عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Menfi ve Bathiliy’den Libya’daki ‘siyasi çıkmaza’ son verilmesi çağrısı

Birlik hükümeti, gençlere kredi ve konut birimleri sağlayarak varlığını güçlendiriyor

UBH lideri Dibeybe, gençlik konutu girişiminin ilk aşamasının tanıtımına atıldı. (Birlik Hükümeti)
UBH lideri Dibeybe, gençlik konutu girişiminin ilk aşamasının tanıtımına atıldı. (Birlik Hükümeti)
TT
TT

Menfi ve Bathiliy’den Libya’daki ‘siyasi çıkmaza’ son verilmesi çağrısı

UBH lideri Dibeybe, gençlik konutu girişiminin ilk aşamasının tanıtımına atıldı. (Birlik Hükümeti)
UBH lideri Dibeybe, gençlik konutu girişiminin ilk aşamasının tanıtımına atıldı. (Birlik Hükümeti)

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkanı Abdullah Bathiliy ile seçimlerin yakın zamanda düzenlenmesi konusunda ‘ciddi fikirler’ olarak nitelendirdiği konuları ve başta ulusal uzlaşı olmak üzere istikrarı artıran ve seçimleri destekleyen yolların önemini görüştüğünü açıkladı.
Bathiliy, toplantının siyasi krizden bir çıkış yolu bulmak için tüm Libyalı taraflarla devam eden istişareleri çerçevesinde geliştiğini bildirdi. Ayrıca Menfi’ye Cezayir, Brazavil ve Rabat’ta yetkililerle yaptığı son görüşmeler hakkında bilgi verdiğini aktardı. Menfi’nin çabalarına da övgüde bulunan Abdullah Bathiliy, tüm taraflara ulusal çözüm yoluna ciddi şekilde dahil olma çağrısını da yineledi. Bathiliy, Menfi ile Libyalı liderlerin halkın özlemlerini yerine getirmesi ve siyasi çıkmaza son verecek ulusal bir uzlaşıya varılması gerektiği konusunda hemfikir olduğunu vurguladı. Menfi ise Libya halkının meşru kurumlar kurma ve istikrar, barış ve iyi yönetim temellerini atma çağrısına yanıt verme konusundaki ulusal kararlılığını gösterdiğini söyledi.
Menfi’nin yardımcısı Abdullah el-Lafi de geçen perşembe günü Dibeybe hükümetine bağlı güçlerin dördüncü bölüğünün mezuniyet töreni sırasında, düzenli askeri birliklerin mezuniyetinin ‘vatanın düşmanlarına karşı bir siper, sınırlarının koruyucusu, güvenlik ve istikrarının teminatı olmayı hedeflediğini’ dile getirdi.
Aynı şekilde Birlik Hükümeti Başkanı ve aynı zamanda Savunma Bakanı Abdulhamid Dibeybe, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed el-Haddad ve 444. Muharebe Tugayı Komutanı Albay Mahmud Hamza ile katıldığı bir tören sırasında, “Yeni eğitimli bölüğün mezuniyeti, silahlı kuvvetlerin inşasında sağlam bir yapı taşıdır” dedi. Törende, 444 Tugayı’ndan sembolik birimler ve düzenli askerler, özel kuvvetler ve askeri araçlar yer aldı.
Diğer taraftan Dibeybe, hükümetinin popülaritesini ve varlığını sürdürmek için hibe ve kredilerden yararlanma politikasını sürdürürken, yaptığı açıklamada ise Gençlere ve Muhtaç Ailelere Konut Girişimi’nin ilk aşamasının, 18 bin kredi ve 7 bin arsa olmak üzere 144 belediyeden 25 bin hak sahibine kredi ve arsa dağıtımını içerdiğini duyurdu. Dibeybe, Gençlik Bakanlığı tarafından çok sayıda belediye başkanı, Tasarruf ve Gayrimenkul Yatırım Bankası şube müdürleri ve Kentsel Gelişim Şirketi müdürünün katılımıyla düzenlenen bir törende bu kredilerin ve konut arazilerinin dağıtımını denetledi.
Dibeybe, çok sayıda belediye başkanının eşliğinde nihai listeleri işlemlerin tamamlanması için Tasarruf Bankası şubelerinin yöneticilerine teslim etti. Bu çerçevede Gençlik Bakanı ve Bakanlık Müsteşarları, Cumhurbaşkanlığı Kredi Girişim Komitesi’nin attığı adımların istikrarlı bir şekilde ilerlediğini, çalışmaların bölgelerde alt komisyonlar aracılığıyla ve Merkez Komite denetiminde yürütüldüğünü dile getirdi. Dibeybe, yararlanıcıları açıklayarak girişimin ilk aşamasının tamamlandığını belirtirken sistemde kayıtlı olanlara da ‘ikinci aşamanın tamamlanması için çalışmaların devam ettiği’ konusunda güvence verdi. Aynı şekilde Dibeybe hükümeti geçen perşembe günü gençlik kredisi girişiminin ilk aşamasından yararlananların ve çeşitli belediyelerdeki muhtaç ailelerin listelerini yayınladı.
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih de meclis üyelerine gelecek pazartesi sabahı Bingazi şehrindeki karargahında resmi bir oturum düzenleme çağrısı yaptı. Ancak oturumun gündemini belirtmedi. Salih ayrıca milletvekillerinin bu oturuma katılması gerektiğini vurguladı. Akile Salih, geçen perşembe akşamı Libya’nın doğusundaki el-Gubba şehrinde Almanya'nın Trablus Büyükelçisi Michael Unmacht ile bir araya gelerek Libya’daki siyasi durumdaki son gelişmeleri ve BM Temsilcisi Abdullah Bathiliy’nin çabalarına destek verilmesi konularını ele aldı.
Dört günlük Bingazi ziyaretini sonlandıran Unmacht, Salih ile görüşmesinin başlıca konularının ‘anayasal kurala son verilmesi ve Bathiliy’nin Libya halkının seçime ulaşma özlemlerini gerçekleştirme çabalarına dayalı siyasi bir çözüm bulması’ olduğunu söyledi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?

ARAP DÜNYASI

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.

ARAP DÜNYASI

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.