Nobel Barış Ödülü sahibi avukat Şirin Ebadi: İran'daki devrim süreci geri döndürülemez

Şirin Ebadi Londra'da konuşurken (Reuters)
Şirin Ebadi Londra'da konuşurken (Reuters)
TT

Nobel Barış Ödülü sahibi avukat Şirin Ebadi: İran'daki devrim süreci geri döndürülemez

Şirin Ebadi Londra'da konuşurken (Reuters)
Şirin Ebadi Londra'da konuşurken (Reuters)

Nobel Barış Ödülü sahibi İranlı avukat Şirin Ebadi, Mahsa Amini adlı genç kızın geçen yıl polis tarafından gözaltına alındığı sırada hayatını kaybetmesinin ‘İran İslam Cumhuriyeti’ndeki rejimin çöküşüne yol açacak, geri dönüşü olmayan devrimci bir süreci’ tetiklediğini söyledi.
İran'ın yönetici din adamlarını eleştiren pek çok kişi gibi Ebadi de mevcut protesto dalgasının, iktidardaki dini müesses nizamın meşruiyetine şimdiye kadarki en cüretkâr meydan okuma olduğunu söylüyor. Reuters Haber Ajansı’na dün telefonla verdiği röportajda Ebadi, “Bu devrimci süreç, nihai varış noktasına ulaşana kadar durmayacak bir tren gibi” dedi.
İnsan hakları konusundaki çalışmaları nedeniyle 2003 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Ebadi, 2009 yılından beri Londra'da yaşıyor.
Reuters’a göre İran’da iktidardaki dini müesses nizam, başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle gözaltına alındığı sırada 16 Eylül’de hayatını kaybeden Amini’nin ölümünden beri geniş çaplı protestolarla karşı karşıya. İran hükümeti, Amini'nin ölümünü yaşadığı sağlık sorunlarına bağlamış ve ABD ile diğer düşmanları iktidardaki dini müesses nizamı istikrarsızlaştırmak için mevcut kaosu körüklemekle suçlamıştı. Şirin Ebadi, hükümet karşıtı protestoların en açık sözlü destekçilerinden biri. 1979 İslam Devrimi'nden bu yana İran'da iktidarı elinde tutan dini müesses nizama sert eleştiriler yöneltiyor. 1979 İslam Devrimi seküler ve Batı ile müttefik olan Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin devrilmesine yol açmış ve ardından İslam Cumhuriyeti kurulmuştu.
Ebadi, Londra'dan telefonla verdiği röportajda “Devletin ölümcül şiddet kullanması, İranlıların iktidardaki dini müesses nizama duydukları öfkeyi derinleştiriyor, çünkü talepleri giderilmiyor” değerlendirmesinde bulundu. ‘Protestoların farklı bir biçim aldığını ancak durmadığını’ vurgulayan Ebadi, konuşmasını sonlandırırken Batı'nın, iktidardaki müesses nizamı iktidarı bırakmaya zorlamak için Tahran'daki büyükelçileri geri çağırarak ülke ile siyasi ilişkilerin seviyesini düşürmek ve nükleer anlaşma da dahil olmak üzere İslam Cumhuriyeti ile herhangi bir anlaşma yapmaktan kaçınmak gibi ‘pratik adımlar’ atması gerektiğini söyledi.



Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Burhan yakında geçici hükümeti kurma sözü verdi

Orgeneral Burhan cumartesi günü Port Sudan'da siyasi liderlerle bir araya geldi (Egemenlik Konseyi Facebook sayfası)
Orgeneral Burhan cumartesi günü Port Sudan'da siyasi liderlerle bir araya geldi (Egemenlik Konseyi Facebook sayfası)
TT

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Burhan yakında geçici hükümeti kurma sözü verdi

Orgeneral Burhan cumartesi günü Port Sudan'da siyasi liderlerle bir araya geldi (Egemenlik Konseyi Facebook sayfası)
Orgeneral Burhan cumartesi günü Port Sudan'da siyasi liderlerle bir araya geldi (Egemenlik Konseyi Facebook sayfası)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfetttah el-Burhan cumartesi günü yaptığı açıklamada, ilerleyen zamanda ‘geçiş döneminin görevlerini tamamlamak ve tüm ülkeyi isyancılardan temizlemek için devletin kalan askeri işleri tamamlamasına yardımcı olmak’ amacıyla ‘bir bekçi hükümet ya da savaş hükümeti’ olarak adlandırılabilecek bir ulusal yeterlilik hükümetinin kurulacağını açıkladı.

