Birleşmiş Milletler Somali'ye yönelik silah ambargosunu kaldırıyor mu?

Ambargonun kaldırılmasına yönelik talep, Doğu Afrika ülkelerinin liderleri tarafından desteklendi

ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, New York’taki genel merkezde konuşma yaptı. (Birleşmiş Milletler)
ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, New York’taki genel merkezde konuşma yaptı. (Birleşmiş Milletler)
TT

Birleşmiş Milletler Somali'ye yönelik silah ambargosunu kaldırıyor mu?

ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, New York’taki genel merkezde konuşma yaptı. (Birleşmiş Milletler)
ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, New York’taki genel merkezde konuşma yaptı. (Birleşmiş Milletler)

Somalili yetkililer, terörist olarak sınıflandırılan eş-Şebab hareketine karşı yürütülen savaşta elde ettikleri başarılara rağmen, Birleşmiş Milletler’in (BM) Mogadişu’ya uyguladığı silah ambargosunun devam etmesinin, terörizme karşı savaşın sürdürülmesinin ve sonuçlanmasının önünde ‘bir engel’ olarak görüyor.
Mogadişu’da çarşamba günü düzenlenen bir zirvenin kapanış bildirisinde başta Cibuti, Etiyopya ve Kenya olmak üzere Somali’ye komşu ülkelerin devlet ve hükümet liderlerinin, Somali’nin ‘BM silah ambargosunu bu yıl sonuna kadar tamamen kaldırma’ çağrısına destek verdiği kaydedildi.
Zirveye katılan ülke temsilcileri yaptıkları ortak açıklamada şu ifadelere verdiler:
“Zirve liderleri, teröristleri ortadan kaldırmak ve güney ve orta Somali’de çok sayıda savaş cephesi açmak için komşu ülkelerle ortak bir güvenlik mekanizması kurma konusunda anlaştılar.”
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud yaklaşık bir hafta önce, terörle mücadele çabalarını sonuçlandırmak amacıyla Birleşmiş Milletler'in uyguladığı silah ambargosunu kaldırma talebinde Somali’yi desteklemesi için Washington’a çağrıda bulundu. Bu çağrı, ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield ile Mogadişu’da yaptığı görüşme sırasında dile getirildi.
Somali Cumhurbaşkanlığı yaptığı açıklamada Şeyh Mahmud’un Greenfield’a ‘Somali güçlerinin terörle mücadelede ve bölgeleri özgürleştirmedeki başarıları hakkında bilgi verdiğini, ayrıca eş-Şebab hareketinin milisleri ile mücadelede sağladığı büyük yardım için ABD’ye övgüde bulunduğu ifadelerine yer verdi.
Somali Cumhurbaşkanı, ‘terörist faaliyetlerin bölgenin güvenlik ve istikrarı açısından oluşturduğu tehlikeye’ dikkat çekti. ‘Orduyu yeniden inşa etme ve terörizmin ortadan kaldırılmasını hızlandırma açısından silah ambargosunun teşkil ettiği meydan okumaya’ da bir kez daha dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), 1991’den bu yana Somali’ye silah ambargosu uyguluyor. Söz konusu karar, o zamanki merkezi hükümetin yıkılması nedeniyle alınmıştı. BMGK geçen kasım ayında, ambargoyu genişleten bir karar daha almıştı.
Karar, BM’ye üye tüm devletlerin Somali’ye doğrudan veya dolaylı olarak silah ve askeri teçhizat sağlamasını yasaklarken askeri eğitim, teknik destek, Somali ordusunu eğitmek, kurumlarını geliştirmek ve Somali açıklarında korsanlığı ve silahlı soygunları önlemek için sağlanan diğer yardımları da ‘istisna’ olarak belirledi. Söz konusu istisnalar Somali’deki BM Barışı Koruma Misyonu, Somali’deki Afrika Birliği Geçiş Misyonu, ABD, İngiltere, Avrupa Birliği ve Türkiye için geçerli olarak vurgulandı. 
Somali ordusu ve ülkenin merkezindeki aşiretlerin silahlı unsurlarından oluşan guruplar geçen temmuz ayından bu yana eş-Şebab’a karşı askeri operasyonlar gerçekleştiriyor. Operasyonlarda ‘büyük zaferler elde edildiği’, ‘bazı şehirlerde kontrolün yeniden sağlandığı ve yüzlerce eş-Şebab militanının etkisiz hale getirildiği’ duyuruldu.
Afrika Boynuzu konusunda uzman Somalili araştırmacı Ahmed Cisud Şarku’l Avsat’a şu açıklamada bulundu:
“Somali, Batılı dostları ve onu destekleyen Arap ülkeleri ile iş birliği içerisinde silah ambargosunu kaldırmaya yönelik yoğun diplomatik ve siyasi çabalar yürütüyor. Söz konusu çabaların bu yıl somut sonuçlar vermesi bekleniyor. Somali’nin teröre karşı savaşında sahada niteliksel zaferler elde edildi. Bu durum doğrultusunda ambargonun kaldırılması yönündeki hamleler devam ediyor.”
Etiyopyalı siyasi analist Musa Şeyho da silah ambargosunun yakında sona ereceğine yönelik önceki değerlendirmeleri destekledi. Şeyho Şarku’l Avsat’a şu değerlendirmelerde bulundu:
“Somali-ABD yakınlaşması ve Afrika Boynuzu ülkelerinden aynı yönde taleplerin gelmesi ışığında, konuyla ilgili olarak bir atılım gerçekleşebilir ve ambargo kaldırılabilir. Zira Afrika Boynuzu’ndaki ülkeler açısından terörizmin yayılma riski artarken Batı’nın da çıkarları tehdit altına girebilir. Ancak bu konuda bir karar alınması, Somali hükümeti ve Doğu Afrika ülkeleri hükümetlerinin istediği kadar hızlı olmayacak.”



