ABD'nin Rus paralı asker şirketi Wagner Grubu'na ait savaşçıları, Sudan ve Libya'dan çıkarmak için harekete geçtiği bildirildi.
ABD merkezli haber ajansı Associated Press (AP), Joe Biden yönetiminin Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) aracılığıyla, Sudan'daki darbe yönetimine ve Libya'daki milislere Wagner'le bağlantılarını kesmeleri için baskı uyguladığını aktardı.
Haberde, neredeyse her görüşmede bu konunun gündeme geldiği belirtilirken, kimliğini açıklamayan Mısırlı bir yetkili, "ABD, Wagner'e kafayı takmış durumda" dedi.
"Libya'da Hafter'le çalışıyor"
AP'nin aktardığına göre Wagner, Libya'da Ulusal Ordu'nun komutanı Halife Hafter'le çalışıyor.
Hafter'in ordusundan kimliğini paylaşmayan bir yetkili, CIA Direktörü William Burns'ün geçen ay Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe'yle görüşmek için ülkeye gittiğinde, Hafter'le de bir araya geldiğini öne sürdü.
Kaynak, Burns'ün Hafter'le görüşmesinde Wagner meselesini gündeme getirdiğini savundu.
BAE, Fransa ve Mısır'ın desteklediği Hafter güçleriyle dönemin Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) Başbakanı Fayiz Serrac arasında, Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde 24 Ekim 2020'de ateşkes imzalanmıştı. Buna göre ülkedeki tüm yabancı paralı askerlerin üç ay içinde sınır dışı edilmesi gerekiyordu. Fakat Hafter'in böyle bir emir vermediği iddia ediliyor.
İç savaşta Türkiye, UMH'yle 2019'da güvenlik ve askeri işbirliği anlaşması yaparak Serrac'ı desteklemiş, Wagner savaşçıları da Hafter'in yanında yer almıştı.
"Petrol sahalarından çıkarın"
AP, ateşkesin ardından Wagner savaşçılarının, ülkenin doğusundaki Hafter milislerini eğitmeye devam ettiğini ve petrol sahalarında faaliyet göstermeye başladığını savundu.
Libyalı kaynaklar, ABD'nin Wagner askerlerinin petrol rafinerilerinden çıkarılmasını talep ettiğini söyledi. Ayrıca Mısır'ın da Wagner askerlerinin kendi sınırına yakın noktalarda konuşlandırılmamasını istediği aktarıldı.
"Türkiye'ye karşı teminat talebi"
Haberde, ABD'nin taleplerine karşılık Hafter'in herhangi bir söz vermediği ama Türkiye'nin ve desteklediği Libyalı milislerin, kendi savaşçılarına saldırmaması için teminat istediği öne sürüldü.
Libya'da halihazırda kaç Wagner askerinin yer aldığı tam olarak bilinmiyor. ABD Afrika Komutanlığı'na (AFRICOM) göre ateşkes öncesi dönemde Temmuz-Eylül 2020'de yaklaşık 2 bin Wagner savaşçısı ülkede görev yapıyordu. BM'nin ülkede ilk kez 2018'de faaliyet göstermeye başladığını öne sürdüğü Wagner, AFRICOM'a göre BAE'den de finansal destek alıyor.
"Sudan'da cuntayla işbirliği yapıyor"
Haberde, Wagner'in Sudan'da 2021'de darbeyle yönetimi ele geçiren ordu komutanı Orgeneral Abdulfettah Burhan'la işbirliği yaptığı öne sürüldü. Şirketin daha önce de 2019'da devrilen eski Cumhurbaşkanı Ömer Beşir'le çalıştığı iddia edildi.
Sudanlı bir üst düzey bir yetkili, Mısır İstihbarat Başkanı Abbas Kamil'in, geçen ay Hartum'da Burhan'la yaptığı görüşmede, ABD'nin taleplerini aktardığını söyledi. Buna göre Washington, Wagner'in Orta Afrika Cumhuriyeti ve diğer komşu ülkelerdeki faaliyetleri için Sudan'ı üs olarak kullanmasının engellenmesini istedi.
Haberde, Wagner'in Sudan'da ilk kez 2017'de faaliyet gösterdiği öne sürüldü. Şirketin, Sudan hükümetine bağlı Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) adlı milislere eğitim verdiği ve istihbarat sağladığı da iddia edildi.
BAE'nin desteklediği SDK Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu, Yemen'de süren iç savaşta Suudi Arabistan öncülüğünde oluşturulan koalisyona destek olarak asker de gönderiyor.
"Wagner'in altın madenciliğine yaptırım"
Sudanlı kaynaklara göre askeri eğitim ve istihbarat hizmetleri karşılığında cunta, Wagner'e ülkedeki altın madenlerinin işletmesini devretti.
Washington, Wagner'e finansman sağladıkları gerekçesiyle Sudanlı madencilik firması Meroe Gold'a ve şirketin sahibi olan Rusya merkezli M Invest'e 2020'de yaptırım uygulama kararı almıştı.
ABD Hazine Bakanlığı'na göre iki şirketten de sorumlu kişi Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin. AP, yaptırım kararına rağmen firmanın hâlâ altın çıkarma çalışmalarını sürdürdüğünü aktardı.
Ukrayna savaşındaki rolüyle gündemden düşmeyen Wagner'e bağlı paralı askerler, Libya ve Sudan'ın yanı sıra Orta Afrika Cumhuriyeti, Mozambik ve Mali de dahil en az 10 Afrika ülkesinde faaliyet gösteriyor.
Ayrıca ABD Hazine Bakanlığı tarafından 25 Ocak'ta yapılan açıklamada, Wagner Grubu'nun uluslararası suç örgütü listesine alındığı duyurulmuştu. Washington, şirketle bağlantılı 8 kişiye, 16 kuruluşa ve 4 uçağa yaptırım uygulanacağını bildirmişti.
Wagner'in kurucusu Prigojin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ve konuklarının katıldığı davetlerin yemek işlerini üstlendiği için "Putin'in şefi" diye de anılıyor.
Öte yandan Kremlin, Wagner'le herhangi bir bağı olmadığını savunuyor.
Independent Türkçe, AP, CNN, New York Times
