ABD’nin gözü Türkiye ve Türk şirketlerinin üzerinde: Rusya'ya savaşında kullanabileceği araçlar ihraç etmeyin

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz Ekim ayında Kazakistan'da düzenlenen Asya'da Etkileşim ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı Zirvesi'nin oturum aralarında el sıkışırken (Arşiv-AP)

ABD, Türkiye'yi Ukrayna'daki savaşında kullanılabilecek kimyasallar, mikroçipler ve diğer ürünleri Rusya'ya ihraç etmemesi konusunda uyarırken, yaptırımları ihlal eden Türk şirketlerini ve bankalarını cezalandırmak için harekete geçilebileceğini aktardı.
ABD Hazine Bakanlığı'nın, Terörizm ve Mali İstihbarattan Sorumlu Hazine Müsteşarı Brian Nelson, bu malların akışını kesintiye uğratmak için daha fazla işbirliği çağrısında bulunmak üzere Perşembe ve Cuma günleri Türkiye'de hükümet ve özel sektör yetkilileriyle bir araya geldi.
Bankalar Birliği ile bir araya gelen Nelson yaptığı açıklamada, Rusya’ya yapılan ihracatla birlikte Türk işletmelerinin, yaptırım uygulanan Rus kuruluşlarıyla iş yaparak yaptırım riski ve G7 pazarlarına erişimlerini kaybetme riski ile karşı karşıya kalabileceğini söyledi.
Nelson, Türk şirketlerinin ve bankalarının, Rus askeri-endüstriyel kompleksi tarafından kullanılabilecek potansiyel ikili kullanıma sahip teknoloji aktarımları ile ilgili işlemlerden uzak durmak için ilave önlem alması gerektiğini vurguladı.
Üst düzey bir ABD'li yetkili, Reuters haber ajansına, Nelson ve beraberindeki heyetin Ankara ve İstanbul'da yapılan toplantılarda Rusya'ya yapılan on milyonlarca dolarlık ihracatın kaygı uyandırdığını vurguladıklarını söyledi.
NATO üyesi olan Türkiye, prensip olarak Rusya'ya yönelik kapsamlı yaptırımlara karşı çıkıyor.
Batılı ülkeler, Moskova’nın yaklaşık bir yıl önce başlayan Ukrayna işgalinin ardından Rusya’ya yönelik ihracat kontrolleri ve yaptırımları yürürlüğe koydu.
Reuters, Rus gümrük kayıtlarına atıfta bulunarak Aralık ayında, en az 2,6 milyar dolar değerinde bilgisayar ve diğer elektronik araçların 31 Ekim'e kadar olan yedi ayda Rusya'ya gittiğini bildirdi. Batılı şirketler bu ürünlerden en az 777 milyon dolar kazanırken, bu şirketlerin çipleri Rus silah sistemlerinde tespit edildi.

Baskıyı yoğunlaştırmak
Savaş sırasında hem Moskova hem de Kiev ile ilişkilerini dengede tutan Ankara, iki taraf arasında görüşmeler yürüttü ve Ukrayna tahılının ülkeden çıkarılması için Rusya ve BM’nin de katılımıyla bir anlaşmaya aracılık etti.
Nelson'ın ziyareti, ABD'nin Rusya'ya yönelik yaptırımlarının uygulanmasını sağlamak için Ankara üzerindeki baskıyı artırmak amacıyla üst düzey bir ABD’li yetkilinin Türkiye'ye yaptığı son ziyaret oldu.
Baskılar bazı değişiklikleri de beraberinde getirdi.
Reuters haber ajansına göre, Türkiye'nin havalimanı yer hizmeti sağlayıcısı Havaş, 31 Ocak tarihli notunda Rus havayollarına ABD menşeli uçaklarına hizmet vermeyi durdurabileceğini söyledi.
Geçtiğimiz Eylül ayında ise beş Türk bankası, Rus ödeme sistemi MIR’ın kullanımını askıya aldı.
Nelson, Türk bankacıları Rusya ile bağlantılı işlemleri incelemeye çağırdı ve Rus oligarkların Türkiye'de gayrimenkul ve yat almaya devam ettiğini kaydetti.