Azerbaycan'da doğrudan Suriye-İsrail görüşmesi

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Bakü'de bir araya geldi. (AP)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Bakü'de bir araya geldi. (AP)
TT

Azerbaycan'da doğrudan Suriye-İsrail görüşmesi

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Bakü'de bir araya geldi. (AP)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Bakü'de bir araya geldi. (AP)

Suriyeli bir yetkili, Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'nın Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye yaptığı ziyaret çerçevesinde İsrailli bir yetkiliyle görüştü. Şam'dan bilgi sahibi bir kaynağa göre, Esed rejiminin devrilmesinin ardından İsrail güçlerinin Suriye'nin güneyine girmesi konusunun ele alındığı görüşmeye eş-Şera katılmadı.

Şam'daki diplomatik bir kaynak dün, Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'nın Azerbaycan ziyareti çerçevesinde Bakü'de Suriyeli bir yetkili ile İsrailli bir yetkili arasında doğrudan bir görüşme gerçekleştiğini bildirdi.

Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre eş-Şera, Bakü'ye resmi bir ziyarette bulunarak Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüştü. Azerbaycan, Suriye'ye Türkiye üzerinden gaz ihraç etmeye başlayacağını duyurdu.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bilgi sahibi bir kaynak yaptığı açıklamada, Suriyeli bir yetkili ile ismi açıklanmayan İsrailli bir yetkili arasındaki görüşmeyi doğruladı, ancak Suriye Cumhurbaşkanı'nın bu görüşmeye katılmadığını söyledi.

Diplomatik kaynağa göre, görüşmelerde Suriye'deki yeni İsrail varlığı ele alındı. Bu, İsrail güçlerinin yedi aydan uzun bir süre önce Beşşar Esad rejiminin devrilmesinden bu yana Suriye'nin güneyine sızdığı bölgeleri kapsıyor.

Şam resmi olarak doğrudan görüşmeler yapıldığını duyurmasa da, Tel Aviv'in geçen yılın sonunda Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'nin askeri cephaneliğine yüzlerce saldırı düzenlemesi ve ülkenin güneyine girmesinin ardından artan gerilimi kontrol altına almayı amaçladığını söylediği İsrail ile dolaylı görüşmeler yapıldığını kabul etti.

Şam, İsrail ile dolaylı müzakerelerin hedefini, çatışmaların durdurulması ve iki taraf arasındaki askerden arındırılmış bölgenin bir Birleşmiş Milletler (BM) gücü tarafından denetlenmesi açısından 1974 tarihli Ayrılma Anlaşması'na geri dönülmesine bağlıyor.

Bu ayın başlarında Suriye, anlaşmaya geri dönülmesi için Washington ile iş birliği yapmaya hazır olduğunu açıkladı.

Suriye devlet televizyonunun resmi bir kaynaktan aktardığına göre İsrail, Dışişleri Bakanı Gideon Saar tarafından yapılan açıklamalarda hem Suriye hem de Lübnan ile ilişkileri normalleştirmeye ilgi duyduğunu ifade etti. Ancak Şam, İsrail ile bir barış anlaşması imzalanması yönündeki açıklamaları ‘erken’ olarak nitelendirdi.

Geçtiğimiz pazartesi günü Lübnan'ı ziyaret eden ABD'nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, ‘Suriye ile İsrail arasında diyaloğun başladığını’ ifade etti.

Eş-Şera mayıs ayında Riyad'a yaptığı ziyaret sırasında ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmüştü. Trump o dönemde eş-Şera'nın normalleşmeye açık olduğunu söylemiş ve gazetecilere eş-Şera'nın istikrar sağlandığında İbrahim Anlaşması'na katılmaya açık olduğunu belirtmişti.

Eş-Şera iktidara geldiğinden bu yana Suriye'nin komşularıyla bir gerginlik ya da çatışma istemediğini vurgulamış ve daha sonra uluslararası topluma İsrail'e saldırılarını durdurması için baskı yapması çağrısında bulunmuştu, zira iki taraf 1948'den bu yana resmi olarak savaş halinde.