عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Netanyahu’nun verdiği sözü tutup tutmayacağı belirsizliğini koruyor

Netanyahu önceki gün Paris'i ziyaret etti. (AFP)
Netanyahu önceki gün Paris'i ziyaret etti. (AFP)
TT
TT

Netanyahu’nun verdiği sözü tutup tutmayacağı belirsizliğini koruyor

Netanyahu önceki gün Paris'i ziyaret etti. (AFP)
Netanyahu önceki gün Paris'i ziyaret etti. (AFP)

Eski İsrail Başbakanı Levi Eşkol hakkında anlatılan meşhur bir olay vardır.  Yönetimi sırasında, yoksulları savunan derneklerin temsilcileri kendisine gelerek temel tüketim malları için mali desteği artırma yönündeki seçim vaadini yerine getirmesini istediler. Eşkol onlara şu cevabı verdi:
“Evet, söz verdim. Ama sözümü tutacağıma dair söz vermedim.”
İsrailliler söz konusu dönemden bu yana ne zaman sözünden dönen bir başbakan ya da bir yetkiliyle karşılaşsalar bu sözü hatırlatıyorlar. Bugün Ukrayna'daki politikacılar, Binyamin Netanyahu'nun kendilerine verdiği sözlerin doğru olup olmadığını sorgulamaya başladı. Netanyahu geçen yıl 22 Ekim’de, İsrail seçimlerinden bir hafta önce USA Today'e verdiği röportajda, seçimleri kazanması halinde İsrail'in ‘Ukrayna'ya yönelik politikasını değiştireceğine ve Ukrayna’ya silah sağlayacağına’ dair söz verdi.
Netanyahu’nun açıklamaları önce sağ cenahtaki yoldaşlarını şaşırttı. Zira onun da kendileri gibi Rus pozisyonuna eğilimli olduğunu ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yakın ilişkileri bulunduğunu biliyorlar. Mayıs 2022'de, Ukrayna'daki savaşın zirve yaptığı zamanlarda, Tel Aviv sokaklarına Netanyahu'nun Putin'le fotoğrafının olduğu ve üzerinde “Bana arkadaşını söyle?" yazılı devasa pankartlar asmışlardı.
Netanyahu’nun Likud Partisi’ndeki yardımcıları ve kendisine yakın olan isimler İsrail Başbakanı’nın açıklamalarının Ukrayna'yı destekleyen Ukrayna veya Rusya kökenli yüz binlerce İsrail vatandaşına yönelik olduğunu söylediler. Netanyahu bu açıklamaları ile onların oylarını almayı hedefledi.
Netanyahu, İsrail'de Putin ile en çok görüşen başbakan olarak kabul ediliyor. Rusya’da 2015 yılında, Rusya ile İsrail arasındaki çıkar anlaşmasını imzalayan da Netanyahu olmuştu. Anlaşmaya göre taraflar, birbirlerinin çıkarlarına zarar vermemeyi taahhüt ediyor. Putin ve Netanyahu, Suriye'deki operasyonlarında tarafların birbirlerine zarar vermemesini sağlamak için iki ülke arasında iki ordunun genelkurmay başkan yardımcıları düzeyinde bir askeri koordinasyon komitesi kurdular. Pratikte bu, İsrail'in hava saldırılarını özgürce yapabileceği ve Rusya'nın rejimle ilişkilerini özgürce yönetebileceği anlamına geliyor. Buna göre Netanyahu, Rus çıkarlarına zarar vermeyecek ve onlarla Ukrayna topraklarında çatışmaya girmeyecek.