Port Sudan'da Sudan-Sudan diyaloğu için bir yol haritası geliştirmek amacıyla istişarelerde bulunmak üzere siyasi güçlerin liderleriyle bir araya gelen Orgeneral Burhan, hükümeti herhangi bir tarafın müdahalesi olmaksızın yönetecek bir başbakan seçileceğini söyledi. Orgeneral Burhan toplantıda yaptığı konuşmada “Geçiş dönemi sürecini tamamlamak için tavsiyeleri ve sonuçları almalıyız” ifadelerini kullandı.

Toplantıya katılan siyasi güçlerin Sudan’ın tamamında elde edilecek zaferin ayrılmaz bir parçası olacağını ifade eden Orgeneral Burhan, ordunun yanında duran ve orduyu ‘onur savaşında’ destekleyen milli siyasi güçler olarak adlandırdığı güçlerin rolüne övgüde bulunarak “Bu savaştan, eskisinden farklı bir devlet inşa etmek için dersler çıkarmalıyız” şeklinde konuştu.

yhuı8o9
Kuzey Bahri'deki bir petrol rafinerisinin kurtarılmasını kutlayan Sudanlı askerler, 25 Ocak 2025 (Reuters)

Orgeneral Burhan, konuşmasında ayrıca (eski Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir döneminde iktidardaki) feshedilen Ulusal Kongre Partisi'ne (NCP) sert bir uyarıda bulundu. NCP’nin iktidara gelmek istiyorsa siyasi güçlerle yarışması gerektiğini söyleyen Orgeneral Burhan, partiyi siyasi oyunlardan uzak durmaya çağırdı. ‘İsyancılar’ dediği Hızlı Destek Güçleri (HDK) ile silahlarını bırakmadığı sürece müzakere yapılmayacağının altını bir kez daha çizen Orgenral Burhan, aynı zamanda HDK unsurlarının halkın evlerinden ve sivil tesislerden ayrılmaları gerektiğini de belirterek, Tekaddum (İlerleme) Koordinasyonunda yer alan siyasi güçlere karşı isyan eylemlerini desteklemeyi bırakması çağrısında bulundu.

Ülkenin geçici idari başkenti Port Sudan'da siyasi güçlerrle istişare toplantısında yaptığı konuşmada, Kuzey Darfur eyaletinin yönetim şehri el-Faşir’de insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırılması amacıyla kendilerine Ramazan ayı için ateşkes önerisi yapıldığını belirten Orgeneral Burhan, “Şehir terörist HDK milislerinin kuşatması altındayken herhangi bir ateşkesi kabul etmeyeceğiz” ifadelerini kullandı.

xsdefrt
Sudan'ın sınır beldelerinden el-Kalabat'ta UNHCR’nin denetimindeki bir kampta kalan yerinden edilmiş Sudanlılar (AFP)

Egemenlik Konseyi’ne yakın basın kuruluşlarının aktardığına göre ateşkesin ardından askeri unsurların başkent Hartum ile Darfur ve Batı Kordofan eyaletlerinden çekilmesi ve belirli merkezlerde toplanması gerektiğini belirten Orgeneral Burhan, istişare toplantısı sırasında vatansever bir duruş sergileyen herkese kapının açık olduğunu ifade etti.  Orgeneral Burhan, “Teslim olan ve milli saflarda yer alan herkesi memnuniyetle karşılıyoruz” diye ekledi.

Orgeneral Burhan, konuşmasında ayrıca pasaport ve kimlik belgesi veren resmi kurumlara, pasaport ve kimlik belgesi almak isteyen Sudan vatandaşlarının önüne hiçbir engel çıkarılmaması yönünde talimat verildiğini de açıkladı.

Orgeneral Burhan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İnsanları fikirlerinden dolayı düşmanlaştırmayacağız. Herkes rejimi eleştirme hakkına sahip, fakat kimseye ülkeyi yok etme ve sabitelerinden ödün verme hakkı verilmedi.”

İstişareler sırasında Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklara göre Orgeneral Burhan, silah bırakan ve Sudan halkına desteğini açıklayan tüm isyancılar ve tüm tarafların uzlaşıya varmasıyla ulusal bir projeye dahil olmak isteyen politikacılar için af çıkarılması olasılığını değerlendirme sözü verdi.