uzlaşmaya yönelik tüm girişimler başarısız oldu.
Raporda Abbas'ın yerine geçmesi muhtemel iki Filistinli yetkilinin isimleri geçiyor. Bunlar; Sivil İşler Bakanı ve FKÖ İcra Komitesi Genel Sekreteri Hüseyin eş-Şeyh ve Filistin İstihbarat Başkanı Macid Ferec.
Bu iki kişinin Filistin Yönetimi'nde büyük bir ağırlığı ve uluslararası toplumla çalışma becerileri olmasına rağmen, rapora göre Filistinliler arasında yeterince popüler değiller.
Raporda ayrıca Filistin Futbol Federasyonu Başkanı Cibril er-Rucub, Önleyici Güvenlik Servisi eski başkanı Muhammed Dahlan ve Başbakan Muhammed İştiyye’den de bahsediliyor.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre rapor, her birinin “özel bir ilişki ağına sahip olduğunu” ancak hiçbirinin “tek başına çalışamayacağını” öngörüyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.