ABD’li 29 Senatör: F-16 savaş uçaklarının Türkiye’ye satışı, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılımının kabul edilmesine bağlı

Eylül 2018’de İstanbul Havalimanı üzerinde bir F-16 uçağı uçuyor (AFP)

ABD’DE Cumhuriyetçi ve Demokrat partilere mensup 29 senatör, Türkiye İsveç ve Finlandiya'nın NATO’ya katılmasını kabul edene kadar, Kongre’nin Türkiye’ye 20 milyar dolarlık F-16 savaş uçağı satışını destekleyemeyeceğini bildirdi.
İsveç ve Finlandiya, geçen yıl Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başlamasından sonra ittifaka katılmak için başvurdu, ancak iki ülke Türkiye’nin beklenmedik itirazlarıyla karşılaştı.
Ankara, Helsinki ve Stockholm’den, terör örgütleri FETÖ ve PKK’ya karşı daha sert bir tavır almasını istedi.
Üç ülke geçen yıl Haziran ayında, Madrid’de ileriye dönük bir anlaşmaya vardı. Ancak Ankara, geçen ay Stockholm’de aşırı sağcı Danimarkalı bir siyasetçinin Kuran’ı Kerim yaktığı protesto gösterileri sonrasında müzakereleri askıya aldı.
Ankara, İsveç’in daha fazlasını yapması gerektiğini söylese de, Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörler, ABD Başkanı Joe Biden’a yazdıkları mektupta, iki İskandinav ülkesinin Türkiye’nin talep ettiği NATO üyelik şartlarını yerine getirmek için ‘tam çaba ve iyi niyetle’ çalıştığını ifade etti.
Senatörler söz konusu mektupta şunları yazdı;
“Türkiye, NATO katılım protokollerini onayladığında, Kongre F-16 savaş uçaklarını satmayı düşünebilir. Bunu yapmamak, bekleyen bu anlaşma hakkında soru işaretleri uyandıracaktır.”
Kongre, F-16’ların Ankara'ya satışı ile İsveç ve Finlandiya’nın NATO'ya katılımını ilk kez açık bir şekilde doğrudan ilişkilendirdi.
Biden yönetimi, anlaşmayı desteklediğini defalarca doğruladı ve iki konuyu ilişkilendirmeyi reddetti. Ancak, iki ülkenin NATO üyeliğinin onaylanmasının, Kongre’deki satış sürecinin onaylanmasını kolaylaştıracağını kabul etti.
Türkiye, Finlandiya’nın ittifaka katılma talebini İsveç’ten önce kabul edebileceğini bildirdi. Ancak Finlandiya cumhurbaşkanı ve dışişleri bakanı, her ülkenin güvenliğinin diğerine bağlı olduğunu söyleyerek bu fikri reddetti.
İttifakın 30 üyesi arasında yer alan Türkiye ve Macaristan, iki İskandinav ülkesinin üyeliğini henüz onaylamadı.
Türkiye Ekim 2021’de, Lockheed Martin tarafından üretilen 40 adet F-16 savaş uçağı ve savaş uçaklarını modernize etmek için yaklaşık 80 set yedek parça satın alma talebinde bulundu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen ay Washington’a yaptığı ziyarette, NATO üyeliği konusunun satış için bir ön koşul olmaması gerektiğini söyledi ve Biden yönetimini Kongre’yi bu konudaki itirazından vazgeçmesi için ikna etmeye çağırdı.
Kongre yurt dışına silah satışını engelleyebilir. Ancak başkanın vetosunu geçersiz kılmak için her iki mecliste de gereken üçte iki çoğunluk hiçbir zaman toplanamadı.