Birleşmiş Milletler Somali'ye yönelik silah ambargosunu kaldırıyor mu?

Somalili yetkililer, terörist olarak sınıflandırılan eş-Şebab hareketine karşı yürütülen savaşta elde ettikleri başarılara rağmen, Birleşmiş Milletler’in (BM) Mogadişu’ya uyguladığı silah ambargosunun devam etmesinin, terörizme karşı savaşın sürdürülmesinin ve sonuçlanmasının önünde ‘bir engel’ olarak görüyor.

Mogadişu’da çarşamba günü düzenlenen bir zirvenin kapanış bildirisinde başta Cibuti, Etiyopya ve Kenya olmak üzere Somali’ye komşu ülkelerin devlet ve hükümet liderlerinin, Somali’nin ‘BM silah ambargosunu bu yıl sonuna kadar tamamen kaldırma’ çağrısına destek verdiği kaydedildi.

Zirveye katılan ülke temsilcileri yaptıkları ortak açıklamada şu ifadelere verdiler:

“Zirve liderleri, teröristleri ortadan kaldırmak ve güney ve orta Somali’de çok sayıda savaş cephesi açmak için komşu ülkelerle ortak bir güvenlik mekanizması kurma konusunda anlaştılar.”

Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud yaklaşık bir hafta önce, terörle mücadele çabalarını sonuçlandırmak amacıyla Birleşmiş Milletler'in uyguladığı silah ambargosunu kaldırma talebinde Somali’yi desteklemesi için Washington’a çağrıda bulundu. Bu çağrı, ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield ile Mogadişu’da yaptığı görüşme sırasında dile getirildi.

Somali Cumhurbaşkanlığı yaptığı açıklamada Şeyh Mahmud’un Greenfield’a ‘Somali güçlerinin terörle mücadelede ve bölgeleri özgürleştirmedeki başarıları hakkında bilgi verdiğini, ayrıca eş-Şebab hareketinin milisleri ile mücadelede sağladığı büyük yardım için ABD’ye övgüde bulunduğu ifadelerine yer verdi.

Somali Cumhurbaşkanı, ‘terörist faaliyetlerin bölgenin güvenlik ve istikrarı açısından oluşturduğu tehlikeye’ dikkat çekti. ‘Orduyu yeniden inşa etme ve terörizmin ortadan kaldırılmasını hızlandırma açısından silah ambargosunun teşkil ettiği meydan okumaya’ da bir kez daha dikkat çekti.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1991’den bu yana Somali’ye silah ambargosu uyguluyor. Söz konusu karar, o zamanki merkezi hükümetin yıkılması nedeniyle alınmıştı. BMGK geçen kasım ayında, ambargoyu genişleten bir karar daha almıştı.

Karar, BM’ye üye tüm devletlerin Somali’ye doğrudan veya dolaylı olarak silah ve askeri teçhizat sağlamasını yasaklarken askeri eğitim, teknik destek, Somali ordusunu eğitmek, kurumlarını geliştirmek ve Somali açıklarında korsanlığı ve silahlı soygunları önlemek için sağlanan diğer yardımları da ‘istisna’ olarak belirledi. Söz konusu istisnalar Somali’deki BM Barışı Koruma Misyonu, Somali’deki Afrika Birliği Geçiş Misyonu, ABD, İngiltere, Avrupa Birliği ve Türkiye için geçerli olarak vurgulandı. 

Somali ordusu ve ülkenin merkezindeki aşiretlerin silahlı unsurlarından oluşan guruplar geçen temmuz ayından bu yana eş-Şebab’a karşı askeri operasyonlar gerçekleştiriyor. Operasyonlarda ‘büyük zaferler elde edildiği’, ‘bazı şehirlerde kontrolün yeniden sağlandığı ve yüzlerce eş-Şebab militanının etkisiz hale getirildiği’ duyuruldu.

Afrika Boynuzu konusunda uzman Somalili araştırmacı Ahmed Cisud Şarku’l Avsat’a şu açıklamada bulundu:

“Somali, Batılı dostları ve onu destekleyen Arap ülkeleri ile iş birliği içerisinde silah ambargosunu kaldırmaya yönelik yoğun diplomatik ve siyasi çabalar yürütüyor. Söz konusu çabaların bu yıl somut sonuçlar vermesi bekleniyor. Somali’nin teröre karşı savaşında sahada niteliksel zaferler elde edildi. Bu durum doğrultusunda ambargonun kaldırılması yönündeki hamleler devam ediyor.”

Etiyopyalı siyasi analist Musa Şeyho da silah ambargosunun yakında sona ereceğine yönelik önceki değerlendirmeleri destekledi. Şeyho Şarku’l Avsat’a şu değerlendirmelerde bulundu:

“Somali-ABD yakınlaşması ve Afrika Boynuzu ülkelerinden aynı yönde taleplerin gelmesi ışığında, konuyla ilgili olarak bir atılım gerçekleşebilir ve ambargo kaldırılabilir. Zira Afrika Boynuzu’ndaki ülkeler açısından terörizmin yayılma riski artarken Batı’nın da çıkarları tehdit altına girebilir. Ancak bu konuda bir karar alınması, Somali hükümeti ve Doğu Afrika ülkeleri hükümetlerinin istediği kadar hızlı olmayacak.”