Netanyahu'yu tebrik etmek için telefonla arayan Putin, aralarındaki anlaşmaları hatırlatarak İsrail Başbakanı’nın elini kolunu bağladı. Netanyahu, Kiev'e alenen silah sağlama sözü vermişti.
Diğer yandan Netanyahu ile son iki hafta içinde görüşen üç ABD’li üst düzey yetkili (Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, İstihbarat Direktörü William Burns ve Dışişleri Bakanı Antony Blinken) kendisinden ısrarla Ukrayna'da Batı siyasetinin gerisinde kalmamasını istedi. Bu üç yetkili, İran'ın Rusya'ya verdiği desteğin İsrail denklemini de değiştirmesi gerektiğini belirttiler. Rusların Kiev'e karşı kullandığı İran silahları, Tahran'ın İsrail'e karşı kullanmaya hazırlandığı silahlarla aynı. Bu durum, İsrail’in Batı'nın pozisyonunu desteklemesi için bazı adımlar atmasını gerektiriyor. Aynı pozisyon, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından Paris'teki görüşmeleri sırasında da ortaya atıldı.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Netanyahu'yu pozisyonunu değiştirmeye ve hükümetini ve ordusunu desteklemeye çağırdı. Zelenskiy, Netanyahu’ya doğrudan askeri destek ve silah desteği için bir talep listesi sundu. Ukrayna Devlet Başkanı’nın, İsrail Başnbakanı’na Yahudi olduğunu hatırlattığını söyleyenler var. İddiaya göre Zelenskiy, Netanyahu’ya savaşta kendi tarafında yer alan İsrailli Yahudi gönüllülerden bahsetti. Ancak çelişkilerle dolu bir hükümet kuran Netanyahu pamuk ipliğinde yürüyor. Putin sinirlenip Suriye topraklarında onunla çarpışmasın diye burada değişken bir tavır aldı. Washington ve Batı'yı da kızdırmıyor. Ancak iki tarafı da tatmin etmiyor. Başlangıçta, kendisini iki taraf arasında iyi bir arabulucu olarak sunmayı seçti.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'in Danışmanı Mykhailo Podolyak, Yafa'dan (Tel Aviv yakınlarında) yayın yapan 24 televizyonuna yaptığı açıklamada ülkesinin, ‘Netanyahu'yu savaşı durdurmak için Rusya ile Ukrayna arasında arabuluculuk rolünü oynamaya uygun bir figür’ olarak gördüğünü söyledi.
Podolyak, “Netanyahu'nun etkili bir arabulucu olabileceğinden hiç şüphemiz yok. Modern savaşların ne olduğunu ve bu koşullar altında arabuluculuğun özünün ne olduğunu tam olarak anlıyor” ifadesini kullandı.
Netanyahu ise arabulucu rolünü oynamayı seçti:
“Ben muhalefetteyken bile birçok kişi arabulucu olmam için bana geldi. Ancak Eski Başbakan Naftali Bennett'in çabalarını engellemek istemedim” dedi.
Bilindiği üzere Bennett söz konusu dönemde bu arabuluculukta başarılı olamamış, ancak savaşta belirleyici bir pozisyon almaktan kaçmayı başarmıştı. Böylece hem Moskova'nın hem de Washington'ın onayını kazandı. Bugün Netanyahu da aynı başlangıç noktasına dönüyor. Arabuluculuk başarısız olsa bile Moskova ve Washington'ın öfkesini üzerine çekmeyecek.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

PKK, Hamas, Hizbullah: Yarım asırlık silahlı örgütlerin Ortadoğu’daki etkisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

PKK, Hamas, Hizbullah: Yarım asırlık silahlı örgütlerin Ortadoğu’daki etkisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Rüstem Mahmud

Bir gün içinde PKK militanları Türkiye topraklarından çekiliyor veya Güvenlik Konseyi Hamas'ı silahsızlandırma kararı aldı ya da Lübnan hükümeti ordunun Hizbullah'ı silahsızlandırma planını bekliyor yahut Irak'taki Haşdi Şabi ile Suriye, Yemen ve Libya’daki diğer örgütler hakkında benzer haberler ve raporlar duyabiliyoruz. Yıllardır, bu savaşçı örgütler, üyeleri ve davranışları bölgemizdeki en önemli ve çoğu zaman tek haber oldular. Dış gözlemciler artık siyasi, sosyal ve kültürel sahnemizi çok çeşitli örgütlerin ve savaşçılarının yuvasından ibaret sanmaya başladılar.

Bu örgütler yalnızca silahlı eylem konumunu işgal etmiyorlar, aynı zamanda siyasi rollere, etkinliğe ve üretkenliğe de sahipler. Yaşadıkları toplumların geniş kesimleri için prestijli ve sembolik değere sahip bir konuma sahipler. Savaşçıları, en azından toplumun belirli bir kesimi için, bir kutsallık halesiyle çevrililer.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre 1970'lerin başından itibaren, bu örgütler bölgemizdeki olağanüstü siyasi gerçeklikler ve bağlamların bir sonucu olarak ortaya çıktılar. Filistin ve Kürt meselelerine, birçok devletin, kendilerini baskı altında hisseden, yalnızca siyasi eylem ve mücadeleyle asgari düzeyde bile uzlaşıya varamayan milyonlarca insandan oluşan topluluklara yönelik bir tür “sıfır toplamlı” yaklaşımı damga vurmuştu. Nasırcılığın 1967’deki savaşta uğradığı yenilgi, devletin ve düzenli orduların sahip oldukları güç ve nüfuzu kaybetmelerine neden oldu. İran rejimi, dış politikasının bir dayanağı olarak hizipçiliğe dayanan uzun vadeli bir strateji uygulayarak, bu iki temele mezhepsel bir boyut ve yük ekledi. Ancak, bu örgütlerin türediği ülkelerde ekonomik, siyasi, güvenlik, anayasal, eğitim ve sağlık yapıları tamamen başarısız olmasaydı, bu çeşitli koşullar ve araçlar etkili olmazdı. Söz konusu örgütler bu başarısızlık sayesinde kendilerini kurtarıcılar ve devlet adına hareket ederek tüm ulusu koruyan araçlar olarak sundular.

Yarım asırdan fazla bir süre boyunca, bu örgütlerin üyeleri ve liderleri, toplumlarımızın geniş kesimleri arasında sahip oldukları “sembolik hegemonya” sayesinde, kamusal alana bir değerler, söylemler ve normatif araçlar cephanesi dayatmayı başardılar. Bunlar arasında şunlar sayılabilir: “Şiddet, değişimin özü ve tek aracıdır”, “sembolik lider tarihsel bir zorunluluktur”, “mevcut koşullar ucu açık bir olağanüstü hal gerektirmektedir”, “toplumsal ilerleme ve statü, bu örgütlere sadakat ve bağlılıkla bağlantılıdır”, “bu sınıfın üyeleri eleştirinin ötesindedir ve şehitler aziz statüsüne sahiptir”, “servet, eğitim, incelikli eylemler, entelektüel üretim ve sanatsal çalışma gibi şeyler, bu örgütlerle bağlantılı olmadıkları sürece anlamsızdır”. Bunlar ve benzeri birçok söylem kamusal alanda sürekli bir korku duygusu yaratıyor ve mevcut koşullarımızın “istisnai” olduğu yönünde derin bir hissi besliyordu. Tüm bunlar, toplumların geleceği ve güvenliği ve bu “savaşçı sınıf” örgütlerinin varlığını sürdürmesiyle sıkı sıkıya bağlantılıydı.

Samurayların ortadan kaldırılması, eski Japonya'nın sonunu ve hümanist modernitenin ilke ve değerlerine bağlı modern, medeni ve demokratik bir devletin yükselişini işaret ediyordu

Bir bakıma, bu sınıfın üyeleri, başlangıçta üyeleri İmparatorluk Muhafızları'nda asker olan, daha sonra zamanla, toplumsal güvenliği ve kaos dönemlerinde imparatorluk gücünün bütünlüğünü korumada oynadıklarını söyledikleri olağanüstü roller sayesinde kamusal bir rol, bir tür kontrol, otoriter konum ve sembolik statü üstlenen geleneksel Japon samuraylarına benzer hale geldiler. Davanın koruyucularından “davanın kendisine” dönüştüler. Kamu düzenini korumaya adanmış savaşçılar konumundan, her türlü kamusal erdemin sembolü haline geldikleri için, yerel topluluklara kendilerine ayrıcalıklı bir şekilde davranmayı dayatan, mali, idari, ticari, sembolik ve kültürel derebeyliklerin liderleri ve sahipleri konumuna geçiş yaptılar.

Tıpkı Japon samuraylarının tarihsel anlatısında olduğu gibi, bölgemizdeki bu savaşçılar ve örgütleri de, farklı derecelerde de olsa oldukça karmaşık ve istisnai tarihsel koşullardan sonra ortaya çıktılar. Ancak kendilerini “davanın kendisine” dönüştürmekten çekinmediler. Bu çeşitli örgütler, varoluşlarının asıl nedeni ortadan kalkmış olsa bile, askeri ve sembolik genel egemen statülerini her zaman farklı derecelerde de olsa korumaya gayret ettiler. Nitekim Lübnan Hizbullahı, İsrail'in bir kısmını yeniden işgal etmesinden önce tüm Lübnan topraklarından çekilmesinden çeyrek asır sonra bile silahlarını elinde tutmaya kararlı. Filistinli Hamas hareketi, silahını, Filistin'in tek kurtarılmış bölgesi olan Gazze Şeridi'ndeki tüm yaşam biçimlerinin sürekliliğinden ve devamından daha kutsal, gerekli ve kaçınılmaz görüyor.

Ancak, savaşçı sınıf ve silahlı örgütleri içindeki tüm bu otoriter özelliklerin bölgemizde yerleşik olmasına, toplumlarımızdaki genel modernleşme süreçleri bağlamında oynayabilecekleri gerici rollerin açıkça kabul edilmesine rağmen, temel soru hâlâ ortada duruyor: Bu örgütleri, bu istisnai sınıfı, ortaya çıktıkları koşulların, iklimlerin ve şartların yapısında köklü dönüşümler yaratmadan rollerini ve egemenliklerini ortadan kaldırmak mümkün müdür? Mevcut Hamas dağılsa bile, milyonlarca Filistinli, nesnel bir barışı asgari koşullarda da olsa karşılayan bağımsız bir devlete sahip olmadığı sürece, farklı isimler, sloganlar ve mekanizmalarla yeni bir Hamas'ın ortaya çıkmayacağının garantisi var mı? Türkiye'deki Kürt sorunu, Kürdistan İşçi Partisi'nin (PKK) ve 40 yıllık silahlı mücadelesinin doğuşuna mı sebep oldu, yoksa PKK mı Kürt sorununu doğurdu? Dolayısıyla “Kürt mazlumiyeti gölü” varlığını ve etkinliğini koruduğu sürece, oradaki “Kürt mücadelesi balığı”nın yok olacağının bir garantisi var mı?

Samurayların ortadan kaldırılması, eski Japonya'nın sonunu ve hümanist modernitenin ilke ve değerlerine bağlı modern, medeni ve demokratik bir devletin yükselişini işaret ediyordu. Ama öncelikle Japonya, “hakkı” olduğuna inandığı şey uğruna komşu ülkeleri işgal edip milyonlarca masum insanı tekrar öldüremeyecek üretken bir ülke. Japonya artık birçok şeyi başarabilen bir ülke, bunların başında da geçmişte yaptıklarından dolayı özür dileyebilmesi geliyor.

ARAP DÜNYASI

Suriye Savunma Bakanlığı: SDG ile çıkan çatışmada iki asker hayatını kaybetti

Deyrizor'daki SDG milisleri (Arşiv – Reuters)
Deyrizor'daki SDG milisleri (Arşiv – Reuters)
TT
TT

Suriye Savunma Bakanlığı: SDG ile çıkan çatışmada iki asker hayatını kaybetti

Deyrizor'daki SDG milisleri (Arşiv – Reuters)
Deyrizor'daki SDG milisleri (Arşiv – Reuters)

Suriye Savunma Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, dün akşam Rakka kırsalında Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile çıkan çatışmalarda iki askerin öldürüldüğünü duyurdu.

Suriye devlet televizyonu dün akşam, SDG'nin bölgedeki Suriye ordusu mevzilerine sürpriz bir saldırı düzenlemesinin ardından Rakka'nın doğusundaki Ma'adan şehri civarında şiddetli çatışmaların çıktığını bildirdi. Kanal, SDG'nin bölgedeki ordu mevzilerini hedef almasının ardından ordu topçularının SDG'nin ateşine karşılık verdiğini de ekledi. SDG ise güçlerinin DEAŞ unsurlarının Rakka'nın doğusundaki Ganem el-Ali çölünde bulunan mevzilerine insansız hava araçları (İHA) fırlatmak için kullandıkları bir dizi mevziyle mücadele ettiğini söyledi. SDG tarafından yapılan açıklamada, “Bölge, bu hafta Şam hükümetine bağlı gruplar tarafından bir dizi saldırıya maruz kaldı. Bu saldırılar, terörist saldırılarını gerçekleştirmek için bu bölgeleri kullanan DEAŞ unsurlarının faaliyetleriyle paralel olarak gerçekleşti” denildi. SDG, ‘Suriye'nin kuzey ve doğusunu meşru bir şekilde savunmaya ve sivilleri hedef alan her türlü terörist tehdidi önlemeye’ kararlı olduğunu vurguladı.

Bu hafta başında SDG, doğu Rakka'da Suriye hükümeti gruplarının saldırısını engellediğini duyurmuş ve çatışmanın tırmanmasını önlemek için orantılı bir yanıt verildiğini belirtmişti.

SDG, Suriye'nin kuzey ve doğusunun büyük bir bölümünü kontrol ediyor.

Suriye Savunma Bakanı Murhaf Ebu Kasra geçen ay, başkent Şam'da SDG lideri Mazlum Abdi ile görüştüğünü ve ülkenin kuzey ve kuzeydoğusundaki tüm cephelerde ve askeri konuşlanma noktalarında derhal kapsamlı bir ateşkes üzerinde anlaştıklarını söyledi.

ARAP DÜNYASI

İsrail'in Gazze'nin güneyine düzenlediği hava saldırısı sonucu 3 kişi hayatını kaybetti, 15 kişi yaralandı

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nde İsrail saldırısı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nde İsrail saldırısı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)
TT
TT

İsrail'in Gazze'nin güneyine düzenlediği hava saldırısı sonucu 3 kişi hayatını kaybetti, 15 kişi yaralandı

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nde İsrail saldırısı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta bulunan Nasır Hastanesi'nde İsrail saldırısı sonucu hayatını kaybedenlerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)

İsrail savaş uçakları, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'un doğusuna hava saldırısı düzenlerken, sivil savunma ekipleri kanlı bir günün ardından bölgeden üç ceset çıkardı ve 15 yaralıyı tahliye etti.

Filistin Enformasyon Merkezi, ‘işgal uçaklarının bu sabah erken saatlerde Han Yunus'un doğusunda, ağır topçu bombardımanı ile eşzamanlı olarak birkaç hava saldırısı düzenlediğini’ bildirdi.

Gazze Şeridi'ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü, ‘işgal güçlerinin Han Yunus'un doğusundaki Beni Suheyla bölgesinde bir evi bombalamasının ardından üç şehit çıkarıldığını ve 15 yaralı tahliye edildiğini’ duyurdu.

Gazze Şeridi'ndeki hastanelerin sağlık kaynakları dün, ‘İsrail ordusunun 10 Ekim'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını açıkça ihlal ederek, Gazze ve Han Yunus şehirlerinde 17'si çocuk ve kadın olmak üzere 28 kişiyi öldürdüğünü’ bildirdi.

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım bugün yaptığı açıklamada, İsrail’i Gazze anlaşmasını ihlal etmekle suçladı. Kasım, İsrail’in aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu çok sayıda kişiyi öldürdüğünü ve yaraladığını belirterek, Mısır, Katar, Türkiye ve ABD’yi bu ‘ihlalleri’ derhal durdurmak için harekete geçmeye çağırdı.

Kasım, İsrail ordusunun ‘anlaşmanın varlığına rağmen Gazze’de büyük bir katliam gerçekleştirdiğini’ ve bu tutumun, İsrail hükümetinin arabulucular ve garantör ülkeler nezdindeki açık saygısızlığını yansıttığını söyledi. Kasım ayrıca, bu ülkelerin işgalci güçlerin Gazze’ye yönelik saldırılarını durdurmakta yetersiz kaldığını ifade etti.

dwef
İsrail'in düzenlediği hava saldırısının gerçekleştiği bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Kasım, “Şarm eş-Şeyh'te anlaşmayı imzalayan tüm tarafları, özellikle Mısır, Katar, Türkiye ve ABD'yi, sorumluluklarını yerine getirmeye ve işgalin saldırganlığını ve Gazze'deki savaşı sona erdirmek için yapılan anlaşmanın ihlallerini durdurmak için acil önlemler almaya çağırıyoruz” dedi.