Batı ülkeleri ile Rusya arasında Sudan rekabetinin sinyalleri

Batı ülkelerinden altı temsilci ve Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov önümüzdeki çarşamba günü Hartum'u ziyaret edecekler

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov (Reuters)
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov (Reuters)
TT

Batı ülkeleri ile Rusya arasında Sudan rekabetinin sinyalleri

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov (Reuters)
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov (Reuters)

Batılı ülkelerden altı temsilci, önümüzdeki çarşamba günü, Sudan’daki siyasi geçiş sürecini ilerletmek, tarafların görüşlerini yakınlaştırmak ve siyasetçiler ve önemli aktörlerle toplantılar yapmak üzere iki günlük resmi bir ziyaret için başkent Hartum’a gidecekler. Aynı gün Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un iki günlük ziyaret için Sudan’a gitmesi bekleniyor. Lavrov burada Sudanlı yetkililerle ortak yatırımlar ve iki ülke arasında ticaret konularında temaslarda bulunacak.
Şarku’l Avsat’ın Sudan resmi haber ajansı SUNA’dan aktardığı habere göre,  dün, ABD, Fransa, Norveç, İngiltere, Almanya ve Avrupa Birliği (AB) temsilcisi, iki günlük bir ziyaret için önümüzdeki çarşamba günü Sudan’a geleceklerini ve ziyaret süresince sivil ve siyasi taraflarla aralarındaki görüşleri yakınlaştırmak ve demokratik bir geçişin sağlanması amacıyla siyasi süreci ilerletmek için görüşmeler gerçekleştirdi.
SUNA, Batılı üst düzey diplomatların, Volker Peretz liderliğindeki Birleşmiş Milletler'in Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS) ve Sudan'da faaliyet gösteren diğer BM kuruluşları ile de bir araya geleceklerini ve ülkeleri tarafından desteklenen insani yardım programları hakkında bilgi alacaklarını kaydetti. SUNA’nın aktardığına göre Batılı yetkililer, Sudan Egemenlik Konseyi yetkilileriyle de görüşecekler.
Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Irak, Moritanya ve Mali'yi de kapsayan ziyaret turu çerçevesinde önümüzdeki çarşamba günü iki gün sürecek Sudan ziyaretine başlayacak. Lavrov, Sudan Dışişleri Bakan Vekili Ali es-Sadık ile ikili, bölgesel ve uluslararası ortak çıkarların yanı sıra iki ülke arasındaki ticari faaliyetler ve başta altyapı ile ilgili olanlar olmak üzere Rusya’nın Sudan’daki yatırımlarını artırmaya yönelik mekanizmalar hakkında görüşecek.
SUNA'nın aktardığına göre Bakan Vekili Sadık, Sudan'ın Rusya Dışişleri Bakanı'nın ziyaretini memnuniyetle karşıladığını, ikili ilişkileri ilerletmeyi ve geçtiğimiz yıl Moskova'da düzenlenen ortak bakanlar toplantısında kararlaştırılan iş birliği programlarını hayata geçirmeyi sabırsızlıkla beklediğini söyledi.
Sudan hükümetinin Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesini ve çatışmanın siyasi ve diplomatik yollarla çözülmesini umduğunu belirten Sadık, Afrika ekonomilerinin bu savaştan olumsuz yönde etkilediğini ve Afrika ülkelerine yönelik ürün ve hizmet tedarikinde yüksek maliyetlere yol açması nedeniyle gıda güvenliğini tehdit ettiğini vurguladı.
Sudan, eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejimi döneminden bu yana Rusya ile son ortak siyasi istişare toplantısını geçtiğimiz ağustos ayında Moskova'da gerçekleştirerek Rusya ile güçlü ilişkilerini sürdürdü.
Uluslararası haber ajanslarının aktardığı haberlere göre Lavrov’un Afrika ülkelerine yönelik ziyaret turunun amacı, ABD’nin kıtadaki politikalarıyla mücadele etmenin ve önümüzdeki Temmuz ayı sonlarında yapılması planlanan Rusya-Afrika zirvesine hazırlanmanın yanı sıra ABD’nin Afrika ekonomileri üzerindeki hegemonyasını zayıflatmak ve Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşında Afrika ülkelerinin desteğini kazanmak yahut en azından savaşa karşı olmalarını engellemek.
Batılı ülkeler Sudan'da devam eden siyasi süreci desteklerken, basında çıkan haberler Rusya'nın orduyu desteklediğini gösteriyor. ABD ve Rusya arasında daha önceki geçiş dönemi sırasında Sudan'ın Kızıldeniz’deki limanlarıyla ilgili rekabet kızışmıştı. Sudan ordusunun komutanları o dönem, ABD’nin baskısına karşı Rusya’dan orduya silah ve askeri teçhizat sağlanması karşılığında Moskova’ya Kızıldeniz'in batı kıyısında bir askeri üs verdiler.